Bế sản dịch: Biến chứng nguy hiểm cần biết để phòng

Bế sản dịch có thể xảy ra với bất cứ mẹ sau sinh nào, dù là sinh thường hay sinh mổ. Tình trạng này có thể không đe dọa tính mạng nhưng vẫn dẫn tới những biến chứng nguy hiểm, làm giảm sút sức khỏe và ảnh hưởng đến tinh thần người mẹ. Bài viết này sẽ giúp các mẹ tìm hiểu chi tiết về bế sản dịch để chủ động phòng ngừa. 

Bế sản dịch sau sinh là gì?

Sau khi sinh, tử cung của người mẹ bắt đầu co lại, mỗi ngày tử cung co hồi được khoảng 1 - 1,5cm. Cùng với đó là quá trình cơ thể đẩy các chất dịch gồm nước ối còn sót lại, mảnh vụn nội mạc tử cung, chất dịch tiết ra từ vết thương trong tử cung... ra ngoài qua đường âm đạo. Chất dịch này được gọi là sản dịch. Ở mỗi phụ nữ, lượng sản dịch và thời gian ra sản dịch sẽ khác nhau. Quá trình này thường kéo dài 2 - 6 tuần cho đến khi sản dịch hết hoàn toàn. 

Bế sản dịch còn gọi là tắc sản dịch hay ứ sản dịch là tình trạng sản dịch bị ứ đọng trong tử cung, không thoát ra ngoài cơ thể được. Tình trạng này nếu không được xử lý kịp thời sẽ dẫn đến chảy máu không cầm, rối loạn đông máu... Ứ sản dịch sau sinh có thể xảy ra với bất cứ bà mẹ sau sinh nào. Sản dịch sau sinh mổ hay sinh thường đều có thể bị ứ đọng nên các mẹ sau sinh không được chủ quan. 

Bế sản dịch có thể xảy ra với bất cứ bà mẹ sau sinh nào?

Nguyên nhân bế sản dịch sau sinh

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng ứ sản dịch sau sinh như: 

• Sản phụ từng bị mất máu nhiều sau sinh nên tử cung phục hồi chậm. 
• Thể trạng của sản phụ yếu, sức khỏe suy kiệt sau sinh.
• Sản phụ bị sót nhau thai trong tử cung.
• Tử cung của người mẹ bị giãn quá mức nên trương cơ lực kém, khó co bóp đẩy sản dịch ra ngoài.
• Sau khi sinh, nếu người mẹ ít vận động, nịt bụng quá chặt cũng khiến sản dịch khó thoát ra ngoài. 
• Cổ tử cung bị đóng kín khiến sản dịch không thoát ra ngoài được.

Thai phụ nào cũng có nguy cơ mắc phải tình trạng bế sản dịch. Nhưng những đối tượng dưới đây thường có nguy cơ cao hơn: 

• Phụ nữ sinh mổ bị mất máu nhiều hơn, tử cung co bóp kém hơn nên sản dịch khó được đẩy hết ra khỏi cơ thể. 
• Các trường hợp đa thai, thai to, đa ối, quá trình chuyển dạ kéo dài nên trương cơ lực kém.
• Sản phụ bị mất máu nhiều khi sinh đôi khi tử cung giảm đáng kể hoặc mất khả năng co bóp để đẩy sản dịch.
• Chăm sóc hậu sản không tốt khiến đường sinh dục bị viêm nhiễm cũng làm tăng nguy cơ tắc sản dịch.

Sản phụ ít vận động sau sinh cũng làm tăng nguy cơ tắc sản dịch

Biểu hiện bế sản dịch sau sinh

Thông thường, quá trình thoát sản dịch kéo dài từ 2 - 6 tuần. Lượng sản dịch sẽ ít dần và màu sắc nhạt dần, từ màu đỏ chuyển sang màu trắng trong hoặc vàng nhẹ. Vì vậy, khi có những biểu hiện dưới đây, mẹ sau sinh nên suy nghĩ đến khả năng bế sản dịch:

• Lượng sản dịch chảy ra rất ít, kèm theo đó là mùi hôi khó chịu do nhiễm trùng bên trong. 
• Khi sờ tay lên vùng bụng dưới thấy có cục cứng.
• Mẹ sau sinh sốt nhẹ liên tục.
• Vùng hạ vị có cảm giác căng tức và đau. 
• Khi dùng tay nong cổ tử cung có thể thấy sản dịch hôi và màu đen sậm.
• Khi dùng tay ấn vào đáy tử cung có cảm giác đau đớn.

