HPV đang dần trẻ hóa, cần chủ động phòng ngừa

HPV là một trong những loại virus phổ biến và nguy hiểm, có khả năng gây ra nhiều bệnh lý nghiêm trọng, đặc biệt là ung thư cổ tử cung - nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tử vong ở phụ nữ trong nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam. Thực tế cho thấy, quan hệ tình dục không an toàn và lối sống thiếu lành mạnh là những yếu tố khiến nguy cơ nhiễm HPV tăng cao. Theo thống kê, khu vực Châu Á chiếm tới 58% số ca tử vong do ung thư cổ tử cung trên toàn cầu. Tại Việt Nam, mỗi năm ghi nhận khoảng 4.000 ca mắc mới và hơn 2.200 ca tử vong (chiếm khoảng 54%) vì căn bệnh này. Để bảo vệ sức khỏe, việc tiêm phòng vắc xin HPV được khuyến khích cho người trẻ tuổi, giúp ngăn chặn sự tấn công của virus ngay từ sớm. Có thể thấy, HPV đang có xu hướng dần trẻ hóa và cần chủ động phòng ngừa.

Tìm hiểu tổng quan về đặc điểm của virus HPV

HPV là viết tắt của Human Papilloma Virus - một loại virus gây u nhú ở người. Loại virus này không chỉ gây ung thư cổ tử cung mà còn có thể dẫn đến nhiều loại ung thư khác như âm đạo, dương vật, hậu môn, vùng đầu mặt cổ và cả mụn cóc sinh dục ở nam và nữ.

Nghiên cứu đã phát hiện hơn 100 chủng HPV, trong đó khoảng 40 chủng có khả năng xâm nhập vào các cơ quan sinh dục và hậu môn. Đặc biệt, có 15 chủng được đánh giá là nguy cơ cao, nổi bật như HPV 16 và HPV 18, có khả năng gây ra tổn thương tiền ung thư và các loại ung thư như cổ tử cung, hậu môn và các vùng sinh dục. Tỷ lệ ung thư cổ tử cung ngày càng trẻ hóa, nguyên nhân bao gồm quan hệ tình dục sớm, có nhiều bạn tình mà thiếu kiến thức hoặc chủ quan về tình dục an toàn,cũng như lối sống không lành mạnh như hút thuốc lá, sử dụng chất kích thích làm suy yếu hệ miễn dịch. Việc tiêm phòng vắc xin HPV chưa được phổ biến rộng rãi khiến hiệu quả phòng bệnh cho thanh thiếu niên giảm đi. Ngoài ra, thói quen không khám phụ khoa định kỳ cũng làm cho nhiều trường hợp nhiễm HPV hoặc tổn thương tiền ung thư không được phát hiện sớm, dẫn đến các biến chứng nguy hiểm.

Trong khi đó, các chủng HPV 6 và HPV 11 dù ít nguy hiểm hơn nhưng vẫn có khả năng gây mụn cóc sinh dục và sùi mào gà cho cả hai giới.

Virus HPV lây lan qua đường nào?

Virus HPV có khả năng lây lan qua nhiều con đường khác nhau. Ngay cả khi người nhiễm không có triệu chứng rõ ràng, virus vẫn có thể lây truyền từ người nhiễm sang người lành. Con đường lây truyền phổ biến nhất là thông qua quan hệ tình dục không an toàn, với tỷ lệ lây nhiễm giữa nam và nữ lên đến 40%. Bất kỳ ai có phát sinh quan hệ tình dục, kể cả chỉ với một bạn tình thì đều có nguy cơ nhiễm HPV.

Những nhóm đối tượng có nguy cơ cao mắc HPV bao gồm:

• Người bắt đầu quan hệ tình dục sớm, đặc biệt khi dưới 18 tuổi.
• Người có quan hệ tình dục mà không sử dụng các biện pháp an toàn như bao cao su.
• Những người có nhiều bạn tình hoặc quan hệ với bạn tình có lịch sử tình dục phức tạp.
• Người bị căng thẳng thường xuyên, có hệ miễn dịch suy yếu hoặc nhiễm các loại siêu vi khác.
• Những người có vết trầy xước tại cơ quan sinh dục.

