Tinh trùng dị dạng là gì? Bật mí cách chữa tinh trùng dị dạng?

Tinh trùng dị dạng là tình trạng một phần tinh trùng trong tinh dịch của nam giới bị thay đổi cấu trúc và hình dạng so với bình thường, là một trong những nguyên nhân phổ biến gây vô sinh ở nam giới. Nhiều nghiên cứu đã xác định được nhiều loại hình thái tinh trùng và tác động của những thay đổi hình thái này đối với sức khỏe sinh sản của nam giới.

Tinh trùng dị dạng là nguyên nhân phổ biến gây vô sinh ở nam giới

Tinh trùng dị dạng là gì?

Tinh trùng dị dạng là tinh trùng có cấu trúc và kích thước bị thay đổi có thể cùng tồn tại với tinh trùng bình thường về cấu trúc trong tinh dịch của nam giới. Nếu số lượng tinh trùng dị dạng trong tinh dịch nhiều hơn số lượng tinh trùng bình thường thì nguy cơ vô sinh ở nam giới là rất cao.

Nguyên nhân gây tinh trùng dị dạng

Một số nguyên nhân khiến tinh trùng dị dạng bao gồm:

• Tuổi tác: Theo một số nghiên cứu quốc tế, ở nam giới từ 40 tuổi trở lên, trong giai đoạn này cơ thể bị sụt giảm hormone testosterone, dẫn đến xuất tinh sớm và giảm số lượng và chất lượng tinh trùng.
• Quá trình oxy hóa: Đây là một trong những nguyên nhân chính khiến tinh trùng bất thường so với hình dạng ban đầu, có thể giải thích là do quá trình các gốc tự do bị mất điện tử đã tấn công vào những tinh trùng chưa trưởng thành gây ra những thay đổi trong cấu trúc của nó, dẫn đến tinh trùng bị dị dạng.
• Chế độ dinh dưỡng: Đối với hầu hết nam giới, họ có xu hướng sử dụng thực phẩm chứa nhiều kẽm, selen…, có thể ảnh hưởng đến quá trình sản xuất và nuôi dưỡng tinh trùng, khi đó cơ thể tiết ra gonadotropin làm giảm sức khỏe tình dục của nam giới, dẫn đến suy giảm chất lượng tinh trùng, gây ra tinh trùng dị dạng.
• Chất kích thích: Thuốc lá, rượu bia và đồ uống có cồn cũng là nguyên nhân dẫn đến sự suy giảm số lượng và chất lượng tinh trùng.
• Ô nhiễm môi trường: Tiếp xúc với các hóa chất độc hại như chất thải công nghiệp, thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ…, cũng có thể làm giảm số lượng tinh trùng bình thường, tăng số lượng tinh trùng dị dạng dẫn đến khó thụ tinh, thậm chí gây dị tật bẩm sinh ở thai nhi.
• Môi trường sống và làm việc: Khi làm việc trong môi trường có nhiệt độ cao hoặc nhiều bức xạ, ion hóa, từ trường…, thì khả năng giảm sản xuất tinh trùng và số lượng tinh trùng bất thường cũng tăng lên đáng kể.
• Bệnh lý: Khi nam giới mắc một số bệnh lý như viêm đường tiết niệu, tổn thương tinh hoàn, tắc ống dẫn tinh...
• Một số nguyên nhân khác: Thường xuyên sử dụng điện thoại di động, vùng bìu và bộ phận sinh dục tiếp xúc với sóng điện từ, điện thoại quá nhiều…

Bộ phận sinh dục tiếp xúc với sóng điện từ, điện thoại

Tìm hiểu các dạng hình thái của tinh trùng

Tinh trùng dị dạng là tình trạng khá phổ biến ở nam giới, tuy nhiên tùy theo số lượng mà có thể dẫn đến vô sinh. Nếu nam giới có bị tinh trùng dị dạng nhưng bên cạnh đó, số lượng tinh trùng bình thường vẫn còn đủ lớn để hoạt động thì nguy cơ bị vô sinh là rất thấp. Vì vậy, để chẩn đoán chính xác thì cần thực hiện quan sát mẫu tinh dịch có nhuộm màu dưới kính hiển vi để khảo sát một số yếu tố quan trọng như kích thước, hình dạng và đặc điểm của tinh trùng.

