Nha đam (Lô hội)

Aloe Vera là gì?

Aloe Vera, hay còn gọi là lô hội, nha đam, là tên gọi chung của các loài cây mọng nước thuộc chi lô hội. Khi nói về loài có tính năng dưỡng da, chúng ta đang nói đến chủng Aloe Barbadensis.

Chủng Aloe Barbadensis có lá dày, nhọn, bên trong là lớp nhựa và gel nhầy nhầy. Trong gel lô hội này chứa từ 98.5 đến 99.5% là nước. Phần còn lại chứa đến hơn 200 hoạt tính khác nhau, đều có tác dụng tốt cho cơ thể. Theo các nhà khoa học phân tích, trong nhựa Aloe Vera có tới 23 loại axit amin, vitamin cùng các nguyên tố vi lượng khoáng cần thiết.

Có hai bộ phận hữu ích về mặt y học của cây Aloe Vera. Đầu tiên là lá chứa đầy gel Aloe Vera bên trong; gel này thường được sử dụng trên da để điều trị bỏng và các tình trạng da khác. Gel Aloe Vera cũng được bán trên thị trường ở dạng lỏng hoặc viên nang để uống.

Chất thứ hai mà cây tạo ra đó là mủ Aloe Vera, đây là phần nhựa màu vàng nằm ngay dưới bề mặt ngoài của lá cây. Mủ Aloe Vera có đặc tính nhuận tràng và nó thường được dùng bằng đường uống để điều trị táo bón. Xu hướng mới hiện nay trong cách dùng Aloe Vera chính là tạo ra đồ uống từ loại cây này, chẳng hạn như nước ép Aloe Vera. Nước ép Aloe Vera thường được trộn cùng với nước ép cam quýt để cho hương vị thơm ngon hơn.

Ngày nay, nha đam(lô hội) có cả một ngành công nghiệp đằng sau. Nước ép nha đam được sử dụng nhiều trong mỹ phẩm và các sản phẩm khác như kem dưỡng ẩm, kem cạo râu, kem dưỡng da chống nắng. Ngoài ra, bạn cũng dễ dàng tìm thấy sản phẩm gel Aloe Vera giúp làm dịu vết cháy nắng được bày bán tại các hiệu thuốc.

Nha đam cũng có sẵn ở dạng bổ sung, các sản phẩm này được cho là mang lại lợi ích cho da và hệ tiêu hóa giống như nước ép hoặc gel Aloe Vera tự nhiên.

Điều chế sản xuất Aloe Vera

Aloe Vera là một sản phẩm chăm sóc sức khỏe tự nhiên phổ biến. Lá nha đam chứa aloe polysacarit, aloe-emodin, aloe-emodin và aloe đắng. Chiết xuất Aloe Vera là tinh chất của chiết xuất Aloe Vera. 

Hiện nay, chiết xuất Aloe Vera đã được sử dụng rộng rãi như một chất phụ gia cho thực phẩm, các sản phẩm chăm sóc sức khỏe và mỹ phẩm, và hiệu quả của nó là đặc biệt tuyệt vời.

• Thanh lọc bề mặt: Đầu tiên, rửa sạch lá tươi bằng nước sạch, tốt nhất là bằng nước giếng sâu. Không sử dụng nước máy có chứa chất tẩy. Bởi vì thuốc tẩy có thể gây ra sự đổi màu và hư hỏng của lô hội.

• Khử trùng bức xạ UV: Lá tươi được làm sạch được sấy khô và vận chuyển vào phòng khử trùng (có thiết bị khử trùng trong phòng) để khử trùng bức xạ UV, thường là 5-10 phút.

• Loại bỏ da lá: Loại bỏ vỏ lá lô hội trong một phòng vô trùng, cắt lớp da bên ngoài bằng một lưỡi dao vô trùng và loại bỏ gel lô hội. Đặt gel và da lá vào một cái xô nhựa hoặc xi lanh.

