Răng móm: Nguyên nhân, dấu hiệu và phương pháp điều trị

Răng móm là gì và tại sao lại xuất hiện? Có phải do thói quen thời thơ ấu hay do cấu trúc xương hàm? Việc xác định nguyên nhân (do răng hay do xương) là bước đầu tiên để điều trị thành công. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn toàn diện về khuyết điểm này các giải pháp khắc phục.

Răng móm là gì?

Răng móm (hay còn gọi là khớp cắn ngược) là tình trạng hàm dưới đưa ra trước so với hàm trên, khiến khi ngậm miệng lại, các răng dưới phủ ra ngoài răng trên. Đây là một dạng lệch khớp cắn loại III trong nha khoa, thường gặp ở cả trẻ em và người lớn.

Theo thống kê, răng móm chiếm khoảng 5 - 10% dân số, với tỷ lệ cao hơn ở người châu Á do đặc điểm di truyền và cấu trúc xương mặt. Răng móm không chỉ là vấn đề thẩm mỹ khuôn mặt, mà còn ảnh hưởng đến chức năng nhai, phát âm, khớp thái dương hàm và tâm lý xã hội của người mắc.

Phân biệt các dạng răng móm phổ biến

Tùy theo nguyên nhân, răng móm được chia thành hai dạng chính: móm do răng và móm do xương hàm.

Răng móm do răng

Răng móm do răng xảy ra khi xương hàm phát triển bình thường, nhưng hướng mọc của răng bị lệch. Cụ thể, răng cửa dưới nghiêng ra trước hoặc răng cửa trên nghiêng vào trong, làm khớp cắn bị đảo ngược. Dạng này thường nhẹ, ít ảnh hưởng đến khuôn mặt và có thể điều trị hiệu quả bằng niềng răng chỉnh nha trong 1,5 - 3 năm.

Răng móm do xương

Ngược lại, răng móm do xương hàm là tình trạng hàm dưới phát triển quá mức hoặc hàm trên kém phát triển, khiến toàn bộ cung răng dưới nằm phía trước cung răng trên. Dạng móm này ảnh hưởng rõ đến thẩm mỹ, khuôn mặt thường có cằm nhô, gò má thấp và có thể gây rối loạn khớp thái dương hàm. Điều trị chủ yếu là phẫu thuật chỉnh hàm, giúp tái lập lại tương quan giữa hai hàm, đôi khi kết hợp niềng răng để đạt khớp cắn chuẩn.

Nguyên nhân gây răng móm

Có nhiều yếu tố dẫn đến tình trạng răng móm, trong đó có cả yếu tố di truyền và môi trường phát triển.

Di truyền

Đây là nguyên nhân phổ biến nhất. Nếu trong gia đình có cha hoặc mẹ bị móm, khả năng con cái cũng gặp tình trạng này rất cao. Di truyền ảnh hưởng đến hình thái xương hàm dưới, khiến hàm dưới phát triển mạnh hoặc hàm trên kém phát triển.

Phát triển xương hàm bất thường

Một số trường hợp răng móm không do gen mà do quá trình tăng trưởng xương hàm không cân đối. Hàm dưới phát triển quá mức hoặc hàm trên kém phát triển dẫn đến sự chênh lệch giữa hai hàm, gây ra khớp cắn ngược.

Thói quen xấu thời thơ ấu

Những hành vi tưởng chừng vô hại như mút tay, đẩy lưỡi, ngậm núm vú giả quá lâu hoặc thở bằng miệng có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của xương hàm và vị trí răng, gây móm khi trưởng thành.

Chấn thương hoặc bệnh lý

Một số chấn thương vùng mặt trong giai đoạn xương đang phát triển hoặc các bệnh lý bẩm sinh như hở hàm ếch, lệch khớp cắn sau chấn thương cũng có thể dẫn đến móm.

Dấu hiệu nhận biết

Người bị răng móm thường có những đặc điểm dễ nhận thấy, đặc biệt khi quan sát ở góc nghiêng. Các dấu hiệu bao gồm:

• Hàm dưới nhô ra trước rõ rệt, cằm dài và nhọn.
• Răng dưới phủ ngoài răng trên khi cắn khít miệng.
• Khó nhai thức ăn, đặc biệt là đồ cứng như thịt, bánh mì, hoa quả khô.
• Phát âm sai hoặc không rõ tiếng, nhất là khi nói nhanh.
• Khuôn mặt mất cân đối, phần cằm trông nặng nề, khiến tổng thể gương mặt kém hài hòa.
• Đau, mỏi khớp hàm khi ăn uống hoặc nói chuyện nhiều.

Nếu nhận thấy một hay nhiều dấu hiệu trên, người bệnh nên đi khám nha khoa sớm để được chẩn đoán và điều trị đúng hướng.

