Mifepristone: Thuốc kháng progesteron

Tên thuốc gốc (Hoạt chất)

Mifepristone

Loại thuốc

Thuốc kháng progesteron.

Dạng thuốc và hàm lượng

Viên nén: mifepristone 10 mg, 25 mg, 200 mg.

Mifepristone 10 mg:

• Đây là viên ngừa thai khẩn cấp cho phụ nữ sau khi quan hệ tình dục không có biện pháp phòng ngừa, hoặc thất bại với các phương pháp tránh thai khác (lủng hoặc tụt bao cao su, phóng tinh ngoài âm đạo không thành công, tính chu kỳ kinh sai,...) trong vòng 72 giờ. Đây là một biện pháp điều trị để ngăn thụ thai.

Mifepristone 200 mg:

• Chấm dứt nội khoa của thai đang phát triển trong tử cung.

• Làm mềm và giãn nở cổ tử cung trước khi phẫu thuật chấm dứt thai kỳ trong ba tháng đầu.

• Chuẩn bị cho hoạt động của các chất tương tự prostaglandin trong việc chấm dứt thai kỳ vì lý do y tế (ngoài ba tháng đầu).

• Khởi phát chuyển dạ trong trường hợp thai chết trong tử cung, ở những bệnh nhân không thể sử dụng prostaglandin hoặc oxytocin.

Mifepriston là một antiprogestin, ngừa thai do tác động trước khi có sự làm tổ của trứng thụ tinh. Thuốc có tác dụng đôi do ngăn chặn sự rụng trứng và ngăn chặn sự nâng đỡ nội mạc.

Trong đó tác dụng quan trọng nhất là làm chậm sự rụng trứng do phá vỡ sự trưởng thành của nang trứng và chức năng nội tiết của tế bào hạt, ngăn đỉnh LH vào giữa chu kỳ. Ngoài ra thuốc cũng có tác dụng ngăn chặn sự nâng đỡ của nội mạc nếu dùng sau khi rụng trứng và gây ảnh hưởng đến sự làm tổ.

Mifepriston có ái lực liên kết receptor progesteron. Với sự có mặt của progesteron, mifepriston hoạt động như một đối kháng canh tranh receptor tai receptor progesteron, nếu không có mặt progesteron, mifepriston hoạt động như một chất đối kháng cục bộ. Do đó mifepriston ngăn chặn những tác động của progesteron lên màng trong dạ con làm thoái hoá và bong niêm mạc màng trong dạ con nên có tác dụng ngăn ngừa hoặc phá vỡ sự gắn kết của bào thai.

Với liều đơn 10mg, mifepriston sẽ ngăn cản sự rụng trứng trong vòng 3-4 ngày, vì vậy nó có tác dụng như một thuốc tránh thai khẩn cấp giống như tác dụng của Levonorgestrel với liều 1,5mg.

Hấp thu

Sau khi uống một liều 600 mg duy nhất, mifepristone được hấp thu nhanh, với nồng độ đỉnh trong huyết tương là 1,98 mg/l đạt được vào khoảng 90 phút sau khi uống. Sinh khả dụng tuyệt đối của một liều uống 20 mg là 69%.

Phân bố

Trong huyết tương, mifepristone liên kết 98% với protein huyết tương: Albumin và chủ yếu là alpha-1-acid glycoprotein (AAG), liên kết này có thể bão hòa được. Do sự gắn kết đặc hiệu này, thể tích phân bố và độ thanh thải trong huyết tương của mifepristone tỷ lệ nghịch với nồng độ AAG trong huyết tương.

Chuyển hóa

Thuốc này bị chuyển hóa lần đầu rõ rệt, và nồng độ chuyển hóa trong máu 1-2 giờ sau khi uống cao hơn hợp chất ban đầu.

Thải trừ

Mifepristone được thải trừ chủ yếu qua phân đến 90%, 10% được thải trừ trong nước tiểu.

Tương tác với các thuốc khác

• Tránh dùng aspirin và các thuốc kháng viêm không steroid khác trong vòng 1 tuần sau khi dùng thuốc này.
• Mifepristone được chuyển hóa qua CYP3A4, có thể ketoconazole, itraconazole, erythromycin, có thể ngăn sự chuyển hóa của thuốc (làm tăng nồng độ thuốc trong huyết tương). 
• Rifampin, dexamethasone, và một số thuốc chống động kinh (phenytoin), phenobarbital, carbamazepine) có thể làm tăng chuyển hóa mifepristone (làm giảm nồng độ mifepristone trong huyết tương).
• Thận trọng khi dùng mifepristone với các thuốc chuyển hóa qua CYP3A4 và có khoảng trị liệu hẹp, bao gồm cả một số thuốc gây mê.

Tương tác với thực phẩm 

• Nước bưởi có thể ngăn sự chuyển hóa của thuốc (làm tăng nồng độ thuốc trong huyết tương). 
• Dùng chung với thức ăn làm tăng đáng kể nồng độ mifepristone trong huyết tương.

Mifepristone chống chỉ định trong các trường hợp:

• Suy thượng thận mãn tính.

• Quá mẫn với mifepristone hoặc với bất kỳ tá dược nào.

• Người đang điều trị với corticosteroid, đặc biệt người đang bị hen nặng.

• Rối loạn chuyển hóa porphyrin di truyền.

• Phụ nữ đang cho con bú.

• Bị hẹp van 2 lá, tắc mạch và tiền sử tắc mạch.

• Rối loạn đông máu, sử dụng thuốc chống đông.

• Thiếu máu (nặng và trung bình).

Với chỉ định chấm dứt sự phát triến của thai kỳ trong tử cung đến hết 9 tuần và từ tuần thứ 10 đến hết 12 tuần, tuyệt đối không dùng khi:

• Chẩn đoán chắc chắn hoặc nghi ngờ có thai ngoài tử cung. 

• Có thai tại vết sẹo mổ cũ ở tử cung.

• Với chỉ định chấm dứt sự phát triển của thai kỳ trong tử cung từ tuần thứ 13 đến hết 22 tuần, tuyệt đối không dùng khi:

• Có vết sẹo mổ cũ ở thân tử cung. 

• Rau cài răng lược.

Người lớn

Mifepristone 10 mg

Uống trong vòng 72 giờ sau khi quan hệ tình dục không có biện pháp bảo vệ hoặc thất bại với các phương pháp tránh thai khác. Uống 1 viên Mifepristone 10 mg lúc bụng đói hoặc 2 giờ sau ăn. Không ăn trong vòng 2 giờ sau khi uống thuốc.

Mifepristone 200 mg

• Chấm dứt nội khoa của thai đang phát triển trong tử cung, vô kinh lên đến 49 ngày: mifepristone được dùng dưới dạng liều uống 600 mg (tức là 3 viên mỗi viên 200 mg), theo dõi từ 36 đến 48 giờ sau đó. Từ 50-63 ngày vô kinh: Mifepristone được dùng dưới dạng liều uống 600 mg (tức là 3 viên mỗi viên 200 mg), theo dõi từ 36 đến 48 giờ sau đó. 

• Làm mềm và giãn nở cổ tử cung trước khi phẫu thuật chấm dứt thai kỳ trong ba tháng đầu: Mifepristone được dùng dưới dạng một liều uống 200 mg (1 viên) duy nhất, theo dõi từ 36 đến 48 giờ sau (nhưng không xa hơn) bằng cách chấm dứt thai kỳ bằng phẫu thuật.

• Chuẩn bị cho hoạt động của các chất tương tự prostaglandin trong việc chấm dứt thai kỳ vì lý do y tế: Mifepristone được dùng dưới dạng liều uống 600 mg (tức là 3 viên mỗi viên 200 mg), từ 36 đến 48 giờ trước khi dùng prostaglandin theo lịch trình và sẽ được lặp lại thường xuyên theo chỉ định.

• Khởi phát chuyển dạ khi thai chết trong tử cung: mifepristone được dùng dưới dạng 600 mg duy nhất (ví dụ 3 viên mỗi viên 200 mg) uống hàng ngày, trong hai ngày liên tiếp. Chuyển dạ nên được gây ra bằng các phương pháp thông thường nếu nó chưa bắt đầu trong vòng 72 giờ sau khi dùng mifepristone đầu tiên.

Nôn mửa trong vòng 45 phút sau khi uống có thể dẫn đến giảm hiệu quả của mifepristone: Uống một liều mifepristone 600 mg mới (ví dụ 3 viên mỗi viên 200 mg) được khuyến cáo trong trường hợp này.

