Caffeine là gì? Những công dụng của caffeine mà có thể bạn chưa biết

Chúng ta tiêu thụ caffeine hàng ngày, trong các loại đồ uống buổi sáng quen thuộc như cà phê hay trong đồ ăn vặt như chocolate, coca cola. Ta còn tiêu thụ caffeine khi sử dụng một số loại thuốc có kê đơn và không kê đơn. Không chỉ đem lại cho não bộ sự tỉnh táo và tập trung, caffeine còn hỗ trợ hoạt động của não bộ, phòng chống bệnh tim mạch, hỗ trợ quá trình giảm cân và nhiều lợi ích khác. Vậy caffeine là gì? Công dụng của caffeine lên cơ thể chúng ta là gì?

Caffeine là gì?

Caffeine là một hợp chất màu trắng, vị đắng, giúp kích thích não bộ tự nhiên. Caffeine có trong hơn 60 loại thực vật, trong đó chứa nhiều trong các loại lá trà, cacao (nguyên liệu chính để sản xuất chocolate) và cà phê. Chúng kích thích não bộ và hệ thần kinh trung ương, giúp ta tỉnh táo và tràn đầy năng lượng. 

Hiện nay, hơn một nửa dân số thế giới sử dụng các sản phẩm có chứa caffeine hàng ngày, khoảng 90% người trưởng thành ở Bắc Mỹ tiêu thụ caffeine. FDA (cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ) đưa caffeine vào danh mục phụ gia thực phẩm và danh mục thuốc.

Mặc dù caffeine phổ biến trong cà phê, chocolate và trà nhưng lượng caffeine trong thực phẩm và đồ uống khác nhau sẽ có tác dụng khác nhau. Đối với trà và cà phê, lượng caffeine trong mỗi khẩu phần còn phụ thuộc vào nhãn hiệu, loại lá hay loại đậu được sử dụng, cách chế biến của chúng. Các loại soda, như coca cola cũng chứa caffeine. Đặc biệt, các loại thức uống năng lượng đang ngày càng phổ biến với thanh thiếu niên và thanh niên. Hàm lượng caffeine trong loại đồ uống này từ 60mg và có thể lên tới hơn 250 mg cho mỗi khẩu phần.

Caffeine là gì không phải ai cũng biết

Ngoài ra, caffeine là thành phần chính trong các loại chất kích thích, khiến con người giảm mệt mỏi tức thì, tăng độ tập trung tỉnh táo. Caffeine cũng có trong các loại dược phẩm có kê đơn và không kê đơn.

Cách caffeine hoạt động trong cơ thể

Khi chúng ta sử dụng caffeine, caffeine nhanh chóng được hấp thụ trực tiếp từ niêm mạc ruột vào máu. Sau đó, caffeine sẽ được phân hủy và chuyển hóa tại gan, tạo thành các hợp chất tác dụng lên các cơ quan trong cơ thể, đặc biệt là não bộ. Caffeine ức chế tác dụng của adenosine - một hợp chất dẫn truyền thần kinh giúp não thư giãn, khiến bạn buồn ngủ, mệt mỏi. 

Thông thường, nồng độ adenosine sẽ được sản xuất và tích tụ dần trong ngày, khiến bạn mệt mỏi và muốn nghỉ ngơi khi về cuối ngày. Từ đó, caffeine sẽ giúp bạn tỉnh táo bằng cách ngăn adenosine kết nối với các thụ thể để thực hiện chức năng. 

Ngoài ra, caffeine có khả năng tăng nồng đồng độ adrenaline trong máu, khiến tăng cường hoạt động của não và nhiều cơ quan. Điều này giúp thúc đẩy trạng thái tỉnh táo, tập trung và tràn đầy năng lượng. Đồng thời, caffeine hấp thu và hoạt động rất nhanh chóng. Chỉ mất khoảng 20 phút cho một tách cà phê ngấm vào máu và khoảng 1 giờ để đạt đỉnh chức năng hiệu quả.

Caffeine nhanh hấp thụ và phát huy hiệu quả

Công dụng của caffeine 

Chúng ta sử dụng caffeine với mục đích chính là duy trì sự tỉnh táo, tập trung và năng lượng trong cả ngày. Tuy nhiên, đây là một chất kích thích thần kinh trung ương và có rất nhiều tác dụng khác lên cơ thể.

Hỗ trợ chức năng não bộ

Caffeine có khả năng ức chế hoạt động chức năng của adenosine, đồng thời gia tăng các chất dẫn truyền thần kinh khác như dopamine, adrenaline và noradrenaline. Những hợp chất này giúp tăng cường cải thiện tâm trạng và hiệu suất công việc. Nghiên cứu đã chỉ ra caffeine không chỉ giúp tỉnh táo, nó còn giúp giảm nguy cơ trầm cảm và ngăn chặn ý muốn tự tử. 

