Men gan cao là gì? Triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị

Men gan cao, hay còn gọi là tăng men gan, xảy ra khi tế bào gan bị phá hủy hàng loạt do các tác nhân như virus, rượu, thuốc, hoặc các yếu tố khác. Khi mức độ men gan trong máu tăng cao, điều này cho thấy mức độ tổn thương gan đang diễn ra nghiêm trọng. Tình trạng này thường gặp ở những người bị viêm gan, sử dụng một số loại thuốc có ảnh hưởng đến gan, hoặc người lạm dụng rượu bia.

Chỉ số men gan được xác định như sau:

• Mức độ tăng nhẹ: AST, ALT (GPT), GGT: từ 40 đến 80 UI/L.
• Mức độ tăng trung bình: AST, ALT (GPT), GGT: từ 80 đến 200 UI/L.
• Mức độ tăng cao: AST, ALT (GPT), GGT: trên 200 UI/L.

Trên thực tế, men gan cao không làm lây truyền, vì thế mọi người có thể yên tâm tiếp xúc với người bị bệnh mà không cần lo lắng về nguy cơ lây nhiễm.

Các loại men gan

Các loại men gan thường gặp gồm:

• Aminotransferase: Phản ảnh tổn thương tế bào gan. (AST: Aspartate aminotransferase hay SGOT: Glutamic-oxaloacetic transaminase ; ALT: Alanine aminotransferase hay SGPT: Glutamic-pyruvic transaminase).
• Phosphatase kiềm (ALP: Alkalin phosphatase): Phản ảnh tình trạng ứ mật.
• Gammaglutamyl transpeptidase: GGT

Tìm hiểu thêm: Mức bình thường chỉ số men gan là bao nhiêu? Chỉ số men gan cao là bao nhiêu?

Các triệu chứng của tăng men gan

Triệu chứng của men gan cao thường khó nhận biết ở giai đoạn đầu và có thể không gây ra dấu hiệu rõ ràng. Khi tình trạng này tiến triển, các triệu chứng sau có thể xuất hiện:

• Mệt mỏi và cảm giác sốt nhẹ.
• Rối loạn tiêu hóa, kèm theo chán ăn, nôn và buồn nôn.
• Vàng mắt và vàng da, là biểu hiện đặc trưng cho thấy tình trạng bệnh nghiêm trọng.
• Nước tiêu ít và vàng sẫm, phân nhạt màu, thường liên quan đến tắc mật.
• Ngứa da, xảy ra do chức năng gan suy giảm và tích tụ độc tố trong cơ thể.
• Giảm ý thức và khả năng tập trung, nếu tình trạng tăng men gan kéo dài.

Vì các triệu chứng có thể không rõ nét khi tăng men gan nhẹ, xét nghiệm máu để chẩn đoán hiệu quả nhất để phát hiện tình trạng này.

Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh men gan cao

Men gan tăng cao, nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như viêm gan mạn tính, xơ gan, và ung thư gan. Tăng cao trong chỉ số AST và ALT thường liên quan đến giảm tuổi thọ và tăng nguy cơ tử vong. Cụ thể, các nghiên cứu cho thấy tỷ lệ tử vong có thể tăng từ 21% đến 78% tùy theo mức độ và thời gian kéo dài của tình trạng men gan cao.

Tìm hiểu thêm: Chỉ số men gan cao ảnh hưởng đến men gan như thế nào

Khi nào cần gặp bác sĩ?

• Xét nghiệm chức năng gan được yêu cầu khi bệnh nhân có các dấu hiệu lâm sàng gợi ý tính trạng rối loạn chức năng gan hoặc túi mật (vàng da,…).
• Tiền sử gia đình có bệnh gan.
• Béo phì.
• Tăng lipid máu.
• Đái tháo đường.
• Có các yếu tố nguy cơ viêm gan virus như quan hệ tình dục không an toàn, tiêm chích ma túy hoặc truyền máu.

Xét nghiệm men gan cũng có thể được chỉ định khi đánh giá tổng thể một bệnh nhân suy nhược, trong trường hợp sút cân đột ngột, khi theo dõi ung thư, xơ gan và khi đánh giá một bệnh nhân nghiện rượu.

Nếu có bất kỳ triệu chứng nào nêu trên xảy ra, bạn nên liên hệ ngay với bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn. Chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giảm nguy cơ tăng nặng của bệnh và giúp bạn mau chóng hồi phục sức khỏe.

Men gan cao có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau. Các nguyên nhân phổ biến bao gồm:

• Tiêu thụ rượu bia: Uống nhiều rượu bia có thể gây ra tổn thương gan và tăng men gan.
• Viêm gan virus: Các loại virus viêm gan A, B, và C là nguyên nhân chính gây ra viêm gan và làm tăng men gan.
• Bệnh gan khác: Tổn thương gan do các nguyên nhân khác cũng có thể làm tăng men gan, ví dụ như dùng thuốc, béo phì, hoặc nhiễm độc.

Tăng giá trị aminotransferase (AST, ALT):

AST > ALT:

• Do gan: Tổn thương gan do rượu; thoái hóa mỡ gan/viêm gan thoái hóa mỡ; xơ gan.
• Không do gan: Tán huyết; bệnh cơ; bệnh tuyến giáp; vận động mạnh, Macro-AST.

AST < ALT:

• Viêm gan B, C mạn là 2 loại viêm gan thường gặp nhất.
• Viêm gan virut cấp (A-E, EBV, CMV).
• Thoái hóa mỡ gan, NASH: Thường gặp ở bệnh nhân có thể trạng béo phì, đái tháo đường, rối loạn lipid máu.
• Ứ sắt gan (hemochromatosis).
• Thuốc, độc chất.
• Thiếu Alpha-antitrypsin: Bệnh nhi bị vàng da tắc mật kéo dài, tiền căn gia đình hoặc bản thân bị khí phế thủng ở người trẻ.
• Bệnh Wilson di truyền do ứ đọng chất đồng trong cơ thể, biểu hiện tổn thương ở gan (xơ gan), não (rối loạn kiểu ngoại tháp), thận, hồng cầu (tán huyết) và xuất hiện vòng Kayser-Fleischer ở mắt.
• Bệnh Celiac.
• Cường giáp.

Tăng phosphatase kiềm:

• Trẻ em thời kỳ tăng trưởng.
• Sau ăn dầu mỡ, chất ngọt.
• Thuốc động kinh, tiểu đường, cao huyết áp.

Tăng lactate dehydrogenase:

• Hoại tử tế bào gan, sốc gan, ung thư, tán huyết.
• Viêm gan thiếu máu.
• Thâm nhiễm ác tính ở gan.

Tăng ammaglutamyl transpeptidase:

• Suy tim sung huyết, nhồi máu cơ tim, suy thận, COPD, đái tháo đường, nghiện rượu.
• Tăng trong ứ mật nhạy và sớm: Bệnh gan do tắc mật, GGT tăng 12 lần.

Tìm hiểu thêm: Những nguyên nhân làm men gan tăng cao ít ai ngờ đến