Benzalkonium chloride là gì? Công dụng của thuốc Benzalkonium chloride như thế nào?

Benzalkonium chloride là gì?

Benzalkonium Chloride (BKC) là một hợp chất kháng khuẩn không chứa cồn, được sử dụng trong chăm sóc sức khỏe. Ngoài ra, BKC còn được sử dụng trong sản phẩm điều trị da chống vi khuẩn do FDA Monograph gây ra, làm chất bảo quản, chất làm sạch bề mặt… Benzalkonium chloride có những dạng và hàm lượng sau: Dung dịch rửa 0,0025%, dung dịch rửa 0,005%.

Điều chế sản xuất

Benzalkonium Chloride được tạo thành từ phản ứng của dung dịch alkyl-N-methylbenzamine với methyl chloride trong dung môi hữu cơ thích hợp tạo ra sự ngưng tụ của các hợp chất bậc 4 khi chúng được tạo thành.

Cơ chế hoạt động

Mặc dù không hoàn toàn được làm sáng tỏ, tác dụng diệt khuẩn của benzalkonium chloride được cho là do sự phá vỡ các tương tác giữa các phân tử. Sự gián đoạn như vậy có thể gây ra sự phân ly các lớp kép lipid màng tế bào của vi khuẩn, dẫn đến việc kiểm soát tính thấm của tế bào bị tổn hại và làm rò rỉ các chất quan trọng của tế bào. 

Ngoài ra, các phức hợp phân tử quan trọng khác như các enzym kiểm soát việc duy trì một loạt các hoạt động tế bào hô hấp và trao đổi chất, cũng dễ bị vô hiệu hóa như vậy. Do đó, một loạt các tương tác quan trọng giữa các phân tử và cấu trúc bậc ba trong các hệ thống sinh hóa rất cụ thể cho phép các tác nhân vi khuẩn hoạt động bình thường có thể dễ dàng bị phá vỡ hoặc vô hiệu hóa bởi các chất hoạt động bề mặt cation như benzalkonium clorua.

Dung dịch benzalkonium chloride được sử dụng để điều trị vết xước, vết cắt nhỏ và bỏng. Ngoài ra dung dịch benzalkonium chloride còn được dùng như một loại thuốc sát khuẩn tại chỗ, ngăn ngừa nhiễm trùng.

Benzalkonium chloride là một hợp chất amoni bậc 4, được sử dụng với vai trò, kháng khuẩn, chất bảo quản. Vai trò của Benzalkonium chloride tương tự với các chất hoạt động bề mặt cationic khác như cetrimide.

Benzalkonium chloride là một trong những chất bảo quản được sử dụng rộng rãi nhất trong thuốc mắt, được sử dụng ở nồng độ 0,01 – 0,02% w/v. Thông thường Benzalkonium chloride được kết hợp sử dụng cùng chất bảo quản hoặc tá dược khác. Đặc biệt là 0,1% disodium edetate, làm tăng khả năng kháng khuẩn chống lại các chủng Pseudomonas.

Đối với thuốc xịt mũi, nhỏ mũi Benzalkonium clorid được sử dụng với nồng độ 0,002 – 0,02% w/v. Có thể được sử dụng kết hợp với thimerosal với nồng độ 0,002 – 0,005%. Benzalkonium chloride 0,01% w/v được sử dụng chất bảo quản cho thuốc tiêm thể tích nhỏ và được làm chất bảo quản trong mỹ phẩm. Benzalkonium chloride tăng cường sự hấp thu tại chỗ của lorazepam.

Chỉ dùng benzalkonium chloride ngoài da, không sử dụng ở mắt hoặc dùng vùng da lớn. Làm sạch vùng da trước khi sử dụng dung dịch này. Rửa tay trước và sau khi sử dụng dung dịch. Bôi một lượng nhỏ dung dịch benzalkonium chloride lên vùng da bị ảnh hưởng 3 lần 1 ngày, không dùng dung dịch benzalkonium chloride trên những vùng da bị phồng rộp.

Trong y tế được dùng làm thành phần của các sản phẩm dược phẩm như thuốc xịt, nhỏ tai mũi và mắt. Benzalkonium Chloride được dùng làm thuốc xịt rửa vết thương, thuốc sát trùng da. Trong nước súc miệng, viên ngậm họng thì Benzalkonium Chloride cũng đóng vai trò như một chất diệt khuẩn. Benzalkonium Chloride là thành phần tích cực trong các sản phẩm xà phòng, chất khử mùi, dầu gội, mỹ phẩm, nước rửa tay, khăn ướt. Ngoài ra Benzalkonium Chloride còn được sử dụng để tránh thai.

Trong chăn nuôi Benzalkonium Chloride đã được đưa vào sử dụng trong nghề nuôi ong, do thành phần này có công dụng điều trị bệnh thối nhũn của đàn ong.

Benzalkonium Chloride có khả năng tiêu diệt nấm, vi khuẩn protozoa và một số loại virus nên được sử dụng rộng rãi trong ngành chăn nuôi thủy sản. Người ta dùng Benzalkonium Chloride để khử ấu trùng trong bể ao trong sản xuất giống và nuôi thương phẩm. 

Trong nuôi tôm,  BKC có tác dụng khống chế sự phát triển của tảo vì vậy được dùng trong hồ nuôi tôm. Ở liều thấp cũng có thể giúp tôm lột xác.

Ứng dụng khác của Benzalkonium chloride là thành phần chính của xúc tác chuyển pha, tổng hợp các hợp chất hữu cơ, bao gồm cả thuốc. Có thể diệt tảo, rêu, địa y bám trên bề mặt cứng như mái ngói, bể bơi và gạch xây…

Benzalkonium Chloride là chất không gây quá mẫn và kích ứng, tương hợp trong các chế phẩm bôi lên da hoặc niêm mạc. Tuy nhiên, ở một vài công thức bào chế Benzalkonium Chloride có liên quan đến các phản ứng bất lợi. 

Khi Benzalkonium Chloride sử dụng kéo dài trên tai có thể gây các kích ứng và dị ứng quá mức. Dù vậy nhưng những trường hợp này rất hiếm. Benzalkonium Chloride cũng được cho là nguyên nhân của các đợt co thắt phế quản ở những bệnh nhân hen phế quản khi sử dụng các dung dịch khí dung có chất bảo quản Benzalkonium Chloride.

Thử nghiệm trên thỏ cho thấy rằng Benzalkonium Chloride có độc tính trên mắt ở nồng độ cao hơn nồng độ sử dụng làm chất bảo quản. Mắt của người ít bị ảnh hưởng hơn mắt của thỏ nên nhiều dạng bào chế dùng trên mắt có chứa Benzalkonium Chloride với nồng độ 0.01% là chất bảo quản.

Khi dùng dùng benzalkonium chloride nên thông báo với bác sĩ nếu dị ứng với benzalkonium chloride hoặc bất kỳ loại thuốc, thảo dược nào khác. Kể cả trường hợp đang mang thai dự định mang thai và cho con bú cũng nên báo với bác sĩ để cân nhắc.