Phân loại cơn sốt trẻ em và cách xử lý

Sốt là một trong những triệu chứng phổ biến nhất mà trẻ em gặp phải khi mắc bệnh. Phân loại cơn sốt trẻ em theo nhiệt độ cơ thể không chỉ giúp phụ huynh hiểu rõ hơn về tình trạng của trẻ mà còn hỗ trợ việc điều trị hiệu quả hơn.

Cơn sốt trẻ em là gì?

Sốt ở trẻ em là một phản ứng tự nhiên của cơ thể đối với nhiều tình trạng bệnh lý, chủ yếu là các bệnh nhiễm trùng. Thân nhiệt của trẻ em thường dao động trong khoảng từ 36,5 – 37,5 độ C. Khi trẻ sốt, nhiệt độ cơ thể sẽ vượt quá 38 độ C.

Cơ thể duy trì nhiệt độ bình thường thông qua một loạt các cơ chế điều chỉnh tinh vi. Các cơ quan như não bộ, da, cơ bắp và hệ mạch đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát nhiệt độ cơ thể. Cụ thể, cơ thể điều chỉnh thân nhiệt bằng cách:

• Điều chỉnh lượng mồ hôi tiết ra qua da: Mồ hôi giúp làm mát cơ thể khi nhiệt độ tăng cao.
• Thay đổi lưu lượng máu ở bề mặt da: Khi cơ thể cần làm mát, máu sẽ được dẫn tới gần bề mặt da để tỏa nhiệt ra ngoài.
• Quản lý lượng nước trong cơ thể: Cung cấp đủ nước giúp duy trì khả năng điều hòa nhiệt độ và bù đắp lượng mồ hôi mất đi.
• Điều chỉnh nhiệt độ môi trường: Đưa trẻ vào môi trường mát mẻ hoặc điều chỉnh nhiệt độ phòng có thể giúp làm hạ thân nhiệt.

Cần lưu ý rằng nhiệt độ cơ thể của trẻ có thể thay đổi trong suốt cả ngày. Thân nhiệt có xu hướng thấp hơn vào buổi sáng và cao hơn vào buổi tối. Sự gia tăng thân nhiệt cũng có thể xảy ra khi trẻ hoạt động nhiều, như khi chơi đùa hoặc tập thể dục. Những thay đổi này là phản ứng sinh lý bình thường và không phải là dấu hiệu của sốt bệnh lý.

Việc nhận diện và hiểu biết về các phản ứng này giúp các bậc phụ huynh có thể phân biệt giữa tình trạng sốt cần chăm sóc y tế và những thay đổi thân nhiệt sinh lý thường gặp.

Phân loại cơn sốt trẻ em theo nhiệt độ cơ thể

Thân nhiệt của trẻ được điều chỉnh bởi vùng hạ đồi trong não, và thường duy trì ổn định trong suốt cả ngày. Nhiệt độ cơ thể bình thường của trẻ em thường nằm trong khoảng từ 36 đến 37,4 độ C.

Sốt xảy ra khi nhiệt độ cơ thể vượt quá mức bình thường. Để phân loại sốt, chúng ta dựa vào mức nhiệt độ cụ thể như sau:

• Sốt nhẹ: Nhiệt độ cơ thể dao động từ 37,5 đến 38 độ C.
• Sốt vừa: Nhiệt độ cơ thể từ 38 đến 39 độ C.
• Sốt cao: Nhiệt độ cơ thể từ 39 đến 40 độ C.
• Sốt rất cao: Nhiệt độ cơ thể vượt quá 40 độ C.

Nhiệt độ cơ thể có thể được đo ở nhiều vị trí khác nhau như tai, trán, miệng, nách và hậu môn. Lưu ý rằng nhiệt độ đo ở các vị trí khác nhau có sự khác biệt: Nhiệt độ đo ở nách thường thấp hơn khoảng 0,3 - 0,5 độ C so với nhiệt độ đo ở miệng hoặc hậu môn. Do đó, khi nhiệt độ đo ở nách vượt quá 37,2 độ C, điều này thường được coi là dấu hiệu của sốt.

Làm gì khi trẻ em bị sốt?

Khi trẻ bị sốt, ba mẹ cần thực hiện các biện pháp kiểm soát nhiệt độ và chăm sóc đúng cách:

Điều chỉnh môi trường xung quanh: Đầu tiên, hãy kiểm tra nhiệt độ cơ thể của trẻ. Cởi bớt quần áo để giúp trẻ cảm thấy thoải mái hơn, đồng thời để trẻ nằm ở nơi thông thoáng và tránh gió lùa.

Lau mát cơ thể: Nếu trẻ sốt cao, bạn có thể đặt trẻ vào chậu tắm và sử dụng khăn ấm (kiểm tra nhiệt độ nước bằng cách nhúng khuỷu tay vào thau để cảm nhận nước ấm tương đương với nhiệt độ tắm của bé) để lau nhẹ nhàng toàn thân trẻ. Đặc biệt chú trọng vào các vùng như trán, nách, bẹn, lòng bàn tay và lòng bàn chân. Đặt khăn ấm lên các vị trí này hoặc lau nhiều lần để giúp giảm nhiệt.

Tránh dùng nước lạnh: Một số phụ huynh có thể nghĩ rằng nước lạnh giúp hạ sốt nhanh chóng, nhưng thực tế, điều này có thể làm co mạch ngoại biên và lỗ chân lông, khiến nhiệt độ cơ thể không thoát ra ngoài được, dẫn đến tình trạng trẻ bị rét run và sốt cao hơn. Vì vậy, hãy tránh sử dụng nước lạnh khi lau người hoặc tắm cho trẻ.

Theo dõi và điều chỉnh: Đo lại nhiệt độ cơ thể của trẻ sau mỗi 15 - 30 phút khi thực hiện các biện pháp làm mát. Dừng việc lau mát khi nhiệt độ của trẻ giảm xuống dưới 37,5 độ C. Sau đó, lau khô người trẻ và mặc quần áo ấm cho bé.

Việc chăm sóc trẻ khi sốt cần sự chú ý và kiên nhẫn để đảm bảo rằng trẻ được giảm sốt một cách an toàn và hiệu quả.

Khi nào cần đưa trẻ đến cơ sở y tế?

Khi chăm sóc cơn sốt trẻ em tại nhà, ba mẹ cần theo dõi nếu trẻ xuất hiện một hoặc nhiều biểu hiện dưới đây, bạn nên đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay lập tức để được can thiệp y tế kịp thời:

• Trẻ sơ sinh dưới 3 tháng tuổi hoặc những trẻ có hệ thống miễn dịch suy giảm và có nhiệt độ cơ thể trên 38 độ C.
• Trẻ ngủ li bì, khó đánh thức, điều này có thể cho thấy sự suy giảm nghiêm trọng về tình trạng sức khỏe.
• Da xanh xao hoặc tái nhợt, biểu hiện của tình trạng thiếu oxy hoặc sốc.
• Bàn tay và bàn chân lạnh, cho thấy có thể có vấn đề về tuần hoàn máu.
• Nôn mửa nhiều, có thể dẫn đến mất nước nghiêm trọng và cần được kiểm tra ngay.
• Trẻ sốt kèm phát ban, điều này có thể liên quan đến các bệnh nhiễm trùng nghiêm trọng.
• Xuất hiện tiếng kêu the thé khi thở, dấu hiệu của vấn đề hô hấp hoặc tắc nghẽn đường thở.
• Khóc liên tục, biểu hiện của sự khó chịu hoặc đau đớn kéo dài.
• Mất nước nghiêm trọng, nhận biết qua các dấu hiệu như khô miệng, giảm tần suất đi tiểu, hoặc da bị nhăn.
• Thân nhiệt không giảm dù đã dùng thuốc hạ sốt, cần phải kiểm tra nguyên nhân gây sốt không được kiểm soát.
• Cứng cổ, có thể là triệu chứng của viêm màng não hoặc các vấn đề nghiêm trọng khác.
• Đau mắt khi tiếp xúc với ánh sáng, có thể là dấu hiệu của viêm màng não hoặc các vấn đề nghiêm trọng khác.
• Sốt kéo dài, nếu sốt kéo dài trên 1 ngày đối với trẻ dưới 2 tuổi và trên 3 ngày đối với trẻ từ 2 tuổi trở lên, cần phải được khám và điều trị tại cơ sở y tế.

Những dấu hiệu trên có thể chỉ ra tình trạng sức khỏe nghiêm trọng, và việc đưa trẻ đến cơ sở y tế sớm là rất quan trọng để đảm bảo an toàn và sức khỏe của trẻ.

Việc phân loại cơn sốt trẻ em theo nhiệt độ là một bước quan trọng trong việc chăm sóc trẻ em khi sốt. Việc nắm rõ thông tin này cũng giúp phụ huynh biết khi nào cần tìm kiếm sự hỗ trợ y tế để đảm bảo sức khỏe của trẻ. Cuối cùng, chăm sóc đúng cách và kịp thời có thể góp phần vào quá trình hồi phục nhanh chóng và an toàn cho trẻ.