Cách hạ men gan cao hiệu quả? Nguyên nhân dẫn đến tình trạng men gan tăng cao

Nhiều nguyên nhân, có thể xuất phát từ chế độ ăn uống, sinh hoạt ảnh hưởng đến hoạt động của tế bào gan, khiến men gan tăng cao. Lúc này, bạn cần biết cách hạ men gan để đưa hoạt động của cơ quan này về trạng thái bình thường.

Men gan tăng cao là gì?

Men gan là những enzyme có mặt trong tế bào gan và đóng vai trò như chất xúc tác, giúp chuyển hóa protein từ thực phẩm thành năng lượng phục vụ cho các hoạt động của cơ thể.

Khi tế bào gan bị viêm hoặc tổn thương, lượng lớn enzym này có thể đi vào máu nhiều hơn so với trạng thái bình thường, dẫn đến tăng nồng độ men gan trong máu tăng cao, được gọi là hiện tượng men gan cao. Để xác định nồng độ men gan, bác sĩ thường chỉ định bạn tiến hành các xét nghiệm máu.

Bốn loại men gan chính gồm: AST (hay còn gọi là SGOT); ALT (hay còn gọi là SGPT); Alkaline phosphatase (ALP) và GGT. Để đánh giá tình trạng tế bào gan, bác sĩ và các chuyên gia chủ yếu dựa vào chỉ số ALT và AST.

Các chỉ số được xem là bình thường khi ALT ≤ 35U/l và AST ≤ 35U/l đối với nam giới; ALT ≤ 25U/l và AST≤ 25U/l đối với nữ giới; GGT từ 15 – 50 U/l đối với nam giới và 7 – 32 U/l đối với nữ giới; cùng với ALP từ 30 – 110 UI/L.

Khi các chỉ số này vượt quá giới hạn cho phép, chúng được gọi là men gan cao. Các mức độ tăng men gan được phân thành:

• Mức độ nhẹ (gấp 1 – 2 lần chỉ số bình thường).
• Mức độ trung bình (gấp 2 – 5 lần chỉ số bình thường).
• Mức độ nặng (gấp 5 lần trở lên chỉ số bình thường).

Tuy nhiên, mức độ tăng men gan không nhất thiết tương xứng với mức độ nặng của bệnh gan, có nghĩa là mức độ men gan cao không phải lúc nào cũng chỉ bệnh nặng, hoặc men gan tăng nhẹ thì bệnh gan nhẹ, không đáng lo.

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng men gan tăng cao

Men gan tăng cao có thể do nhiều nguyên nhân. Trước khi tìm hiểu cách hạ men gan hiệu quả, bạn cần nắm rõ những nguyên nhân có thể dẫn đến tình trạng này, chúng bao gồm:

Virus viêm gan: Khi xâm nhập vào cơ thể, virus viêm gan A, B, C, D sẽ phá hủy các tế bào gan. Trong số đó, virus viêm gan B và C gây viêm gan cấp và mạn tính, đồng thời tăng nguy cơ ung thư gan và xơ gan.

Lạm dụng rượu bia: Sử dụng nhiều rượu bia có thể tổn thương tế bào gan và làm giảm chức năng gan. Khi gan bị tổn thương do rượu, chỉ số men gan AST thường tăng từ 2 – 10 lần, trong khi chỉ số ALT tăng ít hơn.

Bệnh lý đường mật: Bao gồm nhiễm trùng, khối u đường mật, sỏi mật, teo đường mật bẩm sinh,... đều có thể ảnh hưởng đến quá trình bài tiết mật và tiêu hoá thức ăn. Từ đó ảnh hưởng đến các tế bào gan, khiến men gan tăng cao.

Lạm dụng thuốc: Việc sử dụng không đúng các loại thuốc giảm đau, kháng viêm, kháng lao, thực phẩm chức năng,... có thể gia tăng gánh nặng cho gan và tổn thương tế bào gan. Do đó, men gan cũng tăng cao.

Ăn uống và môi trường sống: Độc tố và chất aflatoxin có trong thực phẩm bẩn, nấm mốc,... là nguyên nhân khiến bệnh viêm gan hay thậm chí là ung thư gan gia tăng nhiều trong thời gian gần đây.

Hoá chất tẩy rửa độc hại, thuốc lá, khói bụi,... cũng là những nguyên nhân gián tiếp khiến men gan tăng cao.

Bệnh sốt rét: Mặc dù hiếm khi gặp phải nhưng ký sinh trùng sốt rét ác tính cũng có thể khiến tế bào gan, thận tổn thương.

Ngoài ra men gan tăng cao cũng có thể bắt nguồn từ một số bệnh lý khác liên quan đến các cơ quan khác như: Bệnh lý cơ tim, nhồi máu cơ tim,...

Cách hạ men gan cao nhanh chóng, hiệu quả

Men gan tăng cao là biểu hiện cho thấy tế bào gan của bạn đang chịu tổn thương. Vậy nên cần phải phòng ngừa và đẩy lùi men gan tăng cao, để bảo vệ tế bào gan cũng là bảo vệ sức khỏe chung. Dưới đây là một số cách hạ men gan tăng cao hiệu quả mà bạn cần biết:

Giảm thiểu rượu, bia là cách hạ men gan hiệu quả

Lạm dụng rượu bia là một trong những nguyên nhân khiến men gan của bạn nằm trên mức đáng báo động. Vì vậy, hạn chế uống rượu bia và các đồ uống có cồn là cách giúp nhiều người kiểm soát nồng độ men gan, ngăn chặn tác động gây tổn thương tế bào gan.

