Hiểu về các dấu hiệu lão hóa da để sống vui khỏe mỗi ngày

Lão hóa da là một quá trình tự nhiên mà bất cứ ai cũng phải trải qua. Vậy làm thế nào để nhận biết nó, hãy đọc bài viết này để hiểu thêm về làn da, về các dấu hiệu lão hóa da và cách bảo vệ da của bạn trước những tác nhân gây lão hóa.

Sơ lược về cấu trúc da

Đầu tiên là những tóm lược cơ bản về cấu trúc da mà bạn cần biết.

Lớp biểu bì

Lớp ngoài cùng da của bạn gọi là lớp biểu bì. Lớp này chứa các tế bào sản xuất sắc tố (melanocytes) quy định màu sắc của da. Các tế bào biểu bì mới sinh ra nằm ở lớp tế bào dưới của lớp biểu bì. Chúng dần dần lớn lên và sẽ từ từ di chuyển lên phía trên bề mặt da, khi chết đi sẽ bong ra khỏi da, đó là cái mà chúng ta thường gọi là da chết. Chu kì này lặp lại thường xuyên, do đó có thể nói rằng, lớp biểu bì có khả năng tự đổi mới liên tục.

Lớp hạ bì

Nằm bên dưới lớp biểu bì là lớp hạ bì, chứa các mạch máu, hạch bạch huyết, dây thần kinh và các tuyến bao gồm tuyến mồ hôi và tuyến dầu. Cấu tạo chủ yếu của lớp này do các sợi elastin và collagen quy định, và đây là cơ sở để biểu hiện tính đàn hồi và dẻo dai của da. Ngoài ra, có một phần mở rộng của lớp biểu bì lấn xuống lớp hạ bì gọi là nang lông.

Lớp mô mỡ

Lớp mô mỡ nằm bên dưới lớp hạ bì. Đây có thể coi là hàng rào cuối cùng của da, làm cho da có cấu trúc 3 lớp dầu - nước - dầu, với mục đích là bảo vệ xương và cơ bắp khi bạn gặp va chạm.

Các dấu hiệu lão hóa da

Các dấu hiệu lão hóa da có thể được chia làm hai nhóm, một nhóm là những đặc điểm của sự lão hóa “bình thường”, nhóm còn lại là những tình trạng xấu của da xuất hiện khi chúng ta già đi.

Dấu hiệu lão hóa da bình thường

Một làn da bình thường khi bắt đầu quá trình lão hóa thường sẽ có những đặc trưng sau đây:

• Da bắt đầu mỏng đi: Lúc này, quá trình sản sinh lớp tế bào dưới của lớp biểu bì chậm đi, lớp biểu bì và lớp hạ bì dần dần bị mỏng lại do số lượng tế bào giảm đi.
• Da chảy xệ: Việc các sợi elastin và collagen không được sinh ra nữa sẽ làm da mất đi độ dẻo dai và đàn hồi, da sẽ chảy xệ. Đồng thời, da lão hóa rất dễ chịu tác động của trọng lực vì sự đàn hồi mất đi, dễ thấy nhất là vùng da quai hàm và vùng da dưới mắt sẽ rủ xuống.
• Nếp nhăn: Song song với tình trạng chảy xệ da, nếp nhăn cũng là kết quả của việc giảm tính đàn hồi và sự mỏng đi của da. Những vùng có cơ mặt hoạt động nhiều khi chúng ta biểu lộ cảm xúc, chẳng hạn như vùng mắt và miệng, là những vùng có khả năng xuất hiện nếp nhăn sớm hơn.
• Đốm đồi mồi: Da lão hóa kéo theo sự sụt giảm của các tế bào sắc tố. Khi chỉ còn số lượng ít, chúng có xu hướng tập trung ở một số khu vực nhất định, hình thành nên những đốm tối màu trên da mà chúng ta gọi là đốm đồi mồi. Những vùng da tiếp xúc trực tiếp và thường xuyên với ánh nắng mặt trời như mu bàn tay đặc biệt sẽ dễ bị xuất hiện đồi mồi hơn.
• Khô và thiếu độ ẩm: Tuyến mồ hôi và tuyến dầu cũng sẽ ít dần đi khi da bị lão hóa. Da dễ dàng gặp phải các tình trạng liên quan đến khô, thô ráp và ngứa ngáy.
• Vỡ mạch máu: Vì da trở nên mỏng dần, không còn khả năng bảo vệ nữa nên các mạch máu nhỏ dưới da có khả năng vỡ ra và xuất hiện những vết bầm tím nhiều hơn.

