Cây Cỏ may: Loại cỏ có nhiều tác dụng chữa bệnh

Tên gọi, danh pháp

Tên tiếng Việt: Cỏ may.

Tên khác: Cây bông cỏ; Châm thảo; Thảo tử hoa; Thúy hồ điệp; Trúc tiết thảo; Thúy nga mi; Đát trúc hoa; Trúc thái; Nhả khoác; Co nhả khua.

Tên khoa học: Chrysopogon aciculatus (Retz.) Trin.

Đặc điểm tự nhiên

Cây Cỏ may là một loại cỏ sống lâu năm, thân rễ cứng mọc bò. Thân bò lan trên mặt đất, mọc đến đâu bén rễ đến đó: những thân mọc thẳng lên cao 20 - 50 cm, có nhi u đốt, đốt phía gốc ngắn hơn phía trên.

Lá mọc so le, lá phía dưới mọc mau, lá phía trên mọc thưa hơn. Phiến lá hẹp dài 2 - 10cm, rộng 3 - 5mm, đầu nhọn, phía cuống tròn, nhẵn. Cụm hoa mọc thành chuỳ dài 5 - 10cm, màu tím than, có những nhánh mọc vòng mang hoa mọc thành bông dài 8mm. Quả chín có thể móc vào quần áo khi người ta đi qua do đó có tên Cỏ may. Và cũng do hình thức này, cây lan từ vùng này sang vùng khác.

Phân bố, thu hái, chế biến

Cỏ may mọc hoang ở khắp nơi trong nước ta. Còn mọc ở các nước khác vùng châu Á như Ấn Độ, Thái Lan, Miến Điện, Nam Trung Quốc.

Bộ phận sử dụng

Cả cây hoặc quả.

Sự hiện diện của nhiều loại hóa chất thực vật khác nhau trong chiết xuất ethanol của C. aciculatus bao gồm đường khử, tannin, flavonoid, saponin, gôm, steroid, ankaloid, glycosid… đã được khảo sát bằng quy trình tiêu chuẩn.

Theo y học cổ truyền

Trong Y học cổ truyền, Cỏ may có vị ngọt, hơi đắng, tính mát, có tác dụng:

• Giải nhiệt, tiêu độc, lợi tiểu.

• Hỗ trợ tiêu trừ giun sán, giun chui ống mật, giun đũa.

• Giảm đau nhức xương

• Trong nhân dân, cây được dùng để bệnh da vàng, mắt vàng, bệnh về gan.

• Hồi phục vết thương trên da, vết thương lở loét.

Theo y học hiện đại

Trong Y học hiện đại dùng Cỏ may để giảm đau: chiết xuất C. aciculatus có tác dụng giảm đau bằng cách tăng thời gian phản ứng ở chuột thử nghiệm.

Trong đời sống, cây được dùng để chữa bệnh da vàng, mắt vàng, bệnh về gan như sau: Toàn cây Cỏ may cả rễ rửa sạch, thái nhỏ sao vàng, 300g, nước rửa nửa lít, sắc còn 250ml, chia làm nhiều lần uống trong ngày thay nước uống. Thường sau 4 - 5 ngày thấy có kết quả rõ rệt.

Tùy thuộc vào mục đích sử dụng và từng bài thuốc mà có thể dùng dược liệu với nhiều cách khác nhau. Vị thuốc Cỏ may thường dùng tươi hoặc sắc thuốc thang.

Liều lượng khuyến cáo là khoảng 20 – 60g/ngày. Có thể điều chỉnh cho phù hợp với từng bài thuốc và mục đích sử dụng.

Hỗ trợ chữa da vàng, mắt vàng, bệnh về gan

Dùng 300g rễ Cỏ may thái nhỏ, sao vàng, sắc với 1/2 lít nước còn 250ml, chia 2 lần uống thay nước trà trong ngày. Uống liền trong 4 - 5 ngày.

Hỗ trợ trị giun đũa, giun chui ống mật

Dùng 18-20 hạt Cỏ may sao vàng, đun sôi với 1/2 lít nước, cô lại còn 150ml, uống tất cả nước sắc này 1 lần sau bữa ăn.

Chữa sốt, cảm mạo, tiểu tiện khó khăn

Cỏ may 15g, Đạm trúc diệp 15g, Hồ lô trà 9g. Sắc nước uống làm ba lần trong ngày.

Tùy thuộc vào mục đích sử dụng và từng bài thuốc mà có thể dùng dược liệu với nhiều cách khác nhau. Vị thuốc Cỏ may thường dùng tươi hoặc sắc thuốc thang. Chú ý kiêng kỵ:

• Phụ nữ có thai và cho con bú cần thận trọng.

• Dị ứng với bất kỳ thành phần nào của dược liệu.