Những điều cần biết về chứng dị dạng mạch máu não

Theo số liệu thống kê, có từ 3 - 5% dân số mắc chứng dị dạng mạch máu não. Tuy nhiên, tình trạng này rất khó nhận biết, người bệnh thường chỉ tình cờ phát hiện mình bị dị dạng mạch máu não khi tiến hành chụp sọ não để kiểm tra các vấn đề bất thường khác.

Dị dạng mạch máu não là gì?

Dị dạng mạch máu não là sự bất thường của các mạch máu tại não. Tình trạng này có thể xuất hiện ở cả động mạch, tĩnh mạch hay mao mạch và tùy từng vị trí mà sự bất thường này sẽ gây ra những tổn hại khác nhau. Nguy hiểm hơn, nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời bệnh có thể dẫn tới tàn phế, thậm chí tử vong.

Dị dạng mạch máu não có thể gây những tổn hại nguy hiểm cho cơ thể

Hầu hết các bất thường của mạch máu đều xuất hiện ở giai đoạn phát triển của bào thai trong bụng mẹ. Bệnh lý này có tên gọi là dị dạng mạch máu não bẩm sinh. Bên cạnh đó, cũng có một số trường hợp dị dạng mạch máu não tự hình thành trong quá trình phát triển của cơ thể hoặc do di truyền.

Ngoài ra còn một số nguyên nhân khác gây ra dị dạng mạch máu não có thể kể đến như: Cao huyết áp, tập luyện thể dục thể thao quá sức, sử dụng nhiều chất kích thích, do các bệnh lý nhiễm trùng hay chấn thương trên vùng não. Tuy nhiên, cũng có trường hợp không thể xác định được rõ ràng nguyên nhân gây bệnh.

Các loại dị dạng mạch máu não

Các loại dị dạng mạch máu não thường gặp gồm:

• Dị dạng động tĩnh mạch não: Đây là dị dạng mạch máu não bẩm sinh nguy hiểm nhất có thể gây xuất huyết não và các biến chứng nghiêm trọng. Dị dạng này nối thông động mạch và tĩnh mạch mà bỏ qua mao mạch ở não. Do đó, mao mạch không tiếp nhận đủ máu khiến mô não không nhận đủ oxy dẫn tới suy yếu hoặc chết.
• Dị dạng mạch máu thể hang: Vị trí xuất hiện dị dạng loại này thường là đại não. Mạch máu khi đó trông giống quả dâu tằm với các múi đỏ mọng có kích thước từ 2mm đến vài cm.
• U tĩnh mạch: Đây là sự bất thường xảy ra trong quá trình phát triển tĩnh mạch và thường xuất hiện ở thùy trán. Cấu trúc của u tĩnh mạch thường ở dạng chắc, nó sẽ gây chèn ép cơ học vào các cấu trúc lân cận, đồng thời tăng hoặc cản trở lưu lượng máu.
• Giãn mao mạch: Là những bất thường ở các mao mạch nhỏ, giãn không có lớp cơ trơn hay các sợi đàn hồi. Hầu hết các mao mạch bị giãn là do tổn thương ở mô phôi thai của thành mạch.
• Phình động mạch não: Ở loại dị dạng này, mạch máu tại não bị phồng lên thành hình thoi hoặc hình túi. Nó sẽ chèn ép vào các tổ chức xung quanh và nếu vỡ động mạch sẽ gây xuất huyết não cực kỳ nguy hiểm.

Phình động mạch não là một trong những dị dạng mạch máu não thường gặp

Ngoài ra còn có một loại dị dạng mạch máu não nghiêm trọng khác được gọi là dị dạng tĩnh mạch Galen. Tình trạng này gây ra các triệu chứng xuất hiện sớm hoặc ngay sau khi sinh. Bạn có thể dễ nhận thấy các tĩnh mạch nổi lên trên da đầu, các chất lỏng tích tụ trong mạch máu làm đầu sưng lên, gây co giật và suy tim sung huyết.

