Dị ứng thuốc penicillin và những lưu ý quan trọng

Dị ứng thuốc penicillin cần được xem xét và đánh giá chính xác để tránh việc thay thế bằng kháng sinh khác trong điều trị và dự phòng, dễ dẫn đến các hệ lụy như tình trạng kháng kháng sinh, các biến cố đến từ kháng sinh thay thế nhiều hơn…

Thế nào là dị ứng thuốc penicillin?

Penicillin là một trong những kháng sinh họ beta - lactam, rất phổ biến trong điều trị nhiễm khuẩn. Trước khi hệ thống miễn dịch của cơ thể trở nên mẫn cảm với penicillin thì bệnh nhân đã tiếp xúc ít nhất một lần với thuốc. Ở lần sử dụng tiếp theo, các kháng thể lúc này nhận diện được penicillin và tấn công, giải phóng các chất trung gian hóa học dẫn đến tình trạng dị ứng thuốc penicillin.

Những kháng sinh có cấu trúc tương tự penicillin như cephalosporin, carbapenem cũng gây ra các phản ứng tương tự dị ứng thuốc penicillin. 

Những yếu tố nguy cơ tiềm ẩn dị ứng thuốc Penicillin

Bất kì người bệnh nào cũng tiềm ẩn trong mình nguy cơ dị ứng thuốc penicillin, khi có những đặc điểm sau thì khả năng bị dị ứng thuốc penicillin càng cao:

• Người có tiền sử dễ bị dị ứng, dị ứng thuốc, dị ứng thức ăn…
• Tiền sử gia đình có người bị dị ứng thuốc.
• Người đã sử dụng penicillin thường xuyên.
• Người mắc các bệnh lý suy giảm miễn dịch, HIV…

Dị ứng thuốc penicillin có triệu chứng gì?

Các biểu hiện của dị ứng thuốc penicillin thường xuất hiện sau khi dùng thuốc khoảng một giờ, thậm chí lâu hơn. 

Những triệu chứng thường gặp khi bị dị ứng thuốc penicillin:

• Phát ban, nổi mề đay, ngứa.
• Sưng phù, khó thở, khò khè.
• Sổ mũi, ngứa mắt, chảy nước mắt.

Một số dấu hiệu nặng hơn khi bị dị ứng thuốc penicillin:

• Buồn nôn, đau bụng, tiêu chảy.
• Đau nặng ngực, tụt huyết áp, mạch nhanh, yếu.
• Choáng váng. Khó thở. Sốc phản vệ.

Làm gì khi bị dị ứng thuốc penicillin?

Khi cơ thể bắt đầu xuất hiện các dấu hiệu dị ứng thuốc penicillin cần đến ngay bác sĩ để chẩn đoán chính xác và có biện pháp phòng ngừa điều trị.

Ngưng ngay thuốc đang sử dụng. Đối với người có triệu chứng nhẹ như nổi mẩn đỏ, mề đay, có thể dùng thuốc kháng histamin để điều trị triệu chứng.

Ghi nhớ các thuốc dẫn đến biểu hiện dị ứng sau khi bác sĩ đã thăm khám, nhằm khai báo cho những lần điều trị sau, tránh các mối nguy hại do dị ứng thuốc penicillin gây ra.

Trường hợp bệnh nhân bị dị ứng thuốc penicillin mà vẫn cần phải có kháng sinh để điều trị, các bác sĩ có thể tiến hành phương pháp giải mẫn cảm để tiếp tục chữa trị cho người bệnh.

Với những trường hợp dị ứng thuốc penicillin nặng hơn như sốc phản vệ các bác sĩ sẽ nhanh chóng tiến hành cấp cứu để tránh những nguy cơ rủi ro đe dọa tính mạng.

Như vậy, khi nghi ngờ có những triệu chứng bị dị ứng thuốc penicillin, cần nhanh chóng đến cơ sở y tế gần nhất để được theo dõi và điều trị.

Khai báo tiền sử dị ứng để tránh các yếu tố nguy hại khi bị dị ứng thuốc penicillin

Phòng ngừa dị ứng thuốc penicillin như thế nào?

Để xác định chính xác bệnh nhân có bị dị ứng thuốc penicillin hay không, các bác sĩ sẽ thăm khám toàn diện, khai thác bệnh sử, chỉ định một số xét nghiệm cần thiết.

Skin test

Nhân viên y tế dùng một lượng nhỏ penicillin để tiêm vào da bằng kim, sau 15 phút kiểm tra lại vùng da đã tiêm.

Nếu tại đó xuất hiện mẩn đỏ, sưng, ngứa, chứng tỏ dương tính với dị ứng thuốc penicillin. Tuy nhiên, một số kháng sinh không thể phát hiện dị ứng qua test lẩy da.

Test đánh giá liều

Trường hợp có kết quả âm tính với skin test nhưng vẫn nghi ngờ bệnh nhân bị dị ứng thuốc penicillin thì cần tiến hành test đánh giá liều.

Khởi đầu cho người bệnh dùng liều thấp. Tăng dần liều đến liều điều trị thích hợp với bệnh nhân đó. Người bệnh được nhân viên y tế theo dõi chặt chẽ. Ở liều điều trị thích hợp và bệnh nhân không có bất kỳ biểu hiện dị ứng nào, có thể kết luận không bị dị ứng thuốc penicillin.

Cách đề phòng dị ứng thuốc penicillin tốt nhất là ghi nhớ tiền sử dị ứng thuốc của bản thân. Khai báo cho nhân viên y tế càng sớm càng tốt.

Trang bị vòng tay cảnh báo dị ứng thuốc penicillin.

Đeo vòng tay cảnh báo y tế giúp hạn chế yếu tố rủi ro khi bị dị ứng thuốc penicillin.

Những lưu ý quan trọng khi dùng thuốc kháng sinh

Điều cấp thiết nhất khi sử dụng kháng sinh nói chung và penicillin nói riêng đó là xác định dị ứng, vì nó tiềm ẩn rất nhiều hệ lụy trong quá trình điều trị.

Phụ nữ trong độ tuổi sinh sản cần tiến hành đánh giá dị ứng thuốc penicillin vì đây là thuốc chỉ định trong nhiễm khuẩn thai kỳ và khi sinh.

Penicillin là một trong những thuốc kháng sinh được sử dụng rất phổ biến hiện nay do đó tình trạng dị ứng thuốc penicillin rất thường xuyên xảy ra, làm ảnh hưởng quá trình điều trị và gây nguy hại cho người bệnh. Khi dùng thuốc nếu có nghi ngờ bất kỳ dấu hiệu nào cần lập tức đến bác sĩ khai báo để được theo dõi và xử lý kịp thời.

Mai Linh

Nguồn tham khảo: Tổng hợp