• Quá trình nghiền và kết tủa tốc độ cao: Các mô da lá được nghiền riêng bằng máy nghiền bột tốc độ cao để tạo thành một lớp bùn mỏng. Việc xử lý kết tủa sau đó được thực hiện bằng máy lắng cặn tốc độ cao. Sau khi lọc hoặc lọc chân không, nó trở thành nước ép nguyên chất lô hội.

Phần bã lọc sau khi lọc nước ép Aloe Vera chiếm khoảng 2-4% trọng lượng của lá Aloe Vera tươi. Xỉ có thể được đun sôi trong một giờ và nước ép được lọc. 

Nước ép Aloe Vera được cô đặc trực tiếp đến mẫu giống như đường bằng lửa, và sau khi làm mát, nó được cô đặc thành dạng nhựa, có thể được sử dụng làm nguyên liệu của lô hội.

Việc sử dụng gel và da lá sau khi điều trị là khác nhau: Nước ép gel chủ yếu được sử dụng để bổ sung đồ uống, thực phẩm, mỹ phẩm,... Nước ép lá lá chủ yếu được sử dụng cho mỹ phẩm hàng ngày, các sản phẩm chăm sóc sức khỏe và dược phẩm như chăm sóc da và chăm sóc tóc. 

Bột khô nha đam được chế biến thành bột khô lô hội bằng nồng độ nhiệt độ thấp và sấy phun. Hai quá trình là khác nhau: Nồng độ nhiệt độ thấp được thực hiện bằng cách làm bay hơi và cô đặc chất lỏng trong điều kiện chân không cao và nhiệt độ thấp (40 - 60°C); và phương pháp phun được thực hiện dưới áp suất bình thường và nhiệt độ cao.

Khi sử dụng bột Aloe Vera khô, trước hết hãy hòa tan bột trong nước, nghĩa là khôi phục lại các thành phần pha nước và pha loãng thành bội số tương ứng. Nước ép thô tương tự giữ lại hoạt động sinh học của nước ép ban đầu. Trong số các phương pháp tập trung khác nhau, đông khô chân không là cách tốt nhất để tối đa hóa hoạt chất trong nha đam.

Các Aloe Vera lỏng thu được bằng cách đồng nhất hóa lá Aloe Vera tươi thu hoạch thông qua một máy trộn đặc biệt. Nhiệt độ được kiểm soát ở 4°C và hỗn hợp được nghiền thành bột bằng máy ly tâm ở 2500 vòng/phút trong khoảng 15 phút. Sau khi ly tâm thu được kết tủa màu sáng.

Cơ chế hoạt động của Aloe Vera

Nha đam (lô hội) là chất ức chế đau nên khi thoa trên vùng bị thương sẽ giảm đau. Nó có khả năng thấm rất sâu, làm giảm đau ở vết thương từ trong tận các lớp da sâu vì có các thành phần hoạt tính, xâm nhập sâu và chống viêm.

Bên cạnh đó, nha đam (lô hội) có hoạt động tương tự các steroid như cortisol nhưng không có tác dụng phụ có hại. Quan trọng nhất là glycoprotein kiềm chế và loại trừ bradykinin là chất trung gian chủ yếu của quá trình đau và viêm, cũng có nhiều loại anthraquinon và các salicylat là chất chống viêm và chống đau có trong Aspirin.

Aloe Vera có tác dụng rất tốt trong chữa lành vết trầy và bỏng ở da, bởi vì nó có chứa magie lactat, một chất ức chế các phản ứng của histamin sinh ra do hệ thống miễn dịch để đáp ứng các kích ứng.

Nghiên cứu cho thấy, Aloe Vera có thể được sử dụng như một phương pháp điều trị da, ít nhất là trong các điều kiện cụ thể. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng gel Aloe Vera có thể có hiệu quả trong điều trị bệnh vảy nến, bã nhờn, gàu, bỏng nhẹ và trầy xước da, cũng như các tổn thương da do phóng xạ. Gel Aloe Vera cũng có tác động tích cực trong việc điều trị các vết loét sinh dục ở nam giới.

