Dấu hiệu giãn tĩnh mạch thừng tinh​: Nam giới nên làm gì?

Giãn tĩnh mạch thừng tinh là một trong những nguyên nhân phổ biến gây suy giảm khả năng sinh sản ở nam giới trong độ tuổi sinh sản. Bệnh thường tiến triển âm thầm, nhiều người chỉ phát hiện khi gặp vấn đề về sinh lý hoặc hiếm muộn. Nhận biết sớm dấu hiệu giúp nam giới chủ động thăm khám, điều trị kịp thời và ngăn ngừa biến chứng ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản.

Dấu hiệu giãn tĩnh mạch thừng tinh

Giãn tĩnh mạch thừng tinh là tình trạng các tĩnh mạch trong đám rối tĩnh mạch tinh giãn nở bất thường, làm rối loạn quá trình lưu thông máu tại vùng bìu. Bệnh thường gặp ở nam giới trong độ tuổi sinh sản, đặc biệt là ở bên trái do cấu trúc giải phẫu tĩnh mạch tinh không đối xứng. Ở giai đoạn đầu, bệnh có thể không biểu hiện rõ ràng, khiến việc phát hiện sớm trở nên khó khăn. Tuy nhiên, khi tình trạng tiến triển, nam giới có thể nhận thấy một số dấu hiệu đặc trưng dưới đây:

Đau và cảm giác nặng vùng bìu

Cảm giác đau âm ỉ hoặc nặng ở vùng bìu là triệu chứng phổ biến nhất. Cơn đau thường xuất hiện khi đứng lâu, vận động mạnh, hoặc về cuối ngày do máu ứ đọng nhiều hơn. Cảm giác khó chịu thường giảm khi người bệnh nằm nghỉ.

Đám rối tĩnh mạch nổi rõ ở bìu

Ở giai đoạn muộn, người bệnh có thể sờ hoặc nhìn thấy các búi tĩnh mạch nổi ngoằn ngoèo ở phía trên tinh hoàn, giống như “túi giun”. Đây là dấu hiệu lâm sàng đặc trưng giúp bác sĩ nghi ngờ bệnh khi thăm khám.

Tinh hoàn hai bên có kích thước không đều

Tinh hoàn bị ảnh hưởng bởi giãn tĩnh mạch thừng tinh có thể nhỏ hơn và mềm hơn so với bên còn lại. Nguyên nhân là do nhiệt độ tại bìu tăng cao, ảnh hưởng đến quá trình sinh tinh và phát triển của mô tinh hoàn.

Suy giảm khả năng sinh sản

Giãn tĩnh mạch thừng tinh làm giảm lưu lượng máu và tăng nhiệt độ vùng bìu, gây rối loạn sinh lý. Nhiều trường hợp chỉ phát hiện bệnh khi đi khám hiếm muộn hoặc kiểm tra tinh dịch đồ.

Khi nhận thấy bất kỳ dấu hiệu giãn tĩnh mạch thừng tinh nào, nam giới nên thăm khám sớm với bác sĩ chuyên khoa nam học hoặc tiết niệu để được chẩn đoán và can thiệp kịp thời, tránh ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản lâu dài.

Nguyên nhân gây giãn tĩnh mạch thừng tinh

Mặc dù nguyên nhân trực tiếp của giãn tĩnh mạch thừng tinh vẫn chưa được xác định hoàn toàn, song bệnh được xếp vào nhóm bệnh lý tự phát do không liên quan đến tổn thương hay tác nhân cụ thể. Một số giả thuyết y học đã được đưa ra nhằm giải thích cơ chế hình thành bệnh:

• Suy van tĩnh mạch tinh: Khi các van trong tĩnh mạch tinh bị suy yếu hoặc không đóng kín, dòng máu có thể chảy ngược trở lại, gây ứ trệ và giãn nở mạch máu tại vùng bìu.
• Bất thường giải phẫu hệ tĩnh mạch: Đặc điểm giải phẫu khiến tĩnh mạch tinh trái đổ vào tĩnh mạch thận trái theo góc vuông, làm tăng áp lực dòng chảy và dễ gây ứ máu.
• Tăng áp lực ổ bụng: Các bệnh lý hoặc tình trạng làm tăng áp lực trong ổ bụng như khối u sau phúc mạc, u vùng tiểu khung hay táo bón mạn tính có thể cản trở dòng máu tĩnh mạch và góp phần gây bệnh.

Khi hệ thống tĩnh mạch bị giãn, máu không lưu thông hiệu quả, dẫn đến tăng nhiệt độ tinh hoàn, ảnh hưởng đến quá trình sinh tinh và chất lượng tinh trùng. Đây là yếu tố chính lý giải mối liên quan giữa giãn tĩnh mạch thừng tinh và vô sinh nam.

Giãn tĩnh mạch thừng tinh được chẩn đoán như nào?

Chẩn đoán giãn tĩnh mạch thừng tinh giúp xác định nguyên nhân gây đau tinh hoàn, vô sinh nam hoặc bất thường tại vùng bìu. Các phương pháp chẩn đoán thường bao gồm:

Khám lâm sàng

Bác sĩ tiến hành kiểm tra vùng bìu để tìm khối mềm, không đau nằm phía trên tinh hoàn. Trường hợp giãn nhẹ, bác sĩ có thể áp dụng nghiệm pháp Valsalva (yêu cầu bệnh nhân đứng, hít sâu và nín thở) nhằm làm nổi rõ các búi tĩnh mạch giãn. Khám lâm sàng giúp phân loại mức độ giãn tĩnh mạch từ nhẹ đến nặng.

Siêu âm Doppler tinh hoàn

Là phương pháp cận lâm sàng chính xác nhất trong chẩn đoán bệnh. Siêu âm Doppler giúp đánh giá kích thước, cấu trúc tinh hoàn và lưu lượng máu trong tĩnh mạch. Ngoài ra, kỹ thuật này còn hỗ trợ phát hiện các nguyên nhân thứ phát, chẳng hạn như khối u chèn ép tĩnh mạch tinh hoặc bất thường mạch máu khác.

Giãn tĩnh mạch thừng tinh là gì?

Giãn tĩnh mạch thừng tinh (Varicocele) là tình trạng giãn bất thường của hệ thống tĩnh mạch nằm trong thừng tinh - cấu trúc chứa mạch máu, ống dẫn tinh và thần kinh nuôi dưỡng tinh hoàn. Khi các van trong tĩnh mạch bị suy yếu hoặc không hoạt động đúng cách, máu chảy ngược và ứ đọng lại, gây giãn các tĩnh mạch xung quanh tinh hoàn, đặc biệt là ở bên trái, nơi chiếm tới khoảng 90% các trường hợp mắc bệnh.

Đây là một bệnh lý tương đối phổ biến ở nam giới trong độ tuổi sinh sản, đặc biệt từ 15 đến 35 tuổi và được xem là nguyên nhân hàng đầu gây vô sinh nam do ảnh hưởng đến quá trình sinh tinh và chất lượng tinh trùng. Mặc dù hiếm gặp ở trẻ nhỏ dưới 10 tuổi, giãn tĩnh mạch thừng tinh vẫn có thể tiến triển âm thầm và chỉ được phát hiện khi người bệnh gặp khó khăn trong việc có con hoặc xuất hiện cảm giác nặng, đau âm ỉ vùng bìu.

Giãn tĩnh mạch thừng tinh có nguy hiểm không?

Giãn tĩnh mạch thừng tinh là bệnh lý khá phổ biến ở nam giới, thường không quá nguy hiểm và có thể không gây triệu chứng rõ rệt. Nhiều trường hợp sống chung với bệnh mà không ảnh hưởng đến sức khỏe hay sinh hoạt. Tuy nhiên, nếu không được theo dõi và điều trị đúng cách, tình trạng ứ máu tại tinh hoàn có thể làm tăng nhiệt độ bìu, ảnh hưởng đến quá trình sinh tinh, làm giảm chất lượng tinh trùng và gây vô sinh. Do đó, nam giới nên thăm khám định kỳ để phát hiện sớm và xử lý kịp thời, hạn chế các biến chứng không mong muốn.

Nam giới nên làm gì khi bị giãn tĩnh mạch tinh hoàn?

Giãn tĩnh mạch thừng tinh là bệnh lý phổ biến ở nam giới và có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Thăm khám sớm và áp dụng phương pháp điều trị phù hợp là điều cần thiết để bảo vệ sức khỏe tinh hoàn và chức năng sinh sản. Dưới đây là những lưu ý khi bị giãn tĩnh mạch tinh hoàn:

• Thăm khám y tế kịp thời: Khi nhận thấy các dấu hiệu như đau tinh hoàn, tinh hoàn nhỏ bất thường hoặc cảm giác nặng ở bìu, nam giới nên đến cơ sở y tế chuyên khoa để được chẩn đoán chính xác.
• Điều trị ngoại khoa khi cần thiết: Các chuyên gia cho biết phẫu thuật vi phẫu là phương pháp hiệu quả nhất hiện nay, giúp cải thiện lưu thông máu, giảm biến chứng nguy hiểm như teo tinh hoàn hay tràn dịch tinh mạc. Điều trị nội khoa thường chỉ hỗ trợ giảm triệu chứng, hiệu quả hạn chế.
• Tránh mặc quần lót quá chật hoặc bằng chất liệu nilon, để giảm ứ đọng mồ hôi và tăng nhiệt độ bìu.
• Vệ sinh vùng kín sạch sẽ và khoa học nhằm ngăn ngừa viêm nhiễm.
• Không tự sờ, nắn tinh hoàn khi đang bị giãn tĩnh mạch để tránh tổn thương thêm.
• Kiểm tra và thăm khám định kỳ vùng kín, đặc biệt với những người có nguy cơ cao hoặc tiền sử gia đình mắc bệnh.

Tuân thủ những biện pháp trên giúp phát hiện sớm, hạn chế tiến triển bệnh và duy trì chức năng sinh sản, đồng thời giảm thiểu các biến chứng nguy hiểm liên quan đến giãn tĩnh mạch thừng tinh.

Dấu hiệu giãn tĩnh mạch thừng tinh thường không biểu hiện rõ ràng, nhất là ở giai đoạn đầu, nên nhiều nam giới chỉ phát hiện khi gặp khó khăn trong vấn đề sinh sản hoặc khi thăm khám định kỳ. Áp dụng đúng phương pháp điều trị, duy trì thói quen sinh hoạt hợp lý và kiểm tra sức khỏe định kỳ sẽ giúp nam giới hạn chế biến chứng, cải thiện chất lượng tinh trùng và bảo vệ sức khỏe sinh sản lâu dài.