Ngộ độc rượu methanol nguy hiểm không?

Để tránh sự nguy hiểm từ ngộ độc rượu methanol chúng ta phải làm gì, cùng tìm hiểu nhé.

1. Rượu methanol là gì?

Methanol còn được gọi là carbinol, methyl alcohol, alcohol gỗ, methyl hydrate, methyl hydroxide, methyl alcohol.

Methanol tức rượu methyl là một chất cồn, có công thức hóa học là CH₃OH, là loại rượu đơn giản nhất, nhẹ, không màu, dễ bay hơi, dễ cháy, dễ tan trong nước.

Rượu methanol là một chất lỏng với mùi đặc trưng, hơi ngọt hơn ethanol (rượu uống).

Ở nhiệt độ phòng, methanol là một chất lỏng phân cực, được sử dụng như một chất chống đông, dung môi, nhiên liệu và một chất làm biến tính cho ethanol.

Methanol cũng được sử dụng để sản xuất diesel sinh học thông qua phản ứng xuyên este hóa.

Rượu methanol là một chất lỏng với mùi đặc trưng, hơi ngọt hơn ethanol (rượu uống).

Trong đời sống, methanol thường được sử dụng trong công nghiệp để làm chất chống đông lạnh, làm dung môi trong chất tẩy rửa sơn, nước rửa kính xe, mực in máy photo và làm nhiên liệu cho các loại bếp lò nhỏ,...

Thành phần chính của rượu uống là ethanol có công thức hóa học là C₂H₅OH, trong khi methanol có công thức hóa học là CH₃OH.

Cả 2 loại rượu này đều được sản xuất bằng cách lên men và chưng cất. Trong khi ethanol được lên men từ tinh bột như ngũ cốc, các loại củ có chứa tinh bột hoặc đường thì methanol được lên men từ nguyên liệu có chứa cellulose (gỗ).

Không giống rượu ethanol, methanol nguyên chất có độc tính cao, không thích hợp để uống.

2. Ngộ độc rượu methanol nguy hiểm không?

Rượu thông thường uống (hay là rượu ethanol/ethylic) được cơ thể chúng ta chuyển hóa thành axit citric và được xử lý thông qua gan của con người.

Về nguyên tắc thì không ai dùng methanol nguyên chất làm rượu. Vậy tại sao methanol độc mà lại làm rượu từ methanol? Câu trả lời là vì lợi nhuận, người sản xuất ra rượu với chi phí rẻ, tạo ra các loại rượu có hàm lượng methanol trong rượu rất cao, dễ gây ngộ độc.

Sự nguy hiểm của rượu methanol với cơ thể:

Methanol là một chất có độc tính thấp. Tuy nhiên, sau khi được đưa vào cơ thể, methanol sẽ bị oxy hóa tạo thành formaldehyde. Chất này sau đó tiếp tục bị oxy hóa tạo thành acid formic - acid kiến, thành phần chính của nọc kiến.

Chính acid formic được xem là thủ phạm gây độc trong các trường hợp ngộ độc rượu methanol. Cuối cùng, acid formic được chuyển hóa thành CO₂ và nước. Hai chất này được đào thải qua phổi và thận.

Quá trình oxy hóa xảy ra nhanh chóng khiến acid formic tích tụ trong huyết thanh và gây độc. Sự tích tụ của acid formic trong huyết thanh gây nên tình trạng toan chuyển hóa.

 Sự chuyển hóa methanol và tích tụ acid formic trong võng mạc gây tổn thương võng mạc, tổn thương thần kinh thị giác, dẫn đến mù lòa. Acid formic còn gây tổn thương não bộ, có thể dẫn đến tử vong.

3. Triệu chứng ngộ độc rượu methanol

Triệu chứng ban đầu ngộ độc rượu methanol giống như say rượu: không kiểm soát được cảm xúc, hành vi, dễ tức giận, nổi nóng, đi đứng không vững.

Triệu chứng ngộ độc rượu methanol nặng hơn: Buồn nôn, nôn ói, đau bụng, mờ mắt, thở nhanh, lơ mơ, chậm chạp, co giật, mê sảng…

Triệu chứng ngộ độc rượu methanol nặng hơn: Buồn nôn, đau đầu đau bụng.

Triệu chứng cực nặng: Mù mắt, hôn mê, suy thở, tụt huyết áp nặng, ngưng tim và có thể dẫn đến tử vong do ngộ độc rượu nếu không được cấp cứu kịp thời.

Ngộ độc rượu methanol xảy ra rất nhanh. Sau khi uống khoảng 6 - 8 giờ, bệnh nhân có biểu hiện buồn nôn, nôn ói, đau đầu, chóng mặt. Các triệu chứng trên kéo dài khoảng 8 giờ thì tử vong. Thời gian từ khi uống tới khi tử vong vì ngộ độc rượu chưa đầy 24 tiếng.

4. Biện pháp xử trí khi bị ngộ độc rượu

Khi gặp biểu hiện nhiễm độc methanol như co giật, thở không đều, hôn mê, bị ngã có chảy máu tai, quầng mắt, loạn nhịp tim thì bạn cần đưa nạn nhân cùng với những chất mà họ đã sử dụng (nghi tác nhân gây ngộ độc) tới cơ quan chống độc của các bệnh viện để được cấp cứu kịp thời.

Trong trường hợp cấp cứu chưa kịp tới, bạn hãy thực hiện các bước sơ cứu cấp trước sau:

Bước 1: Khi bị ngộ độc rượu nên tìm cách gây nôn hết rồi xát mạnh 2 bên má, cho nạn nhân uống một cốc sữa nóng, trà đặc.

Khi bị ngộ độc rượu nên tìm cách gây nôn hết rồi xát mạnh 2 bên má, cho nạn nhân uống một cốc sữa nóng.

Bước 2: Tiếp theo, nên nới lỏng áo, quần, để nạn nhân nằm ở nơi thoáng mát nhưng tránh gió lùa trực tiếp.

Bước 3: Tư thế đặt nạn nhân: nằm úp xuống giường, 2 tay xuôi ra sau, mặt nghiêng về bên trái. Không cho nạn nhân sử dụng thuốc chống nôn vì sẽ giữ chất độc và không cho uống Paracetamol vì sẽ làm hại gan.

5. Cách phòng ngừa ngộ độc rượu methanol

Ngộ độc rượu methanol là loại nhiễm độc nặng, nguy hiểm nhưng có thể phòng ngừa được bằng các cách sau:

• Hạn chế sử dụng rượu, bia vì đây là chất độc hại, ảnh hưởng xấu tới gan, tim mạch, não bộ.
• Mỗi người chỉ nên uống 1 ly rượu mỗi ngày để đảm bảo sức khỏe.
• Thận trọng khi sử dụng rượu, chỉ mua rượu tại các địa chỉ uy tín, có thông tin nguồn gốc rõ ràng.
• Không uống rượu tự pha chế, tự ngâm với lá, rễ cây, động vật,... mà không rõ thành phần, xuất xứ hay công dụng.
• Không uống loại rượu có ghi có hàm lượng methanol > 0,1%.
• Không uống rượu khi đang đói.
• Không uống rượu kèm với các loại nước có ga.
• Không uống rượu khi đang sử dụng các loại thuốc như: Thuốc ức chế hệ thần kinh trung ương, thuốc kích thích hệ thần kinh trung ương, thuốc hạ huyết áp, thuốc hạ đường huyết, các nhóm kháng sinh Cephalosporin, nhóm Phenicol (Chloramphenicol), nhóm Azol (như Metronidazol), thuốc kháng viêm không steroid thế hệ cũ (như Diclofenac, Ibuprofen,...).
• Nhận biết sớm các dấu hiệu nhiễm độc methanol để kịp thời đưa nạn nhân đi cấp cứu tại các cơ sở y tế.

Ngộ độc rượu methanol tùy từng mức độ có thể nguy hiểm cho sức khỏe, thậm chí là tử vong. Vì vậy, để có một sức khỏe tốt, mỗi người nên hạn chế sử dụng rượu bia. Khi có các triệu chứng ngộ độc rượu, cần đưa nạn nhân tới bệnh viện để được cấp cứu kịp thời.

Thanh Hoa