Siêu âm mạch máu và những điều bạn cần biết

Là một kỹ thuật giúp đánh giá lưu thông máu và xác định vị trí huyết khối hiệu quả đồng thời không xâm lấn, gây hại cho người bệnh, siêu âm mạch máu ngày càng trở nên phổ biến. Nếu bạn quan tâm về kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh này, hãy tham khảo ngay bài viết dưới đây nhé! 

Siêu âm mạch máu là gì? 

Siêu âm mạch máu là một phương pháp sử dụng tần số sóng âm cao để ghi lại lưu lượng máu cũng như áp lực trong lòng mạch máu. Từ đó, đánh giá hoạt động của hệ tuần hoàn và xác định vị trí của cục máu đông gây ra tắc nghẽn nếu có. 

Kỹ thuật này được dùng để đánh giá hầu hết các loại mạch máu trong cơ thể bao gồm cả mạch máu ngoại sọ, hệ thống động - tĩnh mạch chi dưới, mạch máu chi trên và mạch máu thận,... Đây được xem là một xét nghiệm an toàn, không xâm lấn, không tác động bức xạ ion. Sóng âm sẽ được truyền thông qua đầu dò đi vào cơ thể rồi phản hồi lại hình ảnh trên màn hình, mô phỏng cấu trúc và dòng chảy lưu thông trong mạch máu một cách chính xác nhất có thể. 

Khi nào cần siêu âm mạch máu? 

Kết quả siêu âm mạch máu cung cấp hình ảnh trong lòng mạch chính xác hơn các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh khác, điển hình như so với chụp X-quang. Từ đó, cho phép kiểm tra được sự bất thường trong lưu thông máu, có thể gặp phải ở các bệnh lý như huyết khối, xơ vữa mạch, tắc nghẽn mạch,... Cụ thể siêu âm mạch máu thường được chỉ định để:

• Theo dõi lưu thông máu đến các mô và cơ quan trong cơ thể.
• Giúp phát hiện vị trí của huyết khối. 
• Giúp xác định những mảng bám xơ vữa trong lòng mạch và từ đó đưa ra kế hoạch điều trị cho bệnh nhân. 
• Đánh giá xem người bệnh có thể thực hiện phẫu thuật nong mạch vành hay không. 
• Xác định mức độ nặng, nhẹ của bệnh suy giãn tĩnh mạch.
• Đánh giá xem người bệnh có mắc bệnh phình động mạch chủ bụng hay không. 

Vậy thì khi có những dấu hiệu nào cho thấy bệnh nhân cần tiến hành siêu âm mạch máu? Đó là khi mà các kết quả siêu âm ổ bụng hay siêu âm thông thường cho kết quả bất thường nhưng chưa rõ ràng hoặc khi bệnh nhân xuất hiện các triệu chứng như: 

• Tê bì chân tay, bàn chân bàn tay có cảm giác xơ cứng, đau nhức. 
• Cục máu đông có thể quan sát được dưới da.
• Chân tay có dