Cách nhận biết và chăm sóc trẻ viêm phổi cấp

Khi thời tiết thay đổi, do hệ miễn dịch còn non kém, trẻ em thường mắc chứng viêm phổi cấp với các biểu hiện như ho, sổ mũi và khó thở. Trẻ bị viêm phổi cấp thường không quá nguy hiểm nhưng nếu không được theo dõi và xử lý kịp thời có thể gây biến chứng viêm phổi cấp, suy hô hấp, thậm chí tử vong. Vì thế các bậc phụ huynh nên nắm rõ cách chăm sóc trẻ viêm phổi cấp để giúp con nhanh chóng hết bệnh.

Cách nhận biết và chăm sóc trẻ viêm phổi cấp

Trẻ nào dễ mắc viêm phổi cấp hơn các trẻ khác?

Trẻ bị béo phì

Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng chỉ số khối cơ thể (BMI-Body mass index) cao có liên quan đến viêm phổi cấp ở trẻ em. Có sự tăng nguy cơ xuất hiện viêm phổi cấp ở thanh thiếu niên thừa cân và béo phì. Nguyên nhân là do sự giảm hoạt động của hệ hô hấp và hạn chế luồng khí có thể do trọng lượng cơ thể dư thừa. Bởi vậy, duy trì cân nặng phù hợp là một trong những cách giảm nguy cơ mắc viêm phổi cấp ở trẻ nhỏ.

Trẻ em phải tiếp xúc với khói thuốc lá thường xuyên

Trong khói thuốc lá có chứa khoảng 4.000 chất độc hại. Đặc biệt ở trẻ em, nếu hít phải khói thuốc lá sớm và thường xuyên, trẻ có nguy cơ mắc viêm phổi cấp mãn tính.

Trẻ sống trong môi trường ẩm cao và có nấm mốc

Môi trường sống (nhà cửa, trường học, khu vực xung quanh…) chật chội với độ ẩm cao là các yếu tố thuận lợi cho nấm mốc phát triển. Trẻ em sống trong môi trường như thế sẽ có nguy cơ cao mắc các bệnh đường hô hấp và dễ mắc viêm phổi cấp ở trẻ hơn.

Dấu hiệu cho thấy trẻ bị viêm phổi cấp

Biểu hiện ở giai đoạn khởi phát

Trẻ kém chơi, ăn kém do ngạt mũi, sổ mũi, ho khan hoặc ho có đờm, khó thở. Có thể sốt nhẹ hoặc tiêu chảy.

Trẻ bị viêm phổi cấp sẽ có triệu chứng sốt, mệt mỏi

Biểu hiện ở giai đoạn toàn phát

Thường ngày thứ 3 sau khởi phát bệnh, trẻ sốt cao, nhiệt độ 38 - 40 độ C, kèm ho nhiều, ho có đờm xanh hoặc vàng. Trẻ thở khò khè, có thể khó thở.

Trẻ bị viêm phổi cấp: Khi nào cần đến gặp bác sĩ ngay?

Trẻ khó thở, tím tái

Cha mẹ hoặc người thân hoàn toàn có thể đánh giá sự khó thở của trẻ một cách dễ dàng bằng đếm nhịp thở khi trẻ nằm yên trong vòng 1 phút, nên đếm 2 - 3 lần. Theo tiêu chuẩn của Tổ chức Y tế thế giới, mức độ thở nhanh của trẻ được tính như sau:

• Trẻ em dưới 2 tháng tuổi: nhịp thở từ 60 lần/phút.
• Trẻ em từ 2 tháng - 12 tháng tuổi: nhịp thở từ 50 lần/phút trở lên.
• Trẻ em từ 1- 5 tuổi: nhịp thở từ 40 lần/phút trở lên

Sốt cao

Trẻ sốt ≥ 39 độ C, không đáp ứng với thuốc hạ sốt hoặc co giật.

Ho, li bì, bỏ bú

Trẻ bị cơn kéo dài không ngừng. Trong cơn ho trẻ đỏ bừng mặt (ho gà). Trẻ li bì, khó đánh thức. Trẻ có thể bỏ bú.

Cách chăm sóc trẻ viêm phổi cấp

Trẻ bị viêm phổi cấp có thể tự khỏi nếu được điều trị sớm và đúng cách. Cha mẹ cần chăm sóc trẻ viêm phổi cấp ngay từ khi bắt đầu có triệu chứng đầu tiên để chữa dứt điểm bệnh, bằng cách:

• Giữ ấm cho trẻ, cho trẻ uống nước ấm.
• Vệ sinh mũi cho trẻ bằng nước muối sinh lý 0,9% dạng nhỏ mũi.
• Chăm sóc trẻ viêm phổi cấp bị sốt cao: Chườm ấm toàn thân đúng cách có thể khiến nhiệt độ cơ thể trẻ giảm đến 1°C. Uống thuốc hạ sốt paracetamol khi nhiệt độ trẻ ≥ 38,5°C theo hướng dẫn của bác sĩ.
• Lưu ý khi chăm sóc trẻ viêm phổi cấp: Không tự ý mua thuốc ở ngoài cho trẻ uống mà cần được đưa đến bệnh viên để điều trị và theo dõi.

Trẻ bị viêm phổi cấp nên ăn gì?

Chăm sóc trẻ viêm phổi cấp cần đặc biệt chú ý đến chế độ dinh dưỡng. Lúc này cơ thể trẻ yếu, suy kiệt, dễ mất nước, cần bổ sung thức ăn và dưỡng chất phù hợp để trẻ mau hồi phục.

• Tăng cường tôm, cá, rau xanh, chất béo lành mạnh (cá hồi,...)
• Cho trẻ uống nhiều nước lọc, bổ sung oresol bù điện giải (với trẻ bị sốt cao, tiêu chảy),...

Các món ăn mềm, lỏng sẽ phù hợp cho bé trong thời gian hồi phục

Thực phẩm trẻ bị viêm phổi cấp nên tránh

• Nước ngọt có gas, đồ uống có cồn, caffeine.
• Thức ăn/thực phẩm có nhiều đường.
• Tránh thức ăn ít dinh dưỡng, khó tiêu hóa (tinh bột nguyên hạt,...).

Các nguyên tắc chế biến/ăn uống

• Thức ăn nên được chế biến ở dạng lỏng, mềm (cháo, nước, bột...) để dễ tiêu.
• Nên chi ra thành nhiều bữa ăn trong ngày, số lượng mỗi bữa ít.

Phòng bệnh viêm phổi cấp ở trẻ

• Giữ ấm cho trẻ cũng như giữ cho môi trường sống của trẻ sạch sẽ bằng cách thường xuyên lau chùi nhà cửa, thay chăn nệm sạch sẽ.
• Không cho trẻ em tiếp xúc với các tác nhân gây bệnh như khói thuốc lá, khói bụi,...
• Tiêm vaccine phòng bệnh cho trẻ như vaccine cúm, sởi...
• Chủ động cách ly trẻ bị bệnh với người lớn hoặc trẻ nhỏ khác đang mắc bệnh đường hô hấp.
• Cách li, không cho trẻ tiếp xúc với người đang có biểu hiện viêm hô hấp.

Trẻ bị viêm phổi cấp có thể tự khỏi nếu được phát hiện sớm và cha mẹ trẻ xử trí đúng cách. Tuy nhiên bệnh cũng có thể diễn biến nặng, gây những hậu quả nặng nề cho trẻ. Khi chăm sóc trẻ viêm phổi cấp phụ huynh cũng cần lưu ý rửa tay thật sạch trước và sau khi tiếp xúc với trẻ, cũng như đeo khẩu trang cho bản thân mình và con để tránh lây lan.

Bảo Hân