Cũng có bằng chứng chứng minh rằng nước ép Aloe Vera có chứa latex, nếu uống trực tiếp sẽ là một loại thuốc nhuận tràng mạnh. Trên thực tế, nước ép Aloe Vera đã từng được bán trong các loại thuốc táo bón không kê đơn. 

Tuy nhiên, vì sự an toàn của Aloe Vera chưa được nghiên cứu một cách toàn diện, FDA đã đưa ra yêu cầu vào năm 2002 rằng các loại thuốc nhuận tràng không kê đơn có chứa Aloe Vera có thể được điều chỉnh hoặc loại bỏ khỏi các quầy thuốc.

Gel Aloe Vera uống trực tiếp giúp giảm lượng đường trong máu ở những người mắc bệnh tiểu đường. Nó cũng có thể giúp giảm cholesterol.

Nghiên cứu cho thấy, việc sử dụng Aloe Vera sẽ giúp điều trị một số tình trạng tổn thương sau:

• Bỏng và vết thương:

Sử dụng gel Aloe Vera dường như rút ngắn thời gian chữa lành vết thương cho vết bỏng độ một và độ hai. Gel Aloe Vera cũng có thể thúc đẩy chữa lành vết thương.

• Mụn:

Nghiên cứu cho thấy rằng gel Aloe Vera được sử dụng vào buổi sáng và buổi tối, ngoài việc sử dụng thuốc trị mụn theo toa tại chỗ tretinoin (Retin-A, Atralin, các loại khác), có thể đem lại hiệu quả hơn trong việc giảm mụn trứng cá so với chỉ sử dụng thuốc theo toa.

Phần gel của Aloe Vera có chứa glycoprotein giúp khống chế bradykinin một chất gây viêm sưng. Ngoài ra, chất gel của Aloe Vera còn thẩm thấu vào da với lượng canxi cùng vitamin E và C giúp tái tạo da, làm lành vết thương, hạn chế tổn thương cho da.

• Bệnh vẩy nến:

Kem chiết xuất Aloe Vera có thể làm giảm mẩn đỏ, đóng vảy, ngứa và viêm do bệnh vẩy nến nhẹ đến trung bình. Bạn có thể cần sử dụng kem nhiều lần trong ngày trong một tháng (hoặc hơn) để thấy sự cải thiện trên làn da.

• Nhiễm virus Herpes đơn giản:

Sử dụng một loại kem có chứa chiết xuất Aloe Vera có thể giúp các tổn thương mau lành hơn.

• Phát ban trên da hoặc miệng:

Nghiên cứu cho thấy rằng sử dụng gel Aloe Vera 2 lần mỗi ngày trong 8 tuần có thể giúp giảm các triệu chứng của tình trạng phát ban trên da hoặc miệng.

• Táo bón:

Việc sử dụng Aloe Vera qua đường uống có hiệu quả trong điều trị táo bón hay không vẫn chưa rõ ràng. Bên cạnh việc hoạt động như một thuốc nhuận tràng, nhựa Aloe Vera cũng có thể gây ra chuột rút bụng và tiêu chảy.

• Mụn rộp sinh dục:

Đã có bằng chứng cho thấy sử dụng kem chiết xuất từ Aloe Vera 0,5% ba lần mỗi ngày làm tăng tỷ lệ chữa lành ở nam giới bị mụn rộp sinh dục.

• Xơ hóa niêm mạc miệng:

Nghiên cứu ban đầu cho thấy rằng bôi gel Aloe Vera ở mỗi bên phía trong của má ba lần mỗi ngày trong 3 tháng giúp cải thiện tình trạng bỏng rát, khả năng mở miệng và sự linh hoạt của má ở những người mắc bệnh ngậm miệng xơ hóa.

Một nghiên cứu khác cho thấy rằng bôi gel Aloe Vera 2 lần mỗi ngày trong tối đa 6 tháng cùng với các phương pháp điều trị khác có thể làm giảm tình trạng bỏng rát và cải thiện chuyển động của miệng. 