Ảnh hưởng của răng móm đến sức khỏe và cuộc sống

Răng móm không chỉ làm khuôn mặt trông thiếu cân đối, thiếu tự nhiên mà còn gây nhiều phiền toái trong việc ăn uống, giao tiếp hằng ngày. Cụ thể:

• Khó khăn khi ăn nhai: Khi khớp cắn không chuẩn, lực nhai bị phân bố sai, gây mỏi cơ hàm, đau khớp thái dương hàm và thậm chí mòn răng sớm.
• Ảnh hưởng phát âm: Người bị móm thường phát âm không chuẩn, đặc biệt là các âm cần phối hợp môi - răng như “v”, “f”, “ph”, “b”.
• Vấn đề tâm lý: Nhiều người có răng móm cảm thấy tự ti, ngại giao tiếp, nhất là trong môi trường học tập hoặc làm việc.
• Rối loạn khớp thái dương hàm: Do khớp cắn sai lệch, cơ hàm phải hoạt động quá mức, lâu dần có thể gây đau đầu, mỏi cổ và rối loạn vận động khớp hàm.
• Tăng nguy cơ viêm nướu, sâu răng: Vì khớp cắn lệch khiến việc vệ sinh răng miệng trở nên khó khăn, thức ăn dễ mắc lại giữa các răng.

Phương pháp điều trị

Việc điều trị răng móm tùy thuộc vào nguyên nhân (do răng hay do xương) và mức độ lệch khớp cắn. Bác sĩ sẽ thăm khám, chụp phim để xác định hướng điều trị phù hợp.

• Niềng răng chỉnh nha: Áp dụng cho móm do răng. Dùng mắc cài hoặc khay trong suốt để đưa răng về đúng vị trí. Thời gian điều trị khoảng 18 - 36 tháng, không xâm lấn, phù hợp với trẻ em và thanh thiếu niên.
• Phẫu thuật chỉnh hàm: Dành cho người bị móm do xương. Phẫu thuật giúp điều chỉnh vị trí hàm để đạt khớp cắn chuẩn. Hiệu quả nhanh, thay đổi rõ nét khuôn mặt, nhưng cần thực hiện tại bệnh viện chuyên khoa.
• Kết hợp niềng và phẫu thuật: Áp dụng cho trường hợp móm nặng. Niềng răng trước để sắp xếp răng, sau đó phẫu thuật chỉnh hàm để đảm bảo khớp cắn chính xác và ổn định lâu dài.
• Điều trị sớm ở trẻ em: Với trẻ từ 6 - 12 tuổi, có thể dùng khí cụ chức năng để định hướng phát triển xương hàm, giúp ngăn móm tiến triển và giảm nguy cơ phải phẫu thuật sau này.

Lưu ý khi điều trị

Để đạt hiệu quả điều trị cao và an toàn, người bệnh nên lưu ý một số điểm quan trọng sau:

• Khám và phát hiện sớm: Càng phát hiện sớm, việc điều trị càng đơn giản, ít xâm lấn và chi phí thấp hơn.
• Chọn cơ sở uy tín: Nên điều trị tại phòng khám chuyên khoa chỉnh nha hoặc bệnh viện răng hàm mặt, nơi có đội ngũ bác sĩ được đào tạo chuyên sâu về chỉnh nha và phẫu thuật hàm mặt.
• Tuân thủ phác đồ điều trị: Thường xuyên tái khám đúng lịch, đeo khí cụ chỉnh nha đủ thời gian theo hướng dẫn của bác sĩ.
• Chăm sóc răng miệng đúng cách: Dùng bàn chải mềm, chỉ nha khoa, nước súc miệng diệt khuẩn và tránh ăn đồ quá cứng hoặc dính trong quá trình niềng hoặc sau phẫu thuật.
• Duy trì thói quen lành mạnh: Hạn chế mút tay, cắn móng tay và kiểm soát stress để tránh tác động tiêu cực đến khớp hàm.

Các câu hỏi thường gặp

Móm có phải nhổ răng không?

Không phải lúc nào cũng cần nhổ răng.

• Nếu móm nhẹ do răng: Thường không cần nhổ.
• Nếu răng mọc chen chúc hoặc cung hàm hẹp: Có thể phải nhổ để tạo khoảng dịch chuyển.
• Nếu móm do xương hàm: Không nhổ răng, mà cần phẫu thuật chỉnh hàm.

Niềng răng có hết móm không?

Có, nếu nguyên nhân là do răng. Niềng răng giúp răng dịch chuyển về đúng vị trí, cải thiện khớp cắn. Nếu móm do xương hàm, niềng răng chỉ hỗ trợ sau khi đã phẫu thuật chỉnh hàm.

Cách chữa răng móm nhẹ là gì?

• Niềng răng để điều chỉnh khớp cắn.
• Bọc răng sứ hoặc dán veneer nếu muốn cải thiện nhanh về mặt thẩm mỹ.
• Với trẻ nhỏ, có thể dùng khí cụ chỉnh nha sớm để định hướng phát triển xương hàm.

Có thể khắc phục răng móm tại nhà không?

Không thể tự chữa khỏi hoàn toàn tại nhà, nhưng có thể hạn chế tình trạng nặng hơn bằng cách:

• Tránh thói quen xấu như mút tay, đẩy lưỡi, cắn môi.
• Giữ tư thế miệng đúng, ngậm miệng tự nhiên.
• Khám nha sĩ định kỳ để được tư vấn và can thiệp kịp thời.

Răng móm là tình trạng sai khớp cắn có thể ảnh hưởng cả thẩm mỹ lẫn chức năng. Việc thăm khám sớm, xác định nguyên nhân chính xác và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp là yếu tố quyết định hiệu quả lâu dài. Người bệnh nên tìm đến cơ sở nha khoa uy tín, tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ và duy trì vệ sinh răng miệng tốt để đạt kết quả tối ưu.