Nam thanh niên hôn mê nguy kịch sau bữa cá nóc: Cảnh báo độc tố có thể gây tử vong chỉ trong vài giờ

Cá nóc từ lâu được xem là thực phẩm có nguy cơ cao gây ngộ độc do chứa tetrodotoxin - một độc tố thần kinh cực mạnh. Dù đã có nhiều cảnh báo, các trường hợp ngộ độc cá nóc vẫn tiếp tục xảy ra tại Việt Nam, phần lớn do nhầm lẫn khi chế biến hoặc tiêu thụ cá lạ không rõ loại.

Diễn tiến ca bệnh và quá trình cấp cứu tại Vân Đồn

Đại diện Bệnh viện Đa khoa Khu vực Vân Đồn cho biết ngày 10/12, bệnh viện tiếp nhận bệnh nhân G.A.T (32 tuổi, trú tỉnh Lào Cai) trong tình trạng hôn mê sâu, không đáp ứng lời gọi, có dấu hiệu suy hô hấp và nguy cơ cao ngừng tim sau khi ăn một loại cá lạ nghi là cá nóc.

Theo người nhà, bệnh nhân ăn cá vào bữa trưa cùng ngày. Ngay sau đó, người bệnh bắt đầu nôn nhiều, mệt mỏi, yếu cơ. Khoảng 4 giờ sau ăn, bệnh nhân chuyển sang lơ mơ, gọi hỏi không trả lời và được đưa đến bệnh viện cấp cứu.

Khi nhập viện, bệnh nhân rơi vào trạng thái nguy kịch: rối loạn tri giác, suy hô hấp, nguy cơ ngừng tim. Ekip cấp cứu lập tức triển khai các biện pháp hồi sức tích cực:

• Đặt ống nội khí quản, hút và rửa dạ dày.
• Thở máy hỗ trợ.
• An thần, truyền dịch.
• Theo dõi liên tục chức năng hô hấp - tim mạch.
• Can thiệp hồi sức chống độc theo phác đồ.

Nhờ xử trí nhanh chóng và chính xác, bệnh nhân qua cơn nguy kịch. Đến thời điểm báo cáo, người bệnh đã được rút máy thở, tỉnh táo, ăn uống được và đang tiếp tục theo dõi tại Khoa Gây mê Hồi sức và Chống độc.

Tetrodotoxin - Độc tố thần kinh cực mạnh trong cá nóc

Cá nóc chứa độc tố tetrodotoxin, một chất độc thần kinh có khả năng gây tê liệt cơ nhanh chóng và có thể gây tử vong.

Đặc điểm nguy hiểm của tetrodotoxin

• Không bị phá hủy khi nấu chín (luộc, hấp, chiên hay nướng), vẫn tồn tại do khả năng chịu nhiệt và axit cao.
• Tập trung nhiều ở nội tạng, da, tuyến sinh dục; thịt cá vẫn có thể chứa độc tố.
• Triệu chứng có thể khởi phát nhanh, chỉ sau 30 phút đến vài giờ sau ăn.
• Chặn dẫn truyền xung động thần kinh bằng cách ức chế kênh natri, gây liệt cơ, đặc biệt là cơ hô hấp.

Một số dấu hiệu thường gặp khi nhiễm độc tố từ cá nóc:

• Tê môi, tê lưỡi, châm chích quanh miệng.
• Nôn ói, đau bụng, chóng mặt.
• Yếu cơ, khó nói.
• Liệt lan rộng.
• Ngừng thở do liệt cơ hoành.
• Hôn mê và tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời.

Hiện chưa có thuốc giải độc đặc hiệu cho tetrodotoxin. Việc điều trị chủ yếu là hỗ trợ hô hấp - tuần hoàn, duy trì chức năng sống cho đến khi cơ thể tự đào thải độc tố.

Làm thế nào để phòng ngừa ngộ độc cá nóc

Do độc tố mạnh và không bị phá hủy bởi quá trình chế biến, ngộ độc cá nóc hoàn toàn có thể phòng ngừa nếu tuân thủ các nguyên tắc an toàn sau:

Không ăn cá nóc nếu không được xử lý bởi chuyên gia

Không mua, chế biến hoặc ăn cá lạ nếu không xác định rõ có phải cá nóc hay không.

Không tin vào quan niệm “loại này nấu chín sẽ hết độc”.

Không ăn cá nóc do người không có chuyên môn sơ chế.

Tuyệt đối tránh ăn nội tạng cá nóc

Phần nội tạng, đặc biệt là gan, buồng trứng, ruột, chứa hàm lượng tetrodotoxin rất cao và có thể gây tử vong nhanh chóng.

Không ăn cá nóc tại hàng quán không có chứng nhận

Một số quốc gia có quy định nghiêm ngặt với cá nóc (Nhật Bản), yêu cầu đầu bếp phải được đào tạo và cấp phép. Tại Việt Nam, cá nóc không được khuyến khích tiêu thụ vì nguy cơ ngộ độc cao.

Đi khám ngay nếu xuất hiện dấu hiệu ngộ độc

Trong vòng 30 phút đến vài giờ sau ăn, khi có biểu hiện như tê môi, buồn nôn, choáng váng, cần:

• Ngừng ăn ngay và đến cơ sở y tế gần nhất
• Không tự gây nôn nếu không có hướng dẫn y tế

Việc cấp cứu kịp thời là yếu tố quyết định khả năng sống còn.

Trường hợp ngộ độc cá nóc dẫn đến hôn mê sâu cho thấy mức độ nguy hiểm của tetrodotoxin và tầm quan trọng của việc nhận biết sớm các dấu hiệu ngộ độc. Mỗi người cần thận trọng khi sử dụng các loại cá lạ và nhanh chóng đến cơ sở y tế nếu xuất hiện dấu hiệu nghi ngờ ngộ độc.