Hồng ban đa dạng là bệnh gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Hồng ban đa dạng là một bệnh lý da liễu đặc trưng bởi các biểu hiện cấp tính trên da như tổn thương, mụn nước, sẩn phù, tổn thương hình bia bắn. Có thể gặp các tổn thương của hồng ban đa dạng tại các vị trí như mu bàn tay, cẳng tay, cổ tay, đầu gối, cẳng chân, niêm mạc mắt, miệng hoặc bộ phận sinh dục. Trong bài viết dưới đây, Nhà Thuốc Long Châu sẽ giúp bạn đọc làm rõ hơn về hồng ban đa dạng, bao gồm nguyên nhân, triệu chứng và các phương pháp điều trị bệnh.

Nguyên nhân gây ra bệnh hồng ban đa dạng là gì?

Có rất nhiều nguyên nhân kết hợp và gây nên bệnh hồng ban đa dạng, bao gồm:

• Nhiễm trùng: Đây là nguyên nhân chủ yếu gây hồng ban đa dạng, chiếm đến hơn 90% trường hợp bệnh. Trong đó, Herpes simplex virus là tác nhân phổ biến nhất. Bên cạnh đó còn có các tác nhân khác như Histoplasma capsulatum, Mycoplasma pneumoniae, Parapoxvirus…
• Thuốc: Là nguyên nhân gây ra gần 10% ca bệnh hồng ban đa dạng. Các thuốc thường gây bệnh phổ biến là thuốc chống viêm không steroid, barbiturat, sulphonamide, phenothiazin, penicillin, thuốc chống co giật…
• Các bệnh hệ thống: Lupus ban đỏ hệ thống, viêm ruột kết…
• Yếu tố khác: Thời tiết lạnh, tia UV, tia phóng xạ, chấn thương… có khả năng khởi phát các đợt tiến triển bệnh.

Herpes simplex virus là tác nhân phổ biến nhất gây bệnh hồng ban đa dạng

Hồng ban đa dạng là bệnh lý da liễu có thể gặp ở mọi đối tượng, tuy nhiên bệnh thường xuất hiện ở độ tuổi từ 20 đến 40 tuổi và ở nam giới nhiều hơn nữ giới.

Triệu chứng bệnh hồng ban đa dạng

Hồng ban đa dạng gây ra rất nhiều các thương tổn trên da người bệnh, có thể lên tới số lượng hàng trăm trong vòng 24 giờ. Các vị trí đầu tiên xuất hiện thương tổn là mu bàn tay, bàn chân, sau đó dần dần lan dọc theo các chi đến thân mình, thường tập trung thành từng đám tại khuỷu tay và đầu gối.

Các thương tổn có màu đỏ hoặc hồng, hình tròn, có ranh giới rõ. Sau một thời gian, các tổn thương da này dần dày lên tạo thành các nốt sẩn, sờ thấy được và có thể kết hợp với nhau tạo thành các mảng có đường kính vài centimet. Thời gian tiến triển của thương tổn là trên 72 giờ. Tại các vị trí này, người bệnh thường có cảm giác ngứa nhẹ hoặc bỏng rát, có thể hình thành vảy tiết hoặc bọng nước.

Hồng ban đa dạng được phân thành 2 thể: Thể nhẹ (minor) và thể nặng (majeur). 

• Thể nhẹ: Ít khi gây ra triệu chứng toàn thân.
• Thể nặng: Bệnh có thể khởi phát kèm theo các triệu chứng như sốt, ớn lạnh, đau khớp, mệt mỏi… Sau một vài ngày bị thương tổn da, người bệnh tiếp tục xuất hiện các thương tổn niêm mạc với biểu hiện sưng đỏ, phù nề và hình thành mọng nước, sau đó vỡ và tạo thành các vết loét và vết xước. Vị trí có thể bắt gặp các thương tổn niêm mạc là niêm mạc miệng, lưỡi, mặt trong của má, niêm mạc mắt, sinh dục, hậu môn, khí quản, phế quản, ống tiêu hóa…

Trong trường hợp hồng ban đa dạng do Mycoplasma gây ra, bệnh thường gây thương tổn trực tiếp tại niêm mạc và tiến triển nặng, khiến người bệnh phải nhập viện để theo dõi và điều trị.

Bên cạnh đó, các tổn thương của hồng ban đa dạng cũng được chia thành 2 loại xen kẽ nhau là tổn thương hình bia bắn điển hình và tổn thương hình bia bắn không điển hình. 