Để biết chính xác vấn đề đang diễn ra bên trong cơ thể mình, thai phụ nên đến các cơ sở y tế để thăm khám và tư vấn bởi bác sĩ. Nếu không được phát hiện và xử trí kịp thời, thai phụ có thể bị chảy máu không cầm, rối loạn đông máu. Thực tế có những trường hợp thai phụ buộc phải cắt bỏ tử cung do nhiễm trùng nặng. 

Cách phòng tránh bế sản dịch sau sinh

Tắc sản dịch không loại trừ sản phụ nào. Nhưng chị em hoàn toàn có thể giảm nguy cơ bị bế sản dịch bằng các biện pháp đơn giản như: 

Vệ sinh phần phụ đúng cách

Sản dịch là môi trường lý tưởng cho vi khuẩn sinh sôi. Chúng không chỉ gây mùi khó chịu mà còn gây viêm nhiễm ngoài và trong tử cung. Vì vậy, thai phụ cần vệ sinh phần phụ thường xuyên và đúng cách. Các bác sĩ sản phụ khoa khuyên sản phụ:

• Nên vệ sinh phần phụ khoa ít nhất 3 lần mỗi ngày bằng loại dung dịch vệ sinh phụ nữ an toàn và mềm dịu. Chị em không nên dùng các loại nước lá hoặc nước muối bởi có thể làm tăng nguy cơ viêm nhiễm, làm mất cân bằng pH. 
• Nên thay băng vệ sinh thường xuyên và không nên dùng cốc nguyệt san hay tampon trong thời kỳ thoát sản dịch. 
• Không nên thụt rửa sâu vào bên trong âm đạo bởi việc này có thể vô tình khiến vi khuẩn tấn công và gây nhiễm trùng. 

Tăng cường cho con bú

Khi trẻ bú mẹ, tử cung của người mẹ cũng được kích thích co bóp. Cho con bú càng sớm càng tốt sẽ giúp quá trình thoát sản dịch diễn ra nhanh chóng hơn. Thực tế cho thấy, những sản phụ nuôi con bằng sữa mẹ có nguy cơ tắc sản dịch thấp hơn những sản phụ khác.

Tăng cường cho con bú cũng giảm nguy cơ bế sản dịch ở mẹ sau sinh

Vận động nhẹ nhàng, phù hợp thể trạng

Việc vận động nhẹ nhàng giúp cơ thể thai phụ nhanh chóng phục hồi. Đồng thời, cách này cũng giúp tử cung co thắt tốt hơn và sản dịch được đẩy ra ngoài nhanh chóng hơn. Tuy nhiên, thai phụ cũng không nên vận động quá nhiều. Thời gian nằm nghỉ ngơi phù hợp nhất cho thai phụ là không quá 8 tiếng. 

Không nịt bụng chặt, gác cao chân, bắt chéo chân

Sản phụ mới sinh không nên vì muốn nhanh chóng khôi phục vóc dáng sau sinh mà nịt bụng quá chặt. Việc này không những gây đau đớn mà còn khiến sản dịch khó thoát ra ngoài. Việc nằm gác cao chân hay bắt chéo chân cũng tương tự như vậy và đều làm tăng nguy cơ bế sản dịch.

Ngay khi nhận ra lượng sản dịch quá ít và dùng các biện pháp tự kiểm tra bằng tay, nếu nghi ngờ ứ sản dịch thai phụ cần đi kiểm tra ngay lập tức. Hy vọng những thông tin trên có thể giúp thai phụ hiểu rõ hơn về nguy cơ và mức độ nguy hiểm của tình trạng bế sản dịch sau sinh. Hãy áp dụng những biện pháp phòng ngừa nói trên để đảm bảo sức khỏe và giúp cơ thể nhanh phục hồi mẹ nhé!

Thanh Hương

Nguồn tham khảo: Tổng hợp