Benzoyl peroxide: Thuốc kháng khuẩn và bong lớp sừng

Tên thuốc gốc (Hoạt chất)

Benzoyl peroxide.

Loại thuốc

Thuốc kháng khuẩn và bong lớp sừng.

Dạng thuốc và hàm lượng

Thể gel 2,5% - 10% tính theo benzoyl peroxide khan (tuýp 45g).

Thuốc xức (lotion) 5% (oxy 5) và 10% (oxy 10), 20% (oxy 20) tính theo benzoyl peroxide khan (tuýp 10g, 25g).

Benzoyl peroxide được dùng tại chỗ để điều trị mụn trứng cá nhẹ hoặc vừa và là thuốc bổ trợ trong điều trị mụn trứng cá nặng, mụn trứng cá có mủ.

Điều trị tổn thương trên da (lở loét) do nằm lâu ngày.

Benzoyl Peroxide có tác dụng làm tróc vảy da, bong lớp sừng và kháng khuẩn.

Tác dụng kháng khuẩn của Benzoyl Peroxide có thể do hoạt tính oxy hóa, có tác dụng trên vi khuẩn Staphylococcus epidermidis và Propionibacterium acnes. 

Thuốc được chứng minh làm giảm số lượng vi khuẩn Propionibacterium acnes trên da, dẫn đến giảm sản xuất các acid béo gây kích ứng trong các tuyến bã nhờn. Tác dụng này rất có ích trên mụn trứng cá.

Benzoyl Peroxide còn có tác dụng ức chế hệ vi khuẩn trên da cùng với làm giảm bề mặt các tổ chức nang nhỏ trong khoảng 48 giờ từ khi bôi thuốc nhưng vài ngày sau mới thể hiện trên lâm sàng.

Trường hợp bị mụn trứng cá nặng, cần dùng thêm tại chỗ clindamycin hoặc clarithromycin để ức chế các vi khuẩn kháng thuốc.

Benzoyl Peroxide còn dùng để điều trị nấm trên da như Tinea pedis.

Ngoài ra, nó còn được sử dụng làm thuốc tẩy trong công nghiệp thực phẩm và chất xúc tác trong công nghiệp chất dẻo.

Hấp thu

Thuốc được hấp thu qua da khoảng 1,8 μg/cm2 hoặc 45% liều dùng trong khoảng 24 giờ.

Phân bố - Chuyển hóa

Lượng Benzoyl Peroxide được hấp thu sẽ chuyển hoàn toàn thành acid benzoic ở da.

Thải trừ

Thuốc sau khi chuyển hóa thành acid benzoic ở da sẽ được thải trừ nhanh chóng vào nước tiểu.

Tương tác với các thuốc khác

Dùng đồng thời với thuốc chống nắng có chứa Acid para - aminobenzoic sẽ làm biến đổi màu da một thời gian.

Các sản phẩm chứa Benzoyl Peroxide có thể làm bạc màu lông, tóc và mất màu của vải.

Tăng nguy cơ kích ứng da khi dùng đồng th3ời Benzoyl Peroxide với các thuốc làm bong vảy, kích ứng da, khô da.

Sử dụng Benzoyl Peroxide khi đang dùng thuốc bôi Tretinoin có thể gây kích ứng da nghiêm trọng.

Người dị ứng với Benzoyl Peroxide hoặc một trong các thành phần của thuốc.

Người lớn

Điều trị trứng cá: trước khi dùng thuốc, phải rửa sạch và làm khô các vùng có mụn trứng cá hoặc mụn mủ ở mặt, cổ hoặc bất cứ nơi nào khác trên cơ thể. Bôi một lớp rất mỏng, dùng từ 1 - 2 lần/ngày. Tốt nhất là nên dùng vào lúc đi ngủ để thuốc tác dụng qua đêm.

Với thuốc xức (lotion), cần lắc kỹ trước khi dùng.

Trường hợp bị mụn trứng cá nặng, cần dùng thêm tại chỗ clarithromycin và/hoặc thuốc có vitamin A, hoặc uống tetracyclin hay doxycyclin. Tuy nhiên, không bao giờ được tự ý dùng thuốc mà phải hỏi ý kiến của bác sĩ.

Lở loét do nằm lâu ngày: dùng thuốc xức chứa benzoyl peroxide 20%, bôi mỗi 8 – 12 giờ/lần.

