Selenium Sulfide: Thuốc chống bã nhờn và chống nấm

Tên thuốc gốc (Hoạt chất)

Selenium sulfide (Selen sulfid)

Loại thuốc

Thuốc chống bã nhờn và chống nấm.

Dạng thuốc và hàm lượng

Lotion 1%, 2,5%. Ngoài ra có thể có thể có dạng kem hỗn dịch dầu gội.

Điều trị lang ben, viêm da dầu ở da đầu và điều trị gàu.

Selenium sulfide có tác dụng chống tăng sinh trên các tế bào biểu bì và các biểu mô nang lông, do đó làm giảm sinh sản tế bào sừng. Thuốc cũng có hoạt tính kháng khuẩn và chống nấm yếu trên một số loại nấm da kể cả Pityrosporum orbiculare là nấm gây lang ben.

Cơ chế tác dụng của thuốc trong điều trị gàu và viêm da tiết bã nhờn chưa được biết rõ. Thuốc có hoạt tính chống nấm Pityrosporum ovale là một loại nấm giống mốc sống bình thường ở da đầu. Tuy có ý kiến cho rằng P.ovale có thể sinh ra gàu và viêm da tiết bã nhờn, nhưng mối liên quan nhân quả giữa nấm này với các bệnh đó chưa được xác định.

Selenium sulfide được hấp thu vào mô biểu bì và chuyển thành ion selenium và sulfide. Ion selenium chẹn hệ thống enzyme liên quan đến sự phát triển mô biểu bì. Selenium sulfide có tác dụng kìm tế bào (chống phân bào) làm chậm tốc độ chuyển hoá của tế bào.

Chế phẩm selenium sulfide được dùng bôi tại chỗ để chống tiết bã nhờn và chống nấm. Thuốc có tính chất kích ứng tại chỗ.

Hấp thu 

Sau khi dùng tại chỗ, selenium sulfide chỉ được hấp thu dưới dạng vết qua da lành, nhưng nếu dùng lâu trên da bị xây xước, trên niêm mạc, trên da bị viêm hoặc dùng trên diện tích rộng, sự hấp thu vào cơ thể tăng lên và có thể gây độc.

Phân bố 

Khôngcó thông tin.

Chuyển hoá

Không có thông tin.

Thải trừ 

Không có thông tin.

Tương tác với các thuốc khác

Nếu tóc bị hư tổn bởi các chất hóa học (như thuốc nhuộm hoặc tẩy trắng hoặc kết quả của liệu pháp uốn tóc) hoặc nếu tóc có màu xám hoặc trắng, thì tóc có thể bị đổi màu. Để tránh tóc đổi màu, tóc phải được xả sạch ngay sau khi sử dụng.

Selenium sulfide nên được xả rất kỹ trên tóc trước khi nhuộm, nhuộm màu hoặc uốn tóc. Thuốc không nên được dùng trong khoảng thời gian hai ngày trước hoặc sau khi nhuộm tóc hoặc uốn tóc. 

Vàng, bạc và các đồ trang sức bằng kim loại khác nên được tháo ra trước khi sử dụng selenium sulfide, vì kim loại có thể bị đổi màu.

Bệnh nhân dị ứng với một trong các thành phần của chế phẩm (rất hiếm). 

Không dùng khi có viêm hoặc xuất tiết vì sự hấp thu vào cơ thể có thể tăng.

Liều dùng Selenium Sulfide

Người lớn

Điều trị lang ben:

• Bôi lotion 2,5% vào vùng lang ben và xoa với một ít nước để tạo lớp mỏng. Để 10 phút, sau đó rửa sạch. Tiến hành như trên, mỗi ngày một lần trong 7 ngày.

Điều trị viêm da dầu nhờn và gàu ở da đầu:

• Xoa khoảng 5 - 10 ml chế phẩm (lotion 2,5%) vào da đầu đã làm ẩm. Để 2 - 3 phút. Gội đầu thật sạch. Lại xoa thuốc rồi lại gội thật sạch. Sau khi điều trị, rửa tay thật sạch. Tiếp tục điều trị như trên theo hướng dẫn của bác sĩ.
• Thường dùng 2 lần mỗi tuần, trong 2 tuần sẽ khống chế được bệnh. Sau đó có thể dùng thuốc thưa hơn, cụ thể là mỗi tuần 1 lần hoặc 2 tuần 1 lần, hoặc trong một số trường hợp cứ 3 tuần hoặc 4 tuần 1 lần, không nên dùng số lần quá mức độ cần thiết.