Tuy nhiên, các nghiên cứu cũng ghi nhận, cốc cà phê thứ hai sẽ không mang lại nhiều lợi ích ít nhất 8 giờ sau khi sử dụng cốc đầu tiên. Đồng thời, nếu tiêu thụ khoảng 3 tới 5 cốc cà phê một ngày có thể giúp người cao tuổi giảm nguy cơ mắc các bệnh rối loạn thần kinh như Parkinson hay Alzheimer.

Caffeine kích thích hiệu suất não bộ

Thúc đẩy quá trình giảm cân

Nhờ khả năng kích thích hệ thần kinh trung ương, caffeine thúc đẩy quá trình trao đổi chất trong cơ thể lên khoảng 11%, kích thích cơ thể tăng đốt cháy mỡ thừa lên tới 13%. Đồng thời, caffeine giúp giảm cảm giác thèm ăn và ức chế quá trình làm rỗng dạ dày. 

Điều này giúp bạn có cảm giác no lâu hơn. Thực tế ghi nhận, không tính tới việc vận động thể chất thì tiêu thụ khoảng 300 - 400 mg caffeine hàng ngày cho phép bạn đốt cháy thêm 80 kcal.

Tăng cường hiệu suất vận động

Uống một tách cà phê một giờ trước khi hoạt động thể chất sẽ giúp cơ thể tăng việc sử dụng mỡ thừa làm nguyên liệu cho quá trình vận động. Điều này đặc biệt có lợi vì sẽ giúp glucose lưu trữ trong cơ vân dài hơn, duy trì nhịp độ khiến cơ bắp đạt đến đỉnh năng lượng hoạt động.

Caffeine cũng giúp cải thiện chức năng co cơ, đồng thời tăng khả năng chịu mệt mỏi, giúp cơ bắp dẻo dai hơn. Nghiên cứu ghi nhận rằng đối tượng khi sử dụng liều caffeine 2,3 mg/Ib (tức là 5 mg/kg) tổng trọng lượng cơ thể giúp cải thiện hiệu suất sức bền lên tới 5%.

Caffeine giúp tăng sức bền khi tập thể dục

Ngăn ngừa bệnh tim mạch

Các nhà khoa học đã ghi nhận được kết quả cho thấy ở các đối tượng khi tiêu thụ từ một tới bốn tách cà phê mỗi ngày sẽ làm giảm nguy cơ tim mạch và nguy cơ đột quỵ.

Tuy nhiên, cần chú ý caffeine có làm tăng huyết áp. Nhưng mức độ tăng huyết áp không đáng kể, chỉ khoảng 10mmHg đối với người mới sử dụng caffeine và khoảng 5mmHg đối với người sử dụng cà phê đều đặn hàng ngày. Ngoài ra, sự tác động lên huyết áp không kéo dài lâu mà có xu hướng yếu dần hoặc mất hoàn toàn đối với người sử dụng cà phê lâu năm. 

Chức năng khác

Ngoài các công dụng kể trên, caffeine còn:

• Giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường, hỗ trợ làm giảm biến chứng tiểu đường, đặc biệt người bệnh mắc tiểu đường tuýp không phụ thuộc insulin.
• Tăng tuổi thọ: Người sử dụng cà phê lâu năm có thể giảm tới 35% nguy cơ tử vong sớm, đặc biệt ở đối tượng phụ nữ và người mắc các bệnh mãn tính.
• Giảm nguy cơ mắc ung thư: Sử dụng hai ly cà phê mỗi ngày có thể giảm nguy cơ ung thư gan và ung thư đại trực tràng lên tới 65%.
• Tiêu thụ ba tách cà phê đều đặn hàng ngày trong ba tuần giúp tăng cường lợi khuẩn, hỗ trợ sức khỏe đường tiêu hóa.

Trên đây là bài viết của nhà thuốc Long Châu về câu hỏi “Caffeine là gì và công dụng của caffeine?”. Hy vọng với bài viết, bạn có thể biết được những thông tin cơ bản về chủ đề này. Caffeine là thành phần xuất hiện phổ biến trong cà phê, trà, cacao… Cùng các loại chất kích thích và dược phẩm. Caffeine kích thích não bộ tự nhiên giúp ta tỉnh táo và tràn đầy năng lượng. Không những vậy, caffeine tham gia hỗ trợ chức năng não bộ, thúc đẩy quá trình giảm cân và đẩy lùi bệnh tim mạch.

Ánh Vũ

Nguồn tham khảo: Tổng hợp