Bệnh lậu ở nữ là gì? Triệu chứng và nguyên nhân gây bệnh

Bệnh lậu gây ra bởi vi khuẩn Neisseria gonorrhoeae là một vấn đề y tế toàn cầu với hàng triệu trường hợp mới mỗi năm. Ở nữ giới, bệnh lậu thường âm thầm, dễ bị bỏ sót hoặc nhầm với các bệnh phụ khoa khác. Nếu không được nhận biết đúng và điều trị kịp thời, bệnh lậu ở nữ có thể dẫn tới các biến chứng nặng như viêm vùng chậu vô sinh hoặc mang thai ngoài tử cung.

Bệnh lậu ở nữ là gì?

Bệnh lậu là một nhiễm trùng do vi khuẩn Neisseria gonorrhoeae gây ra, thường lây qua quan hệ tình dục không được bảo vệ. Vi khuẩn có thể gây nhiễm ở cổ tử cung, âm đạo, niệu đạo, hậu môn và họng. Ở nữ giới, bệnh thường ảnh hưởng chủ yếu đến cổ tử cung và niệu đạo. Trong một số trường hợp, vi khuẩn có thể lan từ đường sinh dục dưới lên đường sinh dục trên, gây viêm vùng chậu, ảnh hưởng đến chức năng sinh sản nếu không được điều trị sớm.

Triệu chứng bệnh lậu ở nữ

Bệnh lậu ở nữ thường không có biểu hiện rõ ràng trong giai đoạn đầu. Điều này khiến nhiều phụ nữ không biết mình đã mắc bệnh cho đến khi xuất hiện các triệu chứng nặng hơn hoặc biến chứng. Tuy nhiên, khi vi khuẩn phát triển, bệnh có thể biểu hiện theo từng mức độ diễn tiến:

Giai đoạn ủ bệnh

Thời gian ủ bệnh có thể dao động từ 1 đến 14 ngày, thường khoảng 2 - 5 ngày nếu có triệu chứng rõ ràng. Sau khi tiếp xúc với tác nhân gây bệnh, nữ giới có thể không có triệu chứng trong giai đoạn ủ bệnh. Trong giai đoạn này vi khuẩn đã nhân lên nhưng chưa gây đủ tổn thương để nữ giới cảm nhận rõ ràng.

Giai đoạn lậu cấp tính

Khi bệnh lậu ở nữ chuyển sang giai đoạn cấp tính, triệu chứng có thể xuất hiện rõ ràng với:

• Dịch tiết âm đạo bất thường.
• Đau, rát khi đi tiểu.
• Có thể chảy máu ngoài kỳ kinh hoặc sau khi quan hệ tình dục.
• Đau vùng bụng dưới, đặc biệt khi vi khuẩn đã xâm lấn lên vùng tử cung hoặc vòi trứng.

Giai đoạn lậu mãn tính

Nếu bệnh lậu ở nữ không được điều trị, nó có thể dẫn tới biến chứng muộn với các biểu hiện:

• Viêm vùng chậu mãn tính, đau vùng bụng dưới kéo dài.
• Tổn thương vòi trứng, viêm niệu đạo lâu ngày, gây sẹo, dẫn đến vô sinh hoặc mang thai ngoài tử cung.
• Một số trường hợp có thể có viêm cổ tử cung tái phát, hoặc viêm âm đạo kèm theo do các nhiễm trùng thứ phát.

Nguyên nhân bệnh lậu ở nữ

Bệnh lậu ở nữ hình thành khi vi khuẩn Neisseria gonorrhoeae xâm nhập vào cơ thể thông qua các hình thức tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết chứa vi khuẩn. Một số nguyên nhân chính bao gồm:

• Tiếp xúc tình dục không an toàn với người mang vi khuẩn.
• Nhiều bạn tình hoặc có bạn tình mới gần đây.
• Quan hệ qua đường hậu môn hoặc miệng mà không sử dụng bảo vệ.
• Lây truyền từ mẹ sang con trong khi sinh nếu người mẹ mắc bệnh mà chưa được điều trị.