• Hình bia bắn điển hình: Thương tổn gồm 3 vòng tròn đồng tâm, có ranh giới rõ ràng với 3 màu sắc khác nhau. Vòng tròn trung tâm có màu đỏ sẫm, có thể hình thành mụn nước hoặc vảy tiết; vòng tròn ở giữa có màu hồng nhẹ, bị phù nề; vòng tròn ở ngoài cùng có màu đỏ tươi.
• Hình bia bắn không điển hình: Chỉ bao gồm 2 vòng tròn đồng tâm.

Ngoài ra, hồng ban đa dạng còn được chia làm 2 dạng dựa trên tình trạng tổn thương trên da, bao gồm hồng ban đa dạng có dát sẩn và hồng ban đa dạng có bọng nước.

Hồng ban đa dạng đặc trưng với các thương tổn hình bia bắn

Các phương pháp điều trị hồng ban đa dạng

Điều trị hồng ban đa dạng như thế nào phụ thuộc vào giai đoạn tiến triển của bệnh và nguyên nhân gây bệnh.

Điều trị triệu chứng hồng ban đa dạng ở giai đoạn cấp tính

Tại vị trí tổn thương, sử dụng thuốc bôi corticoid. Kết hợp thuốc bôi với thuốc uống kháng histamin theo chỉ định của bác sĩ.

Bôi corticoid ở vết trợt niêm mạc miệng từ 2 - 3 lần/ngày, kết hợp cùng với súc miệng bằng dung dịch có chứa diphenhydramin và lidocain.

Trong trường hợp người bệnh bị tổn thương niêm mạc mắt, cần sử dụng thuốc nhỏ mắt hàng ngày. Trường hợp bệnh tiến triển nặng, người bệnh cần đến thăm khám tại chuyên khoa mắt.

Điều trị theo nguyên nhân gây hồng ban đa dạng

Trường hợp bệnh do nhiễm trùng:

• Điều trị triệu chứng bệnh nếu số lần tái phát bệnh dưới 6 lần/năm.
• Điều trị triệu chứng bệnh phối hợp với sử dụng thuốc kháng virus nếu số lên tái phát bệnh trên 6 lần/năm.
• Trong trường hợp nghi ngờ hồng ban đa dạng do Mycoplasma gây ra (người bệnh xét nghiệm huyết thanh dương tính hoặc có tiền sử viêm phổi), cần thực hiện điều trị bằng kháng sinh.

Trường hợp bệnh do thuốc:

• Cần ngừng ngay việc sử dụng thuốc.
• Dùng corticoid theo đường toàn thân, đồng thời sử dụng thuốc kháng histamin theo chỉ định của bác sĩ.

Hồng ban đa dạng có gây nguy hiểm không?

Mức độ ảnh hưởng của hồng ban đa dạng đến người bệnh phụ thuộc vào diện tích bề mặt cơ thể của người bệnh bị ảnh hưởng bởi các thương tổn của bệnh, nhất là các thương tổn ở vùng niêm mạc.

Nếu các vết tổn thương trên da và niêm mạc không được chăm sóc cẩn thận có thể gây ra các biến chứng như nhiễm trùng da, để lại sẹo, nhiễm trùng huyết, tổn thương mắt vĩnh viễn dẫn tới mù lòa, viêm các cơ quan nội tạng (gan, phổi)...

Hồng ban đa dạng trên da có thể để lại sẹo

Ngoài ra, đối với trường hợp người bệnh có các yếu tố tiên lượng xấu (có tổn thương tạng, cấy ghép tủy xương, rối loạn chức năng thận, tuổi cao…), hồng ban đa dạng có thể trở nên nghiêm trọng, thậm chí dẫn đến tử vong.

Do vậy, nếu người bệnh có các yếu tố nguy cơ tiên lượng xấu hoặc các dấu hiệu bệnh trở nặng, cần ngay lập tức đến gặp bác sĩ để có được những phác đồ điều trị kịp thời, tránh để xảy ra những hậu quả đáng tiếc.

Trên đây là một số thông tin cơ bản liên quan đến bệnh hồng ban đa dạng. Hy vọng qua bài viết trên của Nhà Thuốc Long Châu, bạn đọc đã nắm được những thông tin hữu ích về căn bệnh da liễu này. Chúc bạn đọc thật nhiều sức khỏe và hy vọng bạn sẽ tiếp tục đồng hành cùng Nhà Thuốc Long Châu trong tương lai!

Ánh Vũ

Nguồn tham khảo: Tổng hợp