Các vấn đề của da liên quan đến tuổi tác

Ngoài những đặc điểm lão hóa không thể tránh khỏi đã được đề cập trên đây, có một số tình trạng xấu về da khác xuất hiện khi chúng ta già đi. Những dấu hiệu lão hóa da không lành mạnh này bao gồm:

• Chứng dày sừng tiết bã (Seborrhoeic keratosis): Là một dạng khối u da lành tính được tạo thành từ những tế bào sừng chưa trưởng thành ở lớp biểu bì.
• Bệnh dày sừng ánh sáng (Actinic keratoses): Là tình trạng các đốm da bị viêm, khô và đóng vảy. Có khả năng bệnh này sẽ phát triển thành ung thư da tế bào vảy, vì vậy bạn nên đi khám bác sĩ ngay khi gặp tình trạng này.
• Bệnh Bower: Một mảng da phát triển chậm và có vảy, được cho là do ánh nắng mặt trời gây ra, được xem như là một dạng ung thư nằm ở lớp biểu bì và không xâm lấn xuống các lớp phía dưới nếu điều trị sớm.
• Ung thư da: Bao gồm ung thư biểu mô tế bào đáy, ung thư biểu mô tế bào vảy và khối u ác tính.
  • Ung thư biểu mô tế bào đáy có đặc điểm là những khối hơi nhô lên, màu đỏ, thường bị loét khi phát triển lớn hơn, có vùng vảy và có thể chảy máu khi va chạm, là loại ung phổ biến nhất.
  • Ung thư biểu mô tế bào vảy là loại ung thư phát triển trong vài tuần hoặc vài tháng, có thể xâm lấn sang các bộ phận khác của cơ thể nếu không điều trị nhanh chóng. Nó hay xảy ra nhất ở những vùng da tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời, chẳng hạn như đầu, cổ, bàn tay và cẳng tay. Biểu hiện của loại ung thư này trông giống như những đốm dày, đỏ và có vảy trên da.
  • U ác tính mới thực sự là vấn đề nghiêm trọng nhất. Những khối u này có vẻ ngoài giống như nốt ruồi và tàn nhang, thường phẳng với đường viền không đều, nhòe và thường có nhiều màu.

Bạn cần làm gì với làn da của mình?

Chúng ta cần chú ý phòng tránh những tình trạng xấu của da có thể xảy ra khi tuổi tác ngày càng tăng. Sau đây là một số điều bạn có thể làm để bảo vệ làn da của mình trước những yếu tố nguy cơ gây ra các bệnh về da nguy hiểm và làm chậm lại quá trình da “già” đi:

• Hạn chế tiếp xúc với ánh nắng mặt trời và sử dụng kem chống nắng: Trong hầu hết mọi trường hợp, ánh nắng mặt trời là tác nhân lớn nhất gây hại cho da và làm da nhanh chóng bị lão hóa. Hạn chế tắm nắng, hãy đội mũ, mặc áo khoác, đeo kính râm và sử dụng kem chống nắng có SPF từ 30 trở lên khi ở ngoài trời.
• Không hút thuốc lá: Hành động hút thuốc là nguyên nhân thúc đẩy các nếp nhăn trên da, đặc biệt là ở quanh miệng xuất hiện.
• Cung cấp độ ẩm cho da: Một việc thiết yếu để ngăn chặn sự xuất hiện của nếp nhăn và đảm bảo da luôn mềm mại.
• Chăm sóc da nhẹ nhàng: Các tình trạng khô da liên quan đến tuổi tác sẽ trở nên trầm trọng hơn do các chất gây kích ứng da như xà phòng, nồng độ cao Clo ở bể bơi và tắm nước nóng lâu. Bạn nên hạn chế những điều trên và sử dụng những sản phẩm có pH trung tính.

Con người rồi sẽ già đi, làn da rồi cũng sẽ trải qua quá trình lão hóa và bạn không thể đi ngược lại được. Hiểu về các dấu hiệu lão hóa da để sống vui khỏe mỗi ngày thay vì khổ sở tìm mọi cách để đối phó với nó là điều bạn nên suy nghĩ đến, để vừa biết cách tránh xa những bệnh về da nguy hiểm, vừa giúp làn da mình “lão hóa một cách khỏe mạnh”.