Những thông tin về chứng dị dạng mạch máu não

Triệu chứng

Dị dạng mạch máu não có thể không xuất hiện bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nào cho đến khi mạch máu dị dạng bất thường bị vỡ, dẫn đến xuất huyết não. Trong hơn một nửa số ca dị dạng mạch máu não, xuất huyết là biểu hiện đầu tiên.

Ở một số người bị có dị dạng mạch máu não nhưng không bị chảy máu, các dấu hiệu của bệnh có thể bao gồm: Động kinh, đau hay nhức một vùng đầu, chóng mặt, co giật, yếu hay liệt cơ, ngứa ran và tê một phần tay một bên cơ thể, khó khăn khi thực hiện các động tác phức tạp…

Đặc biệt, tùy thuộc vào vị trí bất thường cũng có những trường hợp người bệnh dị dạng mạch não gặp các triệu chứng thần kinh nghiêm trọng hơn. Cụ thể như: Đau đầu dữ dội, mất thị lực, khó nói, cấm khẩu, liệt nửa người, nhầm lẫn và không thể hiểu ý người khác, huyết áp tăng cao, hôn mê… Theo thời gian, dị dạng mạch máu não có thể làm hỏng mô não.

Chẩn đoán

Để nhận biết tình trạng dị dạng mạch máu não, bác sĩ sẽ dựa vào các biểu hiện lâm sàng cũng như chỉ định một số xét nghiệm bao gồm:

• Chụp mạch máu não số hóa nền.
• Chụp cắt lớp vi tính CT.
• Chụp cộng hưởng từ MRI.

Mục đích chính của các xét nghiệm này sẽ cung cấp hình ảnh và xác định chính xác vị trí mạch máu bị dị dạng.

Chụp cắt lớp vi tính CT là một trong 3 cách chẩn đoán dị dạng mạch máu não

Điều trị

Mục tiêu của mọi phương pháp điều trị là dự phòng xuất huyết do mạch máu bị vỡ và tái vỡ. Các phương pháp điều trị dị dạng mạch máu não thường được chỉ định là:

Dùng thuốc

Một số loại thuốc sẽ được kê đơn để hạn chế co giật và giảm hiện tượng đau đầu cho bệnh nhân. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc sẽ không giúp chữa dứt điểm tình trạng này mà chỉ cải thiện các triệu chứng lâm sàng.

Phẫu thuật dị dạng mạch máu não

Có 3 lựa chọn phẫu thuật phổ biến gồm:

• Phẫu thuật loại bỏ mạch máu dị dạng: Được áp dụng khi vị trí mạch máu có thể dễ dàng tiếp cận nhằm đảm bảo gây ít rủi ro xuất huyết hoặc co giật nhất có thể.
• Thuyên tắc nội mạch: Phương pháp này ít gây xâm lấn hơn phẫu thuật truyền thống. Để tiến hành một ống thông được chèn vào một trong những động mạch nuôi nút dị dạng. Sau đó, một chất gây tắc mạch sẽ được tiêm vào để giảm lưu lượng máu vào mạch máu có bất thường.
• Xạ phẫu não: Là phương pháp dùng tia chiếu để xơ hóa búi dị dạng ở mạch máu não. Phương pháp này thích hợp cho những mạch máu dị dạng chưa gây xuất huyết, có kích thước nhỏ và không thể tiếp cận bằng phẫu thuật loại bỏ.

Phẫu thuật dị dạng mạch máu não hiện tại có 3 phương pháp chính

Với các trường hợp u tĩnh mạch, giãn mao mạch người bệnh chỉ cần theo dõi và hiếm khi phải can thiệp phẫu thuật.

Nếu nghi ngờ bản thân mắc bệnh dị dạng mạch máu não, bạn nên sớm đi khám để được điều trị kịp thời. Tùy thuộc độ tuổi, tình trạng sức khỏe, vị trí và kích thước mạch máu bất thường, các bác sĩ sẽ có hướng tư vấn và chỉ định phương pháp điều trị phù hợp nhất cho người bệnh dị dạng mạch máu não.

Minh QA

Nguồn: Tổng hợp