Rủi ro khi sử dụng quá nhiều thuốc giảm cân Ozempic hoặc Wegovy

Vào năm 2017, semaglutide - một chất kích thích thụ thể peptide giống glucagon-1 hoặc GLP-1 được bán trên thị trường dưới cái tên Ozempic để điều trị tiểu đường và Wegovy để giảm cân. Thế nhưng trong năm 2023, từ tháng 1 đến tháng 11, Trung tâm Kiểm soát Chất độc ở Mỹ đã báo cáo ghi nhận gần 2.941 cuộc gọi liên quan đến semaglutide, tăng gấp hơn 15 lần so với năm 2019. Trong 94% số trường hợp này, semaglutide là chất duy nhất được báo cáo nhiều nhất. May mắn thay, các trường hợp này đã được giải quyết sau điều trị bằng việc sử dụng dung dịch tĩnh mạch và thuốc chống buồn nôn.

Semaglutide là gì? Dùng để trị đái tháo đường hay giảm cân?

Semaglutide là một loại thuốc được sử dụng trong điều trị đái tháo đường. Đây là một loại thuốc thuộc nhóm các hormone tăng cường insulin, được gọi là GLP-1 receptor agonist. Thuốc này giúp kiểm soát đường huyết bằng cách tăng cường sự phát huy của insulin từ tuyến tụy và giảm lượng đường glucose được sản xuất trong gan.

Ngoài ra, semaglutide giúp tăng cường sự phát huy của insulin và ngăn chặn sự tăng glucose sau bữa ăn. Nó cũng có thể giảm cảm giác đói và tăng tốc quá trình tiêu hóa thức ăn, giúp người sử dụng kiểm soát lượng thức ăn được tiêu thụ.

Các biến thương hiệu của semaglutide bao gồm Ozempic, được sử dụng để điều trị đái tháo đường loại 2. Ngoài ra, có một biến thương hiệu khác là Wegovy, được FDA (Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ) phê duyệt vào năm 2021 để điều trị thừa cân hoặc béo phì.

Tuy nhiên, sau khi Ozempic được giới thiệu sử dụng để giảm cân bởi các ngôi sao nổi tiếng trên mạng xã hội, nhu cầu sử dụng tăng vọt đột biến dẫn đến vượt quá nguồn cung hiện tại. Kết quả là, theo cơ sở dữ liệu của FDA, vào tháng 3 năm 2022, thuốc đã được ghi nhận là có thiếu hụt nguồn cung.

Tình trạng thiếu hụt này đã mở cơ hội cho các nhà sản xuất có trình độ chuyên môn phù hợp tạo ra các phiên bản hỗn hợp của thuốc. Các công thức hỗn hợp của semaglutide thường khác so với loại thuốc được cấp bằng sáng chế và thường kết hợp với muối của semaglutide, cụ thể là semaglutide natri và semaglutide axetat.

Nhà sản xuất dược phẩm Novo Nordisk cũng đã đệ đơn kiện đối với sáu tổ chức, bao gồm các spa y tế, phòng khám nhằm cấm bán các công thức semaglutide giả mạo này.

Quan trọng nhất là phải hiểu rằng tất cả các loại thuốc đều phải trải qua các cuộc thử nghiệm lâm sàng để đánh giá tính an toàn và hiệu quả của chúng. Mọi thay đổi đối với công thức của một loại thuốc đã được phê duyệt cũng phải tuân theo các quy trình nghiêm ngặt để đảm bảo tính an toàn và hiệu quả.

Mặc dù có những lo ngại về quy định này, các phiên bản hỗn hợp vẫn được ưa chuộng, chủ yếu là do khả năng giảm chi phí, đặc biệt trong những tình huống không có bảo hiểm y tế. FDA đã phát đi thông báo công khai phản đối việc sử dụng các công thức hỗn hợp vào tháng 6, khuyến cáo người tiêu dùng không sử dụng chúng khi có sẵn các dạng thuốc kê đơn.

Các tác dụng phụ có liên quan đến thuốc đã được cấp bằng sáng chế hay thuốc phối hợp không?