Trẻ em 

Bắt đầu dùng với nồng độ nhỏ nhất là 2,5%. Bôi một lớp mỏng, ngày bôi 1 - 2 lần.

Thường gặp 

Cảm giác nóng rát da, châm chích, kích ứng da, khô da, tróc da, nổi mẩn, phù nề thoáng qua, cơ thể có mùi khác thường khi bôi thuốc.

Ít gặp 

Mẫn cảm do tiếp xúc.

Hiếm gặp

Ngứa dữ dội, tấy đỏ, nóng rát, sưng phù, phản ứng dị ứng.

Lưu ý chung

Cần xác định xem người bệnh có mẫn cảm với benzoyl peroxide hay không bằng cách trước hết bôi thử trên một vùng nhỏ. Nếu có kích ứng hoặc khô da thì nên giảm số lần dùng. Nếu bị ngứa nhiều, đỏ, nóng bừng, sưng phồng hoặc kích ứng thì ngừng thuốc và hỏi ý kiến bác sĩ. Nếu thuốc không có tác dụng trong vòng 4 tuần, nên ngừng thuốc và hỏi ý kiến bác sĩ.

Một đợt điều trị không được kéo dài quá 3 tháng.

Rửa sạch tay trước và sau khi bôi thuốc.

Benzoyl peroxide có thể oxy hóa làm bạc màu quần áo, vải vóc.

Người da trắng dễ bị kích ứng hơn.

Tránh để thuốc tiếp xúc với mắt, niêm mạc, môi và miệng và những vùng da nhạy cảm ở cổ. Nếu không may tiếp xúc, phải rửa kỹ với nước.

Thuốc bôi chỉ dùng ngoài da, không dùng bằng đường uống. Không sử dụng trên vết thương hở hoặc trên da bị cháy nắng, khô hoặc kích ứng. Ngoài ra, tránh sử dụng benzoyl peroxide bôi lên vết thương hoặc trên vùng da bị chàm. Chờ cho đến khi những tình trạng này đã lành rồi mới sử dụng thuốc này.

Không được dùng benzoyl peroxide khi phải tiếp xúc với ánh nắng mặt trời hoặc tia tử ngoại. Phải mặc quần áo bảo vệ và dùng kem chống nắng (SPF trên 30) khi ra ngoài.

Bôi quá nhiều thuốc không giúp cải thiện hiệu quả mà còn có thể làm tăng nguy cơ kích ứng da.

Lưu ý với phụ nữ có thai

Chưa có dữ liệu về việc benzoyl peroxide có gây tổn hại cho thai khi dùng cho phụ nữ có thai hoặc có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản hay không. Tuy nhiên, chỉ nên dùng cho phụ nữ có thai khi thật cần thiết. Chưa có tài liệu về tác dụng của benzoyl peroxide trên sự trưởng thành, phát triển và hoàn thiện các chức năng của thai nhi.

Lưu ý với phụ nữ cho con bú

Còn chưa biết thuốc này có tiết vào sữa mẹ hay không. Vì nhiều thuốc tiết vào sữa mẹ, nên cần hết sức thận trọng khi dùng benzoyl peroxide cho người mẹ trong thời kỳ cho con bú.
Lưu ý khi lái xe & vận hành máy móc

Thuốc không gây ảnh hưởng đến khả năng lái xe và vận hành máy móc.

Quá liều Benzoyl peroxide và xử trí

Quá liều và độc tính

Triệu chứng: Tróc vảy da quá nhanh, ban đỏ hoặc phù.

Cách xử lý khi quá liều

Ngừng thuốc. Để khắc phục nhanh các tác dụng có hại, có thể đắp gạc lạnh.

Sau khi các triệu chứng và các biểu hiện trên đã giảm, có thể dùng thử một cách thận trọng liều lượng thấp hơn nếu cho rằng phản ứng đã xảy ra là do dùng quá liều chứ không phải do dị ứng.

Quên liều và xử trí

Nếu quên bôi thuốc, hãy bôi càng sớm càng tốt khi nhớ ra. Tuy nhiên, nếu gần với liều kế tiếp, hãy bỏ qua liều đã quên và bôi liều kế tiếp vào thời điểm như kế hoạch. Không bôi gấp đôi liều đã quy định.