Trẻ em

Điều trị lang ben:

• Trẻ em ≥ 2 tuổi: Bôi lotion 2,5% lên vùng bị ảnh hưởng mỗi ngày 1 lần trong 7 ngày.

Điều trị viêm da dầu nhờn và gàu ở da đầu: 

• Trẻ em ≥ 2 tuổi: Ban đầu, xoa khoảng 5–10 mL kem lotion 2,5% (như dầu gội đầu) hai lần mỗi tuần trong 2 tuần. Để duy trì, áp dụng một lần mỗi 1 – 4 tuần.
• Trẻ em ≥ 2 tuổi (tự dùng thuốc): Xoa một lượng nhỏ lotion 1% như dầu gội một hoặc hai lần mỗi tuần. Để kiểm soát tối đa, sử dụng mỗi khi bệnh nhân thường dùng dầu gội cho tóc và da đầu.

Cách dùng

Thuốc chỉ được dùng ngoài da. Lắc kỹ thuốc trước khi dùng.

Thuốc có thể làm hư đồ trang sức, vì vậy cần tháo ra trước khi dùng thuốc.

Thường gặp 

Tóc hoặc da đầu khô hoặc nhờn bất thường.

Ít gặp 

Tăng rụng tóc.

Hiếm gặp 

Chưa có thông tin.

Không xác định tần suất

Quá mẫn, phát ban và nổi mề đay;

Rối loạn da và mô dưới da;

Kích ứng và nhạy cảm, đôi khi được mô tả là cảm giác bỏng rát, phồng rộp có thể xảy ra, đặc biệt nếu dầu gội được giữ tiếp xúc với tóc hoặc da lâu hơn thời gian khuyến cáo;

Thay đổi màu tóc (có thể tránh hoặc giảm thiểu bằng cách gội đầu thật kỹ sau điều trị).

Lưu ý chung

• Không dùng vào chỗ da bị xây xước hoặc vào các vùng bị viêm cấp tính hoặc có xuất tiết.
• Không được dùng thuốc 2 ngày trước và sau khi nhuộm tóc hoặc uốn tóc.
• Gàu thường là hậu quả của nấm da do Pityrosporum ovale. Do đó nếu thuốc không đạt hiệu quả, nên thử dùng ketoconazole tại chỗ.

Lưu ý với phụ nữ có thai

Chưa biết selenium sulfide có gây hại cho thai khi dùng trên da phụ nữ mang thai hoặc có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản hay không. Tuy nhiên không nên dùng thuốc trong 3 tháng đầu của thai kỳ.

Lưu ý với phụ nữ cho con bú

Thuốc bài tiết vào sữa mẹ. Ảnh hưởng của thuốc đến con còn chưa biết rõ.

Lưu ý khi lái xe và vận hành máy móc

Không có báo cáo.

Quá liều và xử trí

Quá liều và độc tính

Bôi tại chỗ: Đã xảy ra nhiễm độc do bôi thuốc lâu dài trên da đầu bị tổn thương hở ở 1 phụ nữ. Các triệu chứng gồm có run, ra mồ hôi nhiều, hơi thở mùi tỏi, đau ở bụng dưới, yếu cơ, ngủ lịm, chán ăn, đôi khi nôn. Các triệu chứng hết sau 10 ngày ngừng thuốc.

Triệu chứng xảy ra khi lỡ uống thuốc: Buồn nôn, nôn.

Cách xử lý khi quá liều

Bôi tại chỗ: Các triệu chứng sẽ hết sau 10 ngày ngưng thuốc.

Lỡ uống thuốc: Gây nôn hoặc rửa dạ dày. Áp dụng các biện pháp hỗ trợ chung. Có thể dùng thuốc tẩy để loại trừ thuốc được nhanh.

Quên liều và xử trí

Nếu quên dùng thuốc, hãy dùng càng sớm càng tốt khi nhớ ra. Tuy nhiên, nếu gần với liều kế tiếp, hãy bỏ qua liều đã quên và dùng liều kế tiếp vào thời điểm như kế hoạch. Không dùng gấp đôi liều đã quy định.