Ưu tiên thực phẩm hữu cơ, tự nhiên để bảo vệ gan

Độc tố từ các loại thực phẩm ăn liền, công nghiệp khiến gan phải tăng cường làm việc, dẫn đến men gan tăng cao. Vì vậy để giảm tải áp lực cho gan, bạn nên ưu tiên dùng các thực phẩm có nguồn gốc tự nhiên, hữu cơ và an toàn, không có chứa chất gây biến đổi gen hay hormone tăng trưởng. Hãy đảm bảo sử dụng rau củ quả được kiểm định chặt chẽ về dư lượng thuốc trừ sâu, phân bón cũng như các thành phần độc hại khác.

Bổ sung rau, củ quả tươi vào chế độ ăn uống

Rau củ quả tươi là nguồn cung cấp vitamin dồi dào cho cơ thể. Đặc biệt là các loại rau củ quả màu vàng cam chứa nhiều carotenoid đã được chứng minh có tác dụng giảm độc tố trong gan, hỗ trợ gan tự đào thải chất độc, tái tạo tế bào gan hiệu quả. Từ đó giúp hạ men gan.

Tăng cường bổ sung các loại rau củ quả sau vào chế độ dinh dưỡng cũng là cách hạ men gan cao:

• Rau họ cải như cải xanh, cải xoăn, bắp cải, súp lơ,...
• Hành tây, tỏi và các loại rau củ quả giàu lưu huỳnh.
• Củ cải đường, chanh, bưởi,...

Tăng cường bổ sung chất xơ trong chế độ dinh dưỡng

Chất xơ giúp thúc đẩy quá trình tiêu hoá thức ăn ở đường ruột, giúp tăng cường đào thải độc tố ra khỏi hệ tiêu hoá. Vậy nên bổ sung chất xơ cũng là cách hạ men gan cao hiệu quả. Đồng thời chất xơ cũng giúp giảm thiểu tích tụ mỡ và hoá chất gan, nhờ đó giảm tải áp lực hoạt động cho gan.

Các loại rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt, hạt và quả hạch,... là nguồn cung cấp chất xơ dồi dào, giúp hỗ trợ giải độc tố cho bữa ăn hằng ngày.

Thường xuyên tập thể dục là cách hạ men gan an toàn, hiệu quả

Tất cả đối tượng người lớn khỏe mạnh đều được khuyến cáo tập thể dục ít nhất 150 phút mỗi tuần. Việc tập thể dục cũng giúp bạn tăng cường trao đổi chất, tiêu hao năng lượng và từ đó hạn chế được độc tố tích tụ trong tế bào gan.

Một số nghiên cứu cũng đã chứng minh việc tập thể thao ít nhất 150 phút/tuần giúp kiểm soát nồng độ men gan rất tốt. Trong đó, đi bộ nhanh khoảng 30 phút mỗi ngày là cách đơn giản nhất để bạn bảo vệ sức khỏe lá gan của mình.

Bỏ thuốc lá

Khói thuốc lá không chỉ gây hại cho phổi mà thành phần khói thuốc cũng là chất độc hại với tế bào gan. Vậy nên bỏ thuốc lá cũng là cách hạ men gan hiệu quả. Ngoài ra, bạn cũng có thể giảm thiểu nguy cơ hút thuốc lá thụ động bằng cách:

• Đeo khẩu trang khi đi ra ngoài, khi làm việc trong môi trường nhiều khói bụi.
• Trang bị máy lọc không khí cho phòng ngủ, phòng làm việc nếu cần.

Giảm cân

Duy trì cân nặng ở mức hợp lý cũng là cách hạ men gan và bảo vệ tế bào gan. Vì chất béo tích tụ nhiều trong tế bào gan sẽ cản trở hoạt động của cơ quan này đồng thời kích hoạt hàng loạt phản ứng gây tổn thương tế bào gan. Vậy nên giảm cân bằng cách ăn uống và tập luyện hợp lý là cách để bạn giảm thiểu mỡ thừa, giảm tải “căng thẳng" cho các tế bào gan. Từ đó đẩy lùi hiện tượng men gan tăng cao.

Tuân thủ chỉ định sử dụng thuốc điều trị bệnh từ bác sĩ

Một số loại thuốc có thể gây tác dụng phụ trên gan, góp phần làm tăng nhanh men gan nếu người bệnh dùng sai cách. Do đó, để hạn chế tác động xấu trên tế bào gan, người bệnh phải tuân thủ hướng dẫn sử dụng, liều dùng và cách dùng thuốc do bác sĩ chỉ định.

Trên đây là một số cách hạ men gan nhanh chóng, hiệu quả và an toàn. Tuy nhiên, chúng không phải là “thuốc tiên" có thể đảo ngược tình trạng này ngay lập tức. Điều quan trọng là bạn cần kết hợp nhiều phương pháp với nhau, duy trì chế độ ăn uống, sinh hoạt lành mạnh, đặc biệt là hạn chế uống rượu bia.