Các hình thái tinh trùng thường gặp dưới kính hiển vi bao gồm:

• Tinh trùng bình thường: Đầu tinh trùng có hình bầu dục, thân thằng và nguyên vẹn, phần đuôi dạng đơn và thẳng.
• Tinh trùng đầu bất thường: Đầu tinh trùng có kích thước rất lớn hoặc rất nhỏ, có khi không có đầu và rất ít acrosome.
• Tinh trùng đuôi bất thường: Đuôi tinh trùng có kích thước ngắn, đuôi dạng kép hoặc nhiều hơn, có thể là ba hoặc bốn đuổi, ngoài ra còn xuất hiện những hạt nhỏ tế bào sau đuôi.
• Tinh trùng dạng tế bào mầm và chưa trưởng thành.

Cách điều trị tinh trùng dị dạng

Để điều trị tinh trùng dị dạng, bệnh nhân sẽ được thăm khám, làm các xét nghiệm lâm sàng cần thiết và quan trọng nhất là phân tích xét nghiệm tinh dịch đồ. Một số xét nghiệm cận lâm sàng khác có thể tìm ra nguyên nhân chính xác của bệnh là siêu âm tinh hoàn, phân tích gen, siêu âm tuyến tiền liệt, xét nghiệm 10 thông số nước tiểu sau khi xuất tinh, định lượng một số nội tiết tố trong cơ thể… Các phương pháp điều trị tinh trùng dị dạng có thể được áp dụng sau khi tìm ra nguyên nhân gây bệnh, cụ thể:

• Nếu nguyên nhân là do bệnh viêm nhiễm nam khoa thì điều trị bằng thuốc kháng sinh.
• Sử dụng liệu pháp hormone và một số loại thuốc nội tiết tố.
• Có thể cân nhắc phẫu thuật nếu bệnh nhân bị giãn tĩnh mạch tinh hoặc tắc ống dẫn tinh.
• Thay đổi lối sống: Tập thể dục đều đặn hàng ngày, không ăn đồ ăn thức uống có chứa chất kích thích như rượu bia thuốc lá, không thức khuya, không quan hệ tình dục quá nhiều.
• Về chế độ dinh dưỡng, người bệnh nên bổ sung nhiều rau và hoa quả tươi, đặc biệt là các loại thực phẩm chống oxy hóa như cam, chanh, xoài.

Người bệnh nên bổ sung nhiều rau và hoa quả tươi

Một số biện pháp có thể được áp dụng để tăng tỷ lệ thụ thai thành công như:

• Bơm tinh trùng vào buồng tử cung IUI: Phương pháp này làm giảm tác động của môi trường âm đạo đến chất lượng tinh trùng, giúp tinh trùng và trứng gặp nhau dễ dàng hơn và thường được áp dụng trong những trường hợp tinh trùng dị dạng ở mức độ nhẹ.
• Thụ tinh trong ống nghiệm IVF: Tinh trùng và trứng được kết hợp trong môi trường ống nghiệm, sau đó phôi thai được hình thành và chuyển vào tử cung của người phụ nữ để thụ thai.
• Tiêm tinh trùng vào bào tương trứng ICSI: Phương pháp này tương tự như IVF, nhưng có một điểm cải tiến là số lượng tinh trùng được chọn lọc và sau đó được tiêm vào bào tương của trứng.

Hình thái của tinh trùng rất đa dạng, có thể bình thường, có thể dị dạng ở đầu, có thể dị dạng ở đuôi… Vì vậy, nam giới khi có bất cứ triệu chứng nghi ngờ vô sinh nào thì nên đi khám ngay tại các cơ sở y tế uy tín để tiến hành xét nghiệm, đánh giá, xác định nguyên nhân khiến tinh trùng dị dạng và tư vấn phương pháp điều trị tinh trùng dị dạng hiệu quả nhất.

Thuý Nguyễn

Nguồn tham khảo: Tổng hợp