Bệnh lậu ở nữ giới lây qua đường nào?

Vi khuẩn gây bệnh lậu có thể lây truyền dễ dàng từ người này sang người khác thông qua các hình thức tiếp xúc tình dục trực tiếp, bao gồm cả âm đạo, hậu môn và miệng. Ngoài ra, nguy cơ lây truyền từ mẹ sang con trong quá trình sinh nở cũng là một con đường phổ biến. Cụ thể:

• Quan hệ tình dục âm đạo không dùng bao cao su hoặc các biện pháp bảo vệ.
• Quan hệ tình dục qua đường hậu môn hoặc miệng nếu có tiếp xúc với dịch tiết chứa vi khuẩn.
• Lây từ mẹ sang trẻ sơ sinh trong lúc sinh qua đường âm đạo nếu mẹ bị bệnh.

Thời gian ủ bệnh lậu ở nữ bao lâu?

Các triệu chứng bệnh lậu thường xuất hiện sau một vài ngày đến 2 tuần sau khi nhiễm vi khuẩn. Một số phụ nữ có thể không thấy triệu chứng trong suốt thời gian này hoặc suốt cả giai đoạn đầu, điều này làm cho việc phát hiện sớm trở nên khó khăn.

Biến chứng nguy hiểm khi mắc bệnh lậu

Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh lậu ở nữ có thể để lại nhiều biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe sinh sản và chất lượng cuộc sống. Những biến chứng thường gặp bao gồm:

• Viêm vùng chậu, có thể gây đau vùng chậu mãn tính, tổn thương vòi trứng, tăng nguy cơ vô sinh hoặc mang thai ngoài tử cung.
• Nếu nhiễm không được điều trị, vi khuẩn từ vùng sinh dục dưới có thể lên đến tử cung, vòi trứng, gây viêm nội mạc tử cung hoặc viêm ống dẫn trứng.
• Lây sang trẻ sơ sinh gây viêm mắt lậu, có thể nguy hiểm nếu không điều trị sớm.
• Tăng nguy cơ nhiễm HIV nếu có quan hệ với người mang virus.
• Trong trường hợp hiếm, vi khuẩn có thể lan rộng trong máu gây nhiễm huyết, viêm khớp, viêm da.

Đối tượng nữ giới nào dễ mắc bệnh lậu hơn?

Không phải ai cũng có nguy cơ mắc bệnh lậu giống nhau. Một số đối tượng nữ giới có nguy cơ cao hơn do lối sống tình dục, yếu tố sinh lý hoặc điều kiện tiếp cận y tế hạn chế. Những nhóm phụ nữ dễ mắc bệnh lậu hơn bao gồm:

• Phụ nữ trẻ tuổi, đặc biệt dưới 25 tuổi, có quan hệ tình dục nhiều bạn tình hoặc bạn tình mới.
• Phụ nữ có quan hệ tình dục không an toàn, không dùng bao cao su thường xuyên.
• Phụ nữ có tiền sử mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác.
• Người trong cộng đồng có tỷ lệ mắc cao hoặc điều kiện y tế hạn chế.
• Phụ nữ mang thai chưa được sàng lọc hoặc điều trị kịp thời.

Chẩn đoán bệnh lậu ở phụ nữ thế nào?

Việc chẩn đoán bệnh lậu ở nữ giới đòi hỏi sự kết hợp giữa khai thác bệnh sử, khám lâm sàng và các xét nghiệm cận lâm sàng đặc hiệu. Do bệnh thường không biểu hiện rõ ràng trong giai đoạn đầu, bác sĩ cần tiếp cận thận trọng để không bỏ sót các trường hợp tiềm ẩn. Các bước chẩn đoán cụ thể bao gồm:

• Khai thác tiền sử bệnh lý: Hỏi kỹ về hoạt động tình dục, sự xuất hiện của bạn tình mới, số lượng bạn tình gần đây và mức độ sử dụng biện pháp bảo vệ như bao cao su.
• Khám phụ khoa: Quan sát và đánh giá các dấu hiệu bất thường tại âm đạo, cổ tử cung và niệu đạo. Lưu ý các biểu hiện như tiết dịch bất thường, viêm đỏ, chảy máu, hoặc đau khi thăm khám.
• Xét nghiệm chẩn đoán: Thực hiện kỹ thuật khuếch đại axit nucleic (NAAT) từ mẫu nước tiểu hoặc mẫu dịch lấy từ âm đạo và cổ tử cung để phát hiện vi khuẩn gây bệnh.
• Lấy mẫu tại các vị trí khác: Trong trường hợp có quan hệ tình dục qua đường hậu môn hoặc miệng, cần lấy mẫu dịch hậu môn hoặc họng để làm xét nghiệm tương ứng.
• Đánh giá biến chứng: Nếu nghi ngờ có viêm vùng chậu hoặc biến chứng lan rộng, có thể chỉ định siêu âm vùng chậu, xét nghiệm máu và các xét nghiệm cận lâm sàng khác.

Cách điều trị bệnh lậu ở nữ giới

Việc điều trị bệnh lậu ở nữ cần được thực hiện theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa và dựa trên mức độ nghiêm trọng của bệnh cũng như tình trạng sức khỏe tổng thể của người bệnh. Điều trị thường sử dụng kháng sinh để loại bỏ vi khuẩn gây bệnh.

Trong các trường hợp không biến chứng, bác sĩ sẽ chỉ định liệu trình điều trị phù hợp, thường dưới dạng tiêm hoặc uống trong một thời gian ngắn. Với những người có thể trạng đặc biệt hoặc cân nặng cao, liều lượng thuốc có thể được điều chỉnh để đảm bảo hiệu quả.

Nếu người bệnh có dị ứng với phác đồ thông thường hoặc không đáp ứng điều trị, có thể được chỉ định sử dụng các phương pháp thay thế khác hoặc kết hợp nhiều loại thuốc theo hướng dẫn y khoa. Trong trường hợp nghi ngờ có đồng nhiễm với các tác nhân gây bệnh lây truyền qua đường tình dục khác, bác sĩ sẽ đưa ra liệu trình điều trị kết hợp để giải quyết cả hai tình trạng cùng lúc.

Sau khi hoàn tất điều trị, bệnh nhân có thể được khuyến nghị thực hiện xét nghiệm kiểm tra lại để xác nhận đã khỏi hoàn toàn và tránh nguy cơ tái phát hoặc lây lan cho người khác.

Cách phòng ngừa bệnh lậu ở nữ giới

Phòng ngừa bệnh lậu ở nữ không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe cá nhân mà còn góp phần ngăn chặn sự lây lan trong cộng đồng. Áp dụng các biện pháp phòng ngừa đúng cách là yếu tố then chốt giúp giảm nguy cơ mắc bệnh, đặc biệt trong bối cảnh tỷ lệ kháng thuốc của vi khuẩn ngày càng gia tăng:

• Sử dụng bao cao su đúng cách mỗi khi quan hệ tình dục.
• Duy trì đời sống tình dục an toàn, một vợ một chồng hoặc hạn chế số lượng bạn tình.
• Khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm và điều trị kịp thời các bệnh lây truyền qua đường tình dục.
• Tăng cường giáo dục giới tính và sức khỏe sinh sản, đặc biệt cho phụ nữ trong độ tuổi sinh sản.
• Điều trị đồng thời cho bạn tình nếu một trong hai người được chẩn đoán mắc bệnh, nhằm ngăn nguy cơ tái nhiễm.
• Kiểm tra và điều trị sớm trong thai kỳ để ngăn ngừa lây truyền bệnh từ mẹ sang con khi sinh.

Bệnh lậu ở nữ là một bệnh lý nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Do đó, việc nâng cao nhận thức, chủ động thăm khám khi có dấu hiệu nghi ngờ, tuân thủ điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ và thực hành các biện pháp phòng ngừa an toàn là những yếu tố then chốt giúp kiểm soát hiệu quả bệnh lậu ở nữ giới.