DHEA hormone là gì? Vai trò của hormone DHEA?

Hormone DHEA (Dehydroepiandrosterone) là một loại hormone steroid được sản xuất tự nhiên trong cơ thể con người, chủ yếu tại tuyến thượng thận, tuyến sinh dục và não. DHEA là một chất trung gian quan trọng trong quá trình sản xuất các hormone khác như androgen và estrogen, hai loại hormone sinh dục chính ở người.

DHEA hormone là gì?

Dehydroepiandrosterone (DHEA), còn được biết đến là androstenolone là một loại hormone steroid nội tiết tố phổ biến được sản xuất tại thượng thận, tuyến sinh dục và não. Nó tham gia vào việc tổng hợp các hormone steroid như androgen và estrogen trong tuyến sinh dục cũng như các mô khác.

Mặc DHEA có nhiều tác dụng sinh học tiềm năng và tương tác với nhiều loại thụ thể bề mặt và tế bào, vai trò sinh lý của nó vẫn chưa được hiểu rõ, mặc dù nó là một trong những hormone sinh dục có nồng độ cao trong huyết thanh. Việc đánh giá tác động của DHEA gặp khó khăn do sự tương tác phức tạp với các mô đích khác nhau.

DHEA là một loại tiền hormone, được phát hiện vào năm 1934 và đã được chứng minh là một phần của DHEA sulphat (sDHEA) mà thượng thận sản xuất từ năm 1960. Nó là một loại steroid chứa 19 phân tử carbon, được tổng hợp từ cholesterol dưới tác động của men cytochrom P450, chủ yếu ở thượng thận và tinh hoàn. Trạng thái chính của nó là dưới dạng sDHEA, một muối sulphat. Khi bổ sung DHEA qua đường uống, nó sẽ chuyển thành sDHEA tại gan. DHEA bắt đầu được sản xuất từ giai đoạn thai nhi và từ 8-9 tuổi, chủ yếu được tổng hợp tại thượng thận. Lượng sản xuất hàng ngày là khoảng 4 mg DHEA và 25 mg sDHEA. sDHEA tại các mô đích có thể được chuyển đổi thành DHEA dưới tác động của men sulphatase và tiếp tục chuyển đổi thành các hormone sinh dục như testosterol và estradiol.

Vai trò của hormone DHEA?

Hormone DHEA (Dehydroepiandrosterone) là một loại hormone steroid tự nhiên sản xuất từ tuyến thượng thận, sử dụng cholesterol có sẵn trong cơ thể. Nó tham gia vào quá trình biến đổi thành các hormone androgen như testosterone, có thể tăng cường khả năng tình dục và giảm các triệu chứng mãn kinh ở phụ nữ.

DHEA và các androgen khác từ thượng thận ảnh hưởng đến quá trình mọc lông và tăng độ nhờn của tóc và da. Trong môi trường cơ thể không phản ứng với androgen (CAIS), vai trò của DHEA và androgen khác trong việc phát triển lông có thể không rõ ràng.

Ngoài ra, DHEA có thể chuyển đổi thành estrogen mạnh như estradiol trong một số mô như âm đạo.

DHEA là một neurosteroid quan trọng trong hệ thống thần kinh trung ương, có thể bảo vệ tế bào thần kinh, giúp tăng trưởng thần kinh và ngăn ngừa tế bào chết sau chấn thương. Nó cũng được nghiên cứu về vai trò trong điều trị rối loạn tâm trạng như lo âu và trầm cảm, có thể điều chỉnh tâm trạng và cải thiện trí nhớ.

Mức DHEA và sDHEA cao tự nhiên có thể có tác động tốt đến chức năng nhận thức, chẳng hạn như điều chỉnh chức năng điều hành, tập trung và trí nhớ làm việc ở một số nhóm người.

DHEA có thời gian bán hủy ngắn khoảng 30 phút, trong khi sDHEA lại có thời gian bán hủy dài lên đến 10 giờ, cho phép sử dụng thuốc một lần mỗi ngày. Ngày nay, DHEA được sản xuất từ các nguồn như khoai lang, củ từ hoặc củ khoai mỡ. Các nghiên cứu đã tập trung vào 21 bệnh khác nhau, từ Alzheimer, trầm cảm, suy tim, triệu chứng mãn kinh, nhiễm trùng đến suy sinh dục và đã cho thấy mối liên quan giữa nồng độ sDHEA thấp với các bệnh tim mạch, rối loạn miễn dịch và các dấu hiệu của quá trình lão hóa.