Nghiên cứu bổ sung cho thấy rằng bôi gel Aloe Vera 3 lần mỗi ngày và uống nước ép Aloe Vera hai lần mỗi ngày trong 3 tháng giúp cải thiện tình trạng bỏng rát, khả năng mở miệng, linh hoạt của má và chuyển động lưỡi.

• Giảm cân:

Nghiên cứu cho thấy dùng một sản phẩm Aloe Vera cụ thể (phức hợp Aloe QĐM, Univera Inc., Seoul, Hàn Quốc) có chứa 147mg gel Aloe Vera 2 lần mỗi ngày trong 8 tuần giúp giảm trọng lượng cơ thể và khối lượng mỡ ở những người thừa cân, béo phì mắc bệnh tiểu đường hoặc tiền tiểu đường.

 

Nha đam (Lô hội) có thể được dùng theo nhiều cách khác nhau. Bạn có thể thoa gel nha đam (lô hội) trực tiếp lên da hoặc làm theo các công thức chăm sóc da khác nhau. Hoặc cho nha đam vào thực phẩm, các món sinh tố và đồ uống.

• Với đối tượng bị táo bón: Sử dụng 100 - 200 mg nha đam hoặc 50 mg chiết xuất nha đam uống vào buổi tối. Ngoài ra, có thể sử dụng một viên nang 500 mg có chứa nha đam, bắt đầu với liều một viên mỗi ngày và tăng lên ba viên mỗi ngày theo yêu cầu.

• Với bệnh nhân bị tiểu đường: Liều lượng sử dụng nha đam hiệu quả nhất cho bệnh tiểu đường vẫn chưa được nghiên cứu rõ ràng. Nhiều liều lượng và dạng nha đam đã được sử dụng trong 4 đến 14 tuần, bao gồm dạng bột, chiết xuất và nước ép. Liều lượng bột từ 100 - 1000 mg mỗi ngày; liều lượng nước ép từ 15 - 150 mL mỗi ngày.

• Với trường hợp bị xơ hóa niêm mạc miệng: Sử dụng nước ép nha đam nguyên chất 30ml hai lần mỗi ngày cùng với việc bôi gel nha đam nguyên chất tại các tổn thương ba lần mỗi ngày trong 3 tháng.

• Đối với mụn trứng cá: Dùng gel 50% nha đam vào buổi sáng và buổi tối sau khi rửa mặt, cùng với một đơn thuốc gọi là gel tretinoin vào buổi tối.

• Đối với bỏng: Bôi kem nha đam và dầu ô liu hai lần mỗi ngày trong 6 tuần. Ngoài ra, bôi gel lô hội hoặc kem hai lần hoặc ba lần mỗi ngày sau khi thay băng vết thương, hoặc cứ sau ba ngày cho đến khi vết bỏng lành.

• Đối với mụn rộp: Sử dụng loại kem chứa 0,5% chiết xuất nha đam với tần suất ba lần mỗi ngày trong 5 ngày liên tiếp trong khoảng thời gian 2 tuần.

• Đối với phát ban ngứa trên da hoặc miệng (Lichen planus): Dùng gel nha đam bôi hai đến ba lần mỗi ngày trong 8 tuần. Hai muỗng nước súc miệng lô hội, ngậm trong 2 phút rồi nhổ, dùng bốn lần mỗi ngày trong một tháng.

• Đối với tình trạng xơ hóa niêm mạc miệng: Dùng 5mg gel nha đam bôi ở mỗi bên má ba lần mỗi ngày trong 3 tháng. Sử dụng gel nha đam nguyên chất cho các tổn thương ba lần mỗi ngày trong 3 tháng, cùng với uống nước ép lô hội nguyên chất 30ml hai lần mỗi ngày.

• Đối với bệnh vẩy nến: Sử dụng kem chiết xuất 0,5% nha đam bôi ba lần mỗi ngày trong 4 tuần.