Trung tâm Kiểm soát Chất độc đang gặp khó khăn trong việc xác định liệu các triệu chứng được báo cáo có liên quan đến các loại thuốc được cấp bằng sáng chế hay các phiên bản hỗn hợp.

Hiện vẫn chưa có thuốc chống độc cụ thể để chống lại sự quá liều khi sử dụng semaglutide.

Semaglutide có thời gian bán hủy tương đối dài, mất khoảng một tuần để loại bỏ một nửa liều thuốc từ cơ thể.

Do đó, các bệnh viện và khoa cấp cứu chỉ có thể cung cấp chăm sóc hỗ trợ cho bệnh nhân bằng cách sử dụng dung dịch tĩnh mạch và thuốc chống buồn nôn trong khi thuốc dần chuyển hóa và rời khỏi cơ thể của họ.

Các dấu hiệu quá liều Ozempic hay Wegovy là gì?

Tiến sĩ Jared L. Ross giải thích về hậu quả khi sử dụng quá nhiều Ozempic, Wegovy hoặc một loại thuốc kích thích GLP-1 khác, lưu ý rằng những triệu chứng phổ biến nhất là buồn nôn, nôn mửa và đôi khi là tiêu chảy.

Thông thường tình trạng này sẽ tự khỏi, nhưng trong trường hợp quá liều, triệu chứng có thể kéo dài và gây mất nước nghiêm trọng, đòi hỏi sử dụng dung dịch tĩnh mạch và thuốc chống buồn nôn. Hầu hết các loại thuốc chính hiệu này được cung cấp dưới dạng ống tiêm, tương tự như cách nhiều người sử dụng insulin, điều này làm cho việc sử dụng quá liều rất hiếm khi xảy ra.

Tại sao có người lại dùng quá liều Ozempic hay Wegovy?

Do nhu cầu cao hiện nay và nguồn cung thiếu hụt của các loại thuốc này, nhiều nhà thuốc đã được phép bán thuốc trong lọ. Với liều rất nhỏ, thường là 0,05 - 0,1 ml, bệnh nhân dễ mắc sai lầm và lấy quá nhiều, thậm chí có thể sử dụng quá liều gấp 10 lần. Trừ một số liều Ozempic - những ống tiêm thường đã chứa liều cố định nên tình trạng sử dụng quá liều hiếm khi xảy ra.

Có thể số trường hợp sử dụng quá liều liên quan đến loại thuốc này đã gia tăng do việc sử dụng nó ngày càng tăng.

Trước đây, loại thuốc này chỉ được FDA chấp thuận cho bệnh nhân tiểu đường loại 2. Những bệnh nhân này thường được thăm khám thường xuyên và theo dõi chỉ số đường huyết đều đặn. Tuy nhiên gần đây, các loại thuốc này đã trở nên phổ biến hơn trong việc giảm cân, do đó đây thể là nguyên nhân đóng góp vào tăng số lượng người sử dụng, dẫn đến gia tăng cơ hội sử dụng quá liều.

Nếu bệnh nhân không tuân theo hướng dẫn sử dụng thuốc và sử dụng liều cao hơn liều đề nghị, điều này sẽ dẫn đến kết quả tiêu cực hay quá liều.

Lo ngại lớn về sức khỏe cộng đồng

Sự gia tăng sử dụng quá liều thuốc kích thích GLP-1 gây ra mối lo ngại lớn về sức khỏe cộng đồng. Đối với bệnh nhân, việc hiểu rõ về cách sử dụng đúng các loại thuốc này, về các nguy cơ và nhận biết các triệu chứng quá liều là rất quan trọng.

Các chuyên gia y tế gọi bất kỳ ai có thể đang trải qua tình trạng quá liều nên nhanh chóng tìm kiếm chăm sóc y tế.

Tóm lại, rủi ro khi sử dụng quá nhiều thuốc giảm cân như Ozempic hoặc Wegovy đang trở thành một thách thức đối với cộng đồng y tế. Sự gia tăng sử dụng quá liều đã gây lo ngại lớn về sức khỏe cộng đồng, đặt ra nhu cầu cần nhất thiết về việc cải thiện hiểu biết và giáo dục đối với người sử dụng.