Triệu chứng khi trẻ bị dị ứng đạm sữa bò

Nguy cơ mắc dị ứng đạm sữa bò cao nhất ở trẻ sơ sinh, xảy ra với 2% đến 3% trẻ dưới 1 tuổi. Nguy cơ giảm dần khi trẻ lớn hơn, ít gặp ở trẻ từ 6 tuổi trở lên.

Dị ứng đạm sữa bò là gì?

Dị ứng đạm sữa bò (Cows'milk protein allergy - CMPA) là phản ứng miễn dịch xảy ra của cơ thể phản ứng bất thường với một loại protein trong sữa bò và một số động vật khác.

Ở trẻ sơ sinh, các yếu tố nguy cơ đối với CMPA bao gồm cha mẹ hoặc anh chị em mắc bệnh dị ứng, chẳng hạn như hen suyễn, chàm và dị ứng theo mùa.

Trẻ bị dị ứng đạm sữa bò có nguy cơ mắc một số bệnh lý dị ứng khác như: Dị ứng thực phẩm (trứng, đậu nành, đậu phộng, thịt bò, lạc...), viêm da cơ địa, hen hay viêm mũi dị ứng. Do đó, trẻ em cần được phát hiện và can thiệp kịp thời để đảm bảo trẻ có thể phát triển đạt chuẩn.

Dị ứng đạm sữa bò là một bệnh lý thường gặp ở trẻ em dưới 1 tuổi

Dị ứng đạm sữa bò được chia thành hai loại như sau:

• Dị ứng qua trung gian IgE (dị ứng tức thì), xảy ra trong vòng 2 giờ sau khi uống sữa, chiếm tỉ lệ 54%.
• Dị ứng không qua trung gian IgE (dị ứng chậm) xảy ra trong vòng 48 giờ đến 1 tuần sau khi sử dụng sữa hoặc các chế phẩm sữa. Tình trạng này hầu hết sẽ ngưng khi trẻ lên 3 tuổi.

 Hai loại dị ứng này khác nhau về biểu hiện lâm sàng, phương thức chẩn đoán.

Triệu chứng dị ứng đạm sữa bò ở trẻ

Trẻ bị dị ứng đạm sữa bò có biểu hiện lâm sàng đa dạng nên dễ nhầm với các bệnh thông thường khác. Đặc biệt, các biểu hiện tiêu hóa của dị ứng đạm bò cũng rất dễ nhầm lẫn với các bệnh tiêu hóa khác như trào ngược dạ dày thực quản, rối loạn tiêu hóa do vi rút, vi khuẩn, ngộ độc thực phẩm hiếm gặp).

Trẻ bị dị ứng đạm sữa bò có biểu hiện dễ nhầm với các bệnh thông thường khác

Nguyên nhân gây dị ứng đạm sữa bò ở trẻ

Dị ứng đạm sữa bò ở trẻ xảy ra khi hệ thống miễn dịch trong cơ thể trẻ cho rằng các thành phần protein trong sữa bò có hại cho cơ thể (chất gây dị ứng), từ đó cơ thể sẽ tự động sản xuất ra các kháng thể miễn dịch IgE có tác dụng trung hòa các protein này. Có 2 loại protein chính trong sữa có thể gây ra phản ứng dị ứng: Casein chứa 80% và 20% là Whey. 

Khi cơ thể tiếp xúc với đạm sữa bò ở những lần tiếp theo, kháng thể IgE nhận ra và truyền tín hiệu cho hệ thống miễn dịch giải phóng histamin và các hóa chất trung gian gây dị ứng khác. Vì vậy, trẻ dễ mắc các triệu chứng dị ứng như chảy nước mũi, ngứa mắt, khô họng, phát ban, nổi mề đay, buồn nôn, tiêu chảy, khó thở thậm chí shock phản vệ.

 Casein và whey trong sữa có thể gây ra phản ứng dị ứng

Chẩn đoán và chăm sóc trẻ dị ứng đạm sữa bò

Chẩn đoán lâm sàng trẻ bị dị ứng đạm sữa bò:

• Test lẩy da (Skin Prick Test).
• Định lượng IgE đặc hiệu (RAST) với dị nguyên sữa bò.
• Test kích thích đường miệng: Tiêu chuẩn vàng chẩn đoán.
• Test ăn kiêng/cho ăn lại: Để trẻ kiêng sữa trong 2 đến 4 tuần.

Phương pháp chăm sóc trẻ bị dị ứng đạm sữa: Kiêng uống sữa bò và các chế phẩm từ sữa bò. 

 Nếu đã được chẩn đoán dị ứng sữa bò, trẻ em nên chuyển sang sữa thuỷ phân hoặc sữa dê, tránh các sản phẩm từ sữa bò.

Phòng tránh dị ứng đạm sữa bò ở trẻ

Phương pháp để phòng ngừa dị ứng đạm sữa bò ở trẻ là nuôi con bằng sữa mẹ. Sữa mẹ cũng là “hàng rào” bảo vệ trẻ tốt nhất khỏi nguy cơ bị dị ứng thức ăn. Với thành phần đạm từ người mẹ mà bé có thể dung nạp tốt nhất. Hơn nữa sữa mẹ còn có chứa thành phần giúp bảo vệ cho hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện của trẻ trước các chất lạ như đạm có nguồn gốc từ thực phẩm.

Dị ứng đạm sữa bò ở trẻ và không dung nạp lactose khác nhau như thế nào?

Lactose là một loại đường phức hợp có trong các sản phẩm sữa. Còn lactase là một loại enzyme được sản xuất trong ruột non giúp tiêu hóa đường lactose. Những người không dung nạp lactose có mức độ enzyme lactase thấp hoặc không có trong ruột của họ. Do đó những người này có các triệu chứng về đường tiêu hóa do đường lactose tiêu hóa kém. Lưu ý không dung nạp lactose không liên quan đến hệ thống miễn dịch.

Trong khi CMPA thường ảnh hưởng đến trẻ em dưới 1 tuổi, thì tình trạng không dung nạp đường lactose lại hiếm khi xảy ra ở trẻ em dưới 5 tuổi.

Ds Hải Vân 

Nguồn tham khảo: Tổng hợp