Trẻ em 

Hạn chế về việc sử dụng mifepristone ở thanh thiếu niên.

Thường gặp 

Buồn nôn, nôn mửa, tiêu chảy, chuột rút nhẹ hoặc trung bình. Nhiễm trùng sau nạo phá thai. Nhiễm trùng nghi ngờ hoặc đã được xác nhận (viêm nội mạc tử cung, bệnh viêm vùng chậu) Các cơn co thắt tử cung hoặc chuột rút (10 đến 45%) trong những giờ sau khi uống prostaglandin. Chảy máu nhiều.

Ít gặp 

Ban da, tụt huyết áp.

Hiếm gặp

Đau đầu, phù mạch, sốc nhiễm trùng và nhiễm độc nghiêm trọng hoặc tử vong có thể kèm theo sốt hoặc không kèm theo sốt hoặc các triệu chứng nhiễm trùng rõ ràng khác. Nổi mề đay, ban đỏ, ban đỏ nốt sần, hoại tử biểu bì nhiễm độc. Vỡ tử cung, khó chịu, các triệu chứng phế vị (nóng bừng, chóng mặt, ớn lạnh), sốt.

Lưu ý chung

Mifepristone 10 mg

• Những người có ít nhất một kỳ kinh bình thường trước giai đoạn này có thể dùng thuốc này trong kỳ kinh nguyệt này.
• Tránh quan hệ tình dục, hoặc dùng các biện pháp trong suốt thời gian từ lúc uống thuốc đến khi thấy kinh lần tiếp theo, để tránh mang thai sau khi dùng thuốc.
• Liều mifepristone dùng trong ngừa thai khẩn cấp không đủ để phá thai. Do vậy, chỉ dùng thuốc khi đã khám kỹ để loại trừ khả năng có thai. 
• Vì ngừa thai khẩn cấp là một biện pháp điều trị, không được dùng như biện pháp tránh thai thông thường cho mỗi lần quan hệ hoặc dùng mỗi tháng. 
• Ngừa thai khẩn cấp có thể làm giảm 70-80% tỷ lệ mang thai, nhưng tỷ lệ thất bại có thể cao hơn. Chúng tôi đề nghị những người ngăn ngừa mang thai thất bại với thuốc này nên chấp nhận nạo thai.

Mifepristone 200 mg

Cần thông báo với bác sĩ nếu: 

• Có bệnh về tim. 

• Có các yếu tố nguy cơ bệnh tim, chẳng hạn như huyết áp cao hoặc cholesterol máu cao (tăng mỡ máu). 

• Bệnh hen suyễn. 

• Có bệnh ảnh hưởng đến quá trình đông máu. 

• Có bệnh về gan hoặc thận.

• Thiếu máu hoặc suy dinh dưỡng.

Lưu ý với phụ nữ có thai

Mifepristone 10 mg: Không dùng cho phụ nữ có thai.

Lưu ý với phụ nữ cho con bú

Không dùng cho phụ nữ đang cho con bú.

Lưu ý khi lái xe và vận hành máy móc

Có thể xảy ra tình trạng chóng mặt. Khi điều khiển phương tiện hoặc sử dụng máy móc cần thận trọng.

Quá liều Mifepristone và xử trí

Quá liều và độc tính

Mifepristone 10 mg

Trong trường hợp vô tình nuốt phải một lượng lớn, các dấu hiệu của suy tuyến thượng thận có thể xảy ra.

Mifepristone 200 mg

Vì sử dụng thuốc dưới sự giám sát của bác sĩ và nhân viên y tế nên ít có khả năng uống quá liều khuyến cáo.

Cách xử lý khi quá liều

Mifepristone 10 mg

Các dấu hiệu nhiễm độc cấp tính có thể yêu cầu điều trị chuyên khoa bao gồm sử dụng dexamethasone.

Mifepristone 200 mg

Trong trường hợp uống quá liều khuyến cáo hãy thông báo ngay cho bác sĩ.

Làm gì khi quên liều

Nếu bạn quên dùng một liều thuốc, hãy dùng càng sớm càng tốt. Tuy nhiên, nếu gần với liều kế tiếp, bạn hãy bỏ qua liều đã quên và dùng liều kế tiếp vào thời điểm như kế hoạch. Không dùng gấp đôi liều đã quy định.