Hormone prolactin là gì? Vai trò của hormone prolactin?

Hormone prolactin đóng vai trò quan trọng trong nhiều khía cạnh của cơ thể. Ở phụ nữ, nó kích thích sự phát triển tuyến vú và sản xuất sữa sau sinh, cũng như có thể ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt và quá trình rụng trứng.

Ở nam giới, prolactin cũng ảnh hưởng đến chức năng sinh sản, ham muốn tình dục và sản xuất testosterone. Nó cũng có vai trò trong điều chỉnh miễn dịch và sự phát triển tế bào, đồng thời duy trì sự cân bằng của tuyến yên và ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt.

Tuy nhiên, vai trò cụ thể của prolactin có thể thay đổi tùy thuộc vào từng tình huống và mức độ sản xuất trong cơ thể.

Hormone prolactin là gì?

Prolactin (PRL) còn được biết đến với tên gọi luteotropic hormone hoặc luteotropin, là một loại protein quan trọng tham gia vào quá trình sản xuất và tiết sữa. Oscar Riddle, một nhà bác học đã phát hiện ra prolactin ở động vật vào những năm 1930 và sau đó, vào những năm 1970 Henry Friesen đã xác nhận tìm thấy nó trên người.

Prolactin được tạo ra từ thùy trước của tuyến yên và được tiết ra theo các giai đoạn khác nhau để đáp ứng nhu cầu của cơ thể, từ việc ăn uống, giao hợp, điều chỉnh estrogen, quá trình rụng trứng và chức năng quan trọng nhất là kích thích việc sản xuất sữa.

Sự tiết prolactin từ tuyến yên được điều chỉnh bởi các tế bào thần kinh trong vùng dưới đồi:

Tế bào thần kinh TIDA: Đây là nhóm tế bào chủ chốt tạo ra dopamine (hormone ức chế sản xuất prolactin), tác động lên thụ thể D2 của lactotrophs để kìm hãm sự tiết prolactin.

Hormone giải phóng thyrotropin cũng thúc đẩy sự tiết prolactin.

Prolactin có trọng lượng phân tử khoảng 22 - 23 kD, được tạo ra từ 198 loại acid amin khác nhau. Trong huyết thanh, prolactin tồn tại dưới 3 dạng chính:

• Dạng đơn phân: Chiếm 80%, có hoạt tính sinh học và khả năng miễn dịch.
• Dạng nhị phân: Chiếm 5 - 20%, không có hoạt tính sinh học.
• Dạng tứ phân: Chiếm 0,5 - 5%, có hoạt tính sinh học thấp.

Prolactin tồn tại ở cả nam và nữ, với mức độ tăng cao ở phụ nữ mang thai và cho con bú.

• Nữ giới: Mức độ thông thường từ 2 - 29 ng/ml cho phụ nữ không mang thai và từ 10 - 209 ng/ml cho phụ nữ mang thai và cho con bú.
• Nam giới: Mức độ thông thường từ 2 - 18 ng/ml.

Vai trò của hormone prolactin?

Prolactin không chỉ đơn giản là một hormone quan trọng liên quan đến sự sản xuất sữa ở phụ nữ, mà còn đóng vai trò quan trọng trong hàng loạt quá trình quan trọng của cơ thể, bao gồm cả việc điều hòa hệ thống miễn dịch, quá trình trao đổi chất và sự phát triển của tuyến tụy.

Cơ chế hoạt động của prolactin tương tự như cytokine, một loại protein có tác dụng quan trọng trong nhiều khía cạnh của cơ thể, với vai trò then chốt trong:

Điều hòa hệ thống miễn dịch và quá trình trao đổi chất: Prolactin góp phần trong việc cân bằng và duy trì chức năng của hệ thống miễn dịch, đồng thời cũng tham gia vào quá trình trao đổi chất, giúp điều chỉnh việc tiêu hao năng lượng và chuyển hóa chất béo, protein và carbohydrates trong cơ thể.

Liên quan đến quá trình sinh trưởng và biệt hóa tế bào: Prolactin không chỉ ảnh hưởng đến sự phát triển của tế bào, mà còn có vai trò trong việc định hình và quyết định sự biệt hóa của chúng. Nó có thể ảnh hưởng tích cực đến sự phát triển và chuyển hóa các tế bào trong cơ thể.

Chống lại sự chết chu kỳ của tế bào: Prolactin thường có tác động chống lại quá trình của tế bào chết, đảm bảo rằng chúng tiếp tục sống và phát triển một cách bình thường, điều này quan trọng cho sự duy trì và phục hồi của các cơ quan và mô trong cơ thể.

Tham gia vào quá trình tạo máu, sinh tăng sinh mạch máu: Prolactin cũng ảnh hưởng đến sự tạo máu, quá trình sinh tăng số lượng mạch máu, và cũng tham gia vào việc kiểm soát đông máu. Điều này thể hiện mức độ quan trọng của hormone này không chỉ trong quá trình sản xuất sữa mà còn trong nhiều quá trình cơ bản khác của cơ thể.

Prolactin đóng vai trò quan trọng tại tuyến vú, kích thích sự phát triển và biệt hóa của tuyến vú cũng như kích thích tuyến vú tiết sữa sau khi sinh con, thường kết hợp với oxytocin để đẩy sữa ra ngoài. Sự suy giảm prolactin sau sinh có thể gây ra trường hợp không đủ sữa cho việc cho con bú.

Prolactin còn được biết đến như kích thích tố dưỡng thể vàng, liên quan trực tiếp đến quá trình rụng trứng để hình thành chu kỳ kinh nguyệt và tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình thụ thai. Nồng độ prolactin trong máu thường ảnh hưởng ngược với nồng độ estrogen. Khi prolactin tăng cao, estrogen giảm, điều này có thể ảnh hưởng tiêu cực đến hệ thống nội tiết, cụ thể là trục dưới đồi - tuyến yên, gây ra giảm sản xuất hormone LH. Thiếu LH có thể dẫn đến không kích thích rụng trứng, gây vô kinh, chu kỳ kinh nguyệt không đều và gây khó khăn trong việc thụ thai.

Vai trò của xét nghiệm nồng độ prolactin trong máu

Trong thực hành lâm sàng, xét nghiệm nồng độ prolactin trong máu đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ chẩn đoán và điều trị. Các chỉ số prolactin máu có thể được sử dụng để:

• Đánh giá tình trạng hoạt động của tuyến yên và các bệnh lý liên quan đến nó.
• Chẩn đoán nguyên nhân gây ra các vấn đề về hệ sinh dục ở cả nam và nữ, như vô sinh, vô kinh, rối loạn chu kỳ kinh nguyệt, xuất tinh sớm, rối loạn cương dương...

• Hỗ trợ trong việc chẩn đoán và điều trị các khối u như u tuyến vú, u tuyến yên hoặc các khối u tăng sản xuất prolactin.
• Do đó, xét nghiệm prolactin trong máu đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá toàn diện sức khỏe nội tiết và sinh sản, hỗ trợ quá trình chẩn đoán và điều trị các vấn đề liên quan đến tuyến yên và hệ sinh dục.

Prolactin là hormone quan trọng chịu trách nhiệm trong việc kích thích sản xuất sữa ở phụ nữ, đồng thời có tác động đến các hoạt động chức năng của tế bào. Nó cũng đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ quá trình chẩn đoán và điều trị các vấn đề về chức năng sinh sản ở cả nam và nữ.

Định lượng nồng độ hormone prolactin trong máu có thể giúp đánh giá, phát hiện các thay đổi bất thường trong cơ thể. Khi có bất kỳ sự thay đổi tăng hay giảm nồng độ prolactin đều cảnh bảo những tình trạng sức khỏe bạn có thể gặp phải. Liên hệ với bác sĩ để được tư vấn cụ thể hơn về các vấn đề xung quanh hormone prolactin và chức năng sinh sản.