Thuốc DHEA được sử dụng rộng rãi trong nhiều trường hợp khác nhau. Ở người lớn tuổi, nó được dùng để chống lại quá trình lão hóa và cải thiện khả năng tư duy, cũng như làm chậm tiến triển bệnh Alzheimer.

Những người mắc HIV thỉnh thoảng sử dụng DHEA để giảm triệu chứng trầm cảm và cảm giác mệt mỏi.

Thuốc này cũng có thể được sử dụng cho da để ngăn chặn quá trình lão hóa của da.

DHEA cũng được biết đến với tác dụng trong việc điều trị rối loạn chức năng tình dục, nó có thể cải thiện khả năng quan hệ tình dục cả ở nam và nữ.

Ngoài ra, DHEA còn được cho là có khả năng ngăn chặn các vấn đề như cục máu đông trong động mạch, một số loại ung thư như ung thư vú, vô sinh, tiểu đường và các rối loạn chuyển hóa.

Phụ nữ thường sử dụng DHEA dạng đặt âm đạo để củng cố thành âm đạo, tăng mật độ khoáng chất của xương, điều trị các vấn đề liên quan đến chức năng tình dục và các điều kiện tiền ung thư như loạn sản cổ tử cung.

Nhiều người sử dụng DHEA dạng tiêm tĩnh mạch để tăng cường năng suất lao động và điều trị đau cơ xơ.

Một số người dùng DHEA qua đường tiêm để điều trị vẩy nến.

Ngoài những ứng dụng trên, DHEA cũng được sử dụng trong việc điều trị nhiều bệnh khác nhau như bệnh lupus ban đỏ hệ thống, hội chứng Sjögren, loãng xương, loạn dưỡng cơ, đau cơ xơ, bệnh Addison, trầm cảm, tâm thần phân liệt, hội chứng suy nhược mạn tính, viêm ruột, Parkinson, giảm cân, triệu chứng mãn kinh, viêm khớp dạng thấp và lão hóa da.

Thuốc DHEA có thể được cung cấp dưới dạng kem thoa da, viên nang hoặc viên nén.

Những vấn đề cần lưu ý khi sử dụng hormone DHEA

Thuốc DHEA có thể gây một số tác dụng phụ, bao gồm da dầu, rậm lông hoặc mọc tóc không tự nhiên, kinh nguyệt không đều, ngực nhỏ, tăng kích thước bộ phận sinh dục, cảm giác căng và tiểu cấp. Cùng với đó là một số tác dụng như hung dữ, giảm kích thước tinh hoàn, mụn trứng cá, rối loạn giấc ngủ, đau đầu, buồn nôn, ngứa da và thay đổi tâm trạng.

Mặc dù tuổi tác liên quan đến việc giảm nồng độ DHEA và sDHEA, việc bổ sung DHEA ở người cao tuổi không đồng nghĩa với việc cải thiện cấu trúc cơ thể, khả năng và chất lượng sống. Các nghiên cứu sau này chỉ ra rằng việc sử dụng DHEA ở nam giới và nữ giới cao tuổi không thực sự có tác động đáng kể đến các yếu tố trên.

Ngoài ra, nồng độ cao của DHEA cũng được liên kết với tăng nguy cơ mắc ung thư vú ở cả phụ nữ tiền mãn kinh và đã mãn kinh.

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng DHEA không giúp giảm cân, tăng cơ bắp, cải thiện khả năng tình dục, hay cải thiện chức năng miễn dịch ở nam giới trung niên. Nó cũng không cải thiện được chức năng nhận thức ở bệnh nhân mắc bệnh Alzheimer.

Đối với hệ xương khớp, DHEA cũng không được chứng minh là có khả năng ngăn ngừa loãng xương. Hiện tại, việc sử dụng DHEA để điều trị loãng xương vẫn chưa có đủ bằng chứng về hiệu quả và tác động phụ khi sử dụng trong thời gian dài.