Không chỉ vậy, HPV còn có khả năng tồn tại được trong môi trường khô và chịu được nhiệt độ cao. Do đó, virus này cũng có thể lây qua việc dùng chung các vật dụng cá nhân như khăn tắm, đồ lót của người bệnh. Đặc biệt, các chủng HPV 6 và HPV 11 có thể truyền từ mẹ sang con qua đường ân đạo, gây mụn cóc cổ họng và đa bướu gai đường hô hấp ở trẻ nhỏ.

HPV đang dần trẻ hóa, cần chủ động phòng ngừa

Hiện tại, chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu cho những trường hợp nhiễm HPV mà không có triệu chứng rõ ràng. Thay vào đó, việc điều trị chủ yếu nhằm tập trung vào kiểm soát và loại bỏ những tổn thương do virus HPV gây ra. Chẳng hạn như với người mắc sùi mào gà, bác sĩ sẽ tiến hành các thủ thuật để loại bỏ tổn thương kết hợp với thuốc điều trị. Tuy nhiên, vì các tổn thương có thể không xuất hiện cùng lúc nên vẫn có nguy cơ tái nhiễm, làm ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.

Do đó, tiêm vắc xin HPV được xem là biện pháp phòng ngừa tối ưu nhất đối với các bệnh lý nguy hiểm do loại virus này gây ra. Các chuyên gia khuyến cáo rằng, phụ nữ từ 21 tuổi trở lên sau khi tiêm ngừa nên tầm soát thường xuyên để phát hiện sớm và điều trị kịp thời các tổn thương tiền ung thư ở cổ tử cung.

Trước đây, vắc xin HPV Gardasil từ Mỹ được khuyến nghị cho các bé gái và phụ nữ từ 9 - 26 tuổi nhằm ngăn ngừa 4 chủng HPV (6, 11, 16, 18). Hiện nay, Gardasil 9 ra đời như một “vắc xin bình đẳng giới” khi mở rộng đối tượng tiêm chủng sang nam giới và bảo vệ chống lại 9 chủng HPV (6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52, 58) gây ra ung thư cổ tử cung, âm hộ, âm đạo, hậu môn, hầu họng và mụn cóc sinh dục. Vắc xin này đạt hiệu quả phòng bệnh trên 90% cho cả nam và nữ, đặc biệt có ý nghĩa với cộng đồng MSM (nam có quan hệ đồng giới) và cộng đồng LGBT. Vắc xin được khuyến nghị tiêm từ 9 tuổi, giúp bảo vệ các bé trai và bé gái khỏi nguy cơ nhiễm HPV từ sớm.

Vào tháng 5/2024, Bộ Y tế đã chính thức mở rộng độ tuổi tiêm Gardasil 9 lên đến 45 tuổi, tạo cơ hội phòng bệnh cho những người trung niên. Hiện tại, vắc xin Gardasil 9 được tiêm theo phác đồ 2 hoặc 3 mũi, tùy thuộc vào độ tuổi và tình trạng sức khỏe của từng người:

Đối với người từ 9 đến dưới 15 tuổi, phác đồ 2 mũi:

• Mũi 1: Tiêm lần đầu trong độ tuổi này.
• Mũi 2: Cách mũi 1 từ 6 - 12 tháng.

Đối với người từ 15 đến 45 tuổi, phác đồ 3 mũi:

• Mũi 1: Tiêm lần đầu trong độ tuổi này.
• Mũi 2: Cách mũi 1 ít nhất 2 tháng.
• Mũi 3: Cách mũi 2 ít nhất 4 tháng.

Trung tâm Tiêm chủng Long Châu là địa chỉ tiêm chủng uy tín và an toàn hàng đầu tại Việt Nam, với hàng trăm trung tâm trải dài trên khắp cả nước. Tại đây, trung tâm cung cấp hơn 50 loại vắc xin cho trẻ em và người lớn, phòng ngừa gần 50 loại bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, bao gồm các loại vắc xin thế hệ mới và những loại thường xuyên khan hiếm. Ngoài ra, Trung tâm Tiêm chủng Long Châu còn cung cấp đa dạng các dịch vụ tiêm chủng linh hoạt, phù hợp với từng độ tuổi của khách hàng.