Trong y học

Lô hội hay nha đam được cho là có nhiều tác dụng có ích. Những nghiên cứu gần đây đã chứng minh nhựa nha đam có tính sát khuẩn và gây tê nên được dùng để sát trùng, thanh nhiệt, và thông tiểu. Nhựa nha đam làm êm dịu vết thương khi bị phỏng nhẹ, khi bị côn trùng châm chích hay da bị chai cứng khi bị rám nắng.

Ngoài ra, Aloe Vera còn giúp nhuận tràng, làm lành vết thương, trị viêm loét dạ dày và một số bệnh khác như cao huyết áp, tiểu đường, phòng ngừa sỏi niệu...

Chăm sóc da

Nha đam tươi có tác dụng làm săn da, làm nhỏ lỗ chân lông. Bôi nhựa tươi hàng ngày lên mặt có tác dụng ngừa nám, làm mịn da, ngừa mụn… Ngoài ra, Aloe Vera còn dùng để trị mụn rất hiệu quả. 

Các nhà y dược học đã nghĩ đến những loại mỹ phẩm được chế tạo từ nhựa Aloe Vera để tạo ra những loại kem dưỡng da, do pH của gel Aloe Vera gần giống với pH của da cho nên chúng làm cho da tươi tắn và điều hòa được độ axit của da.

Hiện nay trên thị trường, nhiều hãng mỹ phẩm đã lấy ngay chính tên Aloe vera làm tên thương mại cho những loại kem chống nắng, dưỡng da, các loại dầu gội, dầu khử mùi hôi, chất có tác dụng chống mốc, xà phòng, dầu cạo râu.

Thực phẩm

Trong thực phẩm, lá nha đam dùng để ăn tươi với đường hoặc nấu chè, sữa chua. Có nơi còn dùng lá nha đam để nấu canh. Ngoài ra nha đam còn được làm chất đông kết cho rất nhiều món ăn.

Ngoài những hiệu quả tốt cho sức khỏe, làn da, nha đam (lô hội) còn có một số độc tính, nếu dùng quá liều hoặc kéo dài sẽ gây tổn thương gan (viêm gan cấp, tăng men gan...), suy thận, ảnh hưởng thai nhi... Tác dụng không tốt này chủ yếu do các thành phần có trong nhựa cây (nhựa vàng chảy ra sau khi cắt lá nha đam).

Do đó, khi sử dụng nha đam, bạn cần lưu ý một số điều sau:

• Không dùng nha đam bôi lên vết cắt sâu hoặc các vết bỏng nặng.

• Những người dị ứng với hành tây, tỏi và hoa tulip có nhiều khả năng cũng dị ứng với nha đam.

• Uống nha đam liều cao rất nguy hiểm và không nên uống trong thời gian dài.

• Không uống nha đam nếu mắc các vấn đề về đường ruột, bệnh tim, bệnh trĩ, các vấn đề về thận, tiểu đường hoặc mất cân bằng điện giải.

• Nếu bạn đang sử dụng bất kỳ loại thuốc nào, hãy hỏi ý kiến bác sĩ trước khi bắt đầu bổ sung nha đam. Bởi nha đam có thể tương tác với các loại thuốc như thuốc tiểu đường, thuốc tim, thuốc nhuận tràng, steroid và rễ cam thảo. Việc sử dụng gel nha đam bằng đường uống cũng có thể ngăn chặn sự hấp thụ của các loại thuốc sử dụng cùng lúc.

• Do thiếu bằng chứng về tính an toàn của nha đam, các chất bổ sung nha đam không nên sử dụng bằng đường uống cho trẻ em, phụ nữ mang thai và cho con bú.

• Trước khi sử dụng cây nha đam tươi để làm đẹp cần tuân thủ những bước sau: Chọn bẹ nha đam nhỏ, màu xanh nhạt. Gọt bỏ lớp vỏ xanh. Rửa sạch dưới vòi nước chảy để làm sạch lớp nhựa. Chỉ nên sử dụng phần thịt trong suốt bên trong lá nha đam, cắt lát mỏng đắp trên bề mặt da. Không nên đắp mặt nạ nha đam thường xuyên, tốt nhất chỉ nên đắp 2 - 3 lần/tuần.