Bướu cổ phải xạ trị cần lưu ý những vấn đề gì?

Xạ trị là phương pháp cần thiết trong điều trị bướu cổ. Vậy, bướu cổ phải xạ trị cần lưu ý những vấn đề gì?

Điều trị bướu cổ bằng phương pháp xạ trị tức là dùng i-ốt tác động lên bướu, làm bướu cổ không phát triển to ra hơn. Phương pháp này thường được áp dụng trong bướu cổ đơn thuần và được chỉ định khi điều trị nội khoa bằng các thuốc kháng giáp tổng hợp trong thời gian dài không có kết quả, và chỉ định với bệnh nhân dưới 40 tuổi.

Bướu cổ phải xạ trị cần lưu ý gì?

Vai trò của i-ốt đối với tuyến giáp

Iốt là một chất thiết yếu và rất quan trọng trong việc tổng hợp hormon tuyến giáp. Một người bình thường mỗi ngày cần được cung cấp từ 150 - 300μg Iốt. Tuyến giáp trong cơ thể chúng ta có khả năng bắt giữ và di chuyển các nguyên tử I-ốt vào tế bào để sử dụng cho việc tổng hợp hormon. Trong trường hợp bướu cổ (cường giáp), Iốt tập trung nhanh và nhiều hơn tại tuyến giáp.

I-ốt phóng xạ là gì?

Sử dụng các máy gia tốc để biến Iốt thông thường thành 2 loại Iốt có khả năng giải phóng các tia phóng xạ được sử dụng trong y khoa, đó là: I-123 (thường dùng để chẩn đoán, vô hại với tế bào tuyến giáp) và I-131 (có khả năng phá hủy tế bào tuyến giáp, được sử dụng chẩn đoán và điều trị bướu cổ).

Phương pháp xạ trị chữa bướu cổ như thế nào?

Trong điều trị bướu cổ, I-131 được sử dụng để tiêu diệt mô tuyến giáp đang hoạt động quá mạnh hoặc làm giảm kích thước tuyến giáp quá to (bướu cổ). Những bệnh nhân bị bướu cổ phải xạ trị phải tuân thủ một số yêu cầu về an toàn phóng xạ. Phương pháp này có thể phải mất đến vài tháng mới đạt được hiệu quả.

Trong ung thư tuyến giáp, I-131 liều cao được sử dụng để diệt hết các tế bào tuyến giáp còn sót lại sau mổ. Các bệnh nhân điều trị ung thư sẽ phải chịu cách ly trong khoảng 24h tại bệnh viện để tránh ảnh hưởng đến người khác, đặc biệt là những trẻ em sống trong cùng gia đình.

Thông thường, dùng xạ trị để chữa ung thư tuyến giáp, bệnh nhân sẽ bị viêm tuyến nước bọt do nằm gần tuyến giáp, với các biểu hiện như đau, sưng... Nhằm khắc phục triệu chứng này, bệnh nhân nên uống nhiều nước hoặc phòng bằng súc miệng nước chanh

Bị bướu cổ phải xạ trị cũng không phải hiếm gặp

Bướu cổ phải xạ trị cần lưu ý những gì?

Lưu ý trong sinh hoạt cộng đồng

Do I-131 có khả năng phóng xạ nên các bác sĩ khuyến cáo bệnh nhân cần cố gắng để tránh tiếp xúc tia xạ với người khác, đặc biệt là phụ nữ có thai và trẻ nhỏ. Lượng tia xạ phơi nhiễm sẽ giảm nếu khoảng cách từ bệnh nhân đến người khác tăng lên.

Bệnh nhân điều trị bướu cổ bằng I-131 khi đi máy bay nên mang theo giấy xác nhận chữa bệnh của bác sĩ vì hệ thống cảnh báo phóng xạ ở các sân bay có thể phát hiện tia xạ từ cơ thể bạn (dù nó ở mức an toàn) và nhân viên an ninh có thể ngăn không cho bạn lên máy bay.

Những bệnh nhân phải điều trị I-131 liều cao cần phải ở trong phòng cách ly 3 - 7 ngày và chỉ có thể về nhà khi đã được đánh giá là an toàn.

Bướu cổ phải xạ trị cần lưu ý gì trong ăn uống

Bệnh nhân bướu cổ phải xạ trị cần lưu ý:

• Ăn nhiều bữa trong ngày, dù chán ăn cũng không nên bỏ bữa.
• Bệnh nhân phải xạ trị bướu cổ ăn gì? Nên bổ sung các thức ăn giàu dinh dưỡng như: cháo yến, nước yến, súp gà, nước trái cây, sữa…nhằm tăng sức đề kháng cho cơ thể.
• Chọn các thực phẩm chứa nhiều calo và protein như pho mát, mật ong, mạch nha…
• Uống nhiều nước để tránh khô miệng đồng thời tăng đào thải Iốt phóng xạ dư thừa ra ngoài cơ thể.
• Sau xạ trị cần bổ sung dinh dưỡng đầy đủ: đạm, chất béo, tinh bột, hoa quả. Năng ăn thức ăn có tính nhuận tràng như rau lang, đu đủ, đậu bắp.

Các lưu ý đặc biệt khác đối với người bị bướu cổ phải xạ trị

Đối với nữ giới: Không bao giờ được dùng Iốt phóng xạ để chẩn đoán hay điều trị cho phụ nữ có thai. Những phụ nữ muốn có con phải đợi ít nhất 6-12 tháng sau điều trị bướu cổ bằng I-131, vì buồng trứng cũng có nguy cơ tiếp xúc với phóng xạ. Ngoài ra, chưa có bằng chứng cho thấy điều trị Iốt phóng xạ có thể gây vô sinh, nhưng nó có thể gây mãn kinh sớm.

Đối với bệnh nhân là nam: Các bệnh nhân nam bị bướu cổ phải xạ trị có thể bị giảm số lượng tinh trùng và bị vô sinh tạm thời trong khoảng 2 năm.

Nam giới bị bướu cổ phải xạ trị có thể bị vô sinh tạm thời trong 2 năm

Nhìn chung, bướu cổ phải xạ trị bằng I-131 an toàn và có hiệu quả cao. Các nghiên cứu theo dõi trong thời gian dài cho thấy chưa có trường hợp để lại hậu quả nghiêm trọng. Mặc dù vậy các bệnh nhân điều trị I-131 cần phải đi khám bệnh thường xuyên để phát hiện sớm các hậu quả của bướu cổ như khô miệng, mất vị giác, suy giáp…

Hường