Nguyên nhân gây bệnh viêm màng ngoài tim co thắt

Bệnh viêm màng ngoài tim co thắt khiến quả tim không thể hoạt động bình thường, gây ra các triệu chứng suy tim ở cả hai bên của tim. Triệu chứng này có thể tiến triển từ dần dần đến nghiêm trọng và gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe của người bệnh.

Bệnh viêm màng ngoài tim co thắt là gì?

Thông thường quả tim được phủ bởi màng ngoài gọi là màng ngoài tim. Màng ngoài tim này gồm hai lớp: lá thành và lá tạng. Giữa hai lớp này có ít dịch để giúp cho việc hoạt động vận động của tim trở nên mềm mại và linh hoạt hơn. Tuy nhiên, khi xuất hiện tình trạng viêm màng ngoài tim co thắt, màng ngoài tim mất đi tính đàn hồi của mình. Gây sẹo, làm cho quả tim bị bao phủ bởi một lớp "vỏ cứng", ảnh hưởng đến quá trình đầy các buồng tim. Kết quả là sự đổ đầy của các tâm thất giảm, gây ra những triệu chứng của suy tim phải và trái. Thường, quá trình này kéo dài từ vài tháng đến vài năm.

Triệu chứng của viêm màng ngoài tim co thắt rất đa dạng và có thể bao gồm những dấu hiệu của cả suy tim phải và suy tim trái. Một số triệu chứng thường gặp có thể bao gồm:

Phù: Phù có thể xảy ra ở mức độ nhẹ, bắt đầu từ hai chân và lan tỏa khắp cơ thể, gây sưng toàn thân.

Bề nổi gan và tĩnh mạch cổ: Gan có thể phình to, và có thể thấy rõ tĩnh mạch ở cổ nổi lên.

Khó thở: Khó thở là một triệu chứng phổ biến, đặc biệt khi người bệnh gắng sức. Đây thường là dấu hiệu rõ ràng nhất của bệnh.

Các nhóm người có nguy cơ mắc bệnh viêm màng ngoài tim co thắt bao gồm:

• Những người chưa được điều trị bệnh viêm màng ngoài tim.
• Những người mắc các bệnh lý hệ thống, gây ảnh hưởng đến màng ngoài tim.
• Những người từng trải qua chấn thương hoặc phẫu thuật ở vùng tim.

Những triệu chứng này đều có thể biến chứng và gây ra những tình trạng suy tim trái và suy tim phải, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Nguyên nhân gây bệnh viêm màng ngoài tim co thắt

Bệnh viêm màng ngoài tim co thắt có nguyên nhân đa dạng như:

• Virus hoặc vi khuẩn không rõ nguyên nhân, chiếm khoảng 42 - 61% trường hợp.
• Phẫu thuật tim trước đó.
• Tiếp xúc với tác động của tia X hoặc chiếu xạ.
• Rối loạn mô liên kết, khiến màng ngoài tim không đàn hồi được.
• Sau các trường hợp nhiễm trùng, bao gồm cả lao hoặc nhiễm khuẩn sinh mủ.
• Có thể là kết quả của nhiều nguyên nhân kết hợp như ung thư, chấn thương, ảnh hưởng từ thuốc, hoặc bệnh sarcoidosis.

Chẩn đoán và điều trị bệnh viêm màng ngoài tim co thắt

Viêm màng ngoài tim co thắt thường không gây ra các triệu chứng rõ ràng, như mệt mỏi hay giảm sức, giống như những bệnh lý tim mạch khác. Điều này làm cho việc phát hiện và điều trị sớm trở nên khó khăn, đồng thời khiến nhiều người bệnh không nỗ lực trong việc chữa trị. Tình trạng này khiến căn bệnh tiếp tục phát triển lặng lẽ và gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, đặc biệt là suy tim trái. Khi suy tim trái trở nên nặng, người bệnh có thể trải qua các triệu chứng như khó thở vào ban đêm hoặc khi gắng sức. Đồng thời, việc tích tụ dịch bên ngoài màng tim và cổ trướng làm tăng kích thước bụng, làm cho người bệnh cảm thấy khó thở hơn.

Khi biến chứng trở nên nghiêm trọng, như phù ngoại biên, cổ trướng, và sự hình thành sẹo và co cứng của màng ngoài tim, quá trình co thắt xung quanh trái tim khiến cho chức năng tống máu bị suy giảm. Hậu quả tột cùng có thể dẫn đến tử vong. Nếu phát hiện căn bệnh ở giai đoạn này, bệnh nhân thường cần phải được can thiệp bằng phẫu thuật để cứu sống.

Để chẩn đoán viêm màng ngoài tim co thắt, nhiều phương pháp được sử dụng do triệu chứng bệnh thường rất khó phát hiện, đặc biệt ở giai đoạn đầu.

Siêu âm Doppler tim: Đây là phương pháp thăm dò đầu tiên để chẩn đoán viêm màng ngoài tim co thắt cũng như các bệnh lý tim khác.

Chụp MRI (Cộng hưởng từ tim): Cung cấp hình ảnh chi tiết về màng tim, phát hiện sự vôi hóa và có thể phát hiện sự tràn dịch tim.

Chụp CT (Cắt lớp vi tính): Phương pháp thông thường cho hình ảnh chi tiết, nhiều lát cắt, thể hiện chính xác tình trạng hoạt động của tim và màng tim. Ảnh CT thường cho thấy màng tim dày lên, sự xuất hiện của sẹo, mô sợi và các biểu hiện khác như giãn tĩnh mạch chủ dưới.

Điện tâm đồ: Thường được sử dụng để kiểm tra hoạt động của tim. Mặc dù không đặc hiệu trong chẩn đoán viêm màng ngoài tim, nó có thể phát hiện biến đổi ST-T, nhịp tim nhanh, hoặc điện thế thấp.

Xét nghiệm máu: Xét nghiệm sinh hóa máu tìm kiếm dấu hiệu suy tim và đánh giá tình trạng viêm màng ngoài tim co thắt biến chứng đến suy tim.

Chụp X-quang ngực: Ít được sử dụng hơn trong chẩn đoán viêm màng ngoài tim, thường được thay thế bởi chụp CT, tuy nhiên vẫn có thể tiết lộ tình trạng vôi hóa xung quanh tim.

Viêm màng ngoài tim co thắt tiến triển chậm nhưng rất nguy hiểm, ảnh hưởng lớn đến chức năng tim. Đối với những người có dấu hiệu bất thường hoặc nguy cơ mắc bệnh, việc kiểm tra và chẩn đoán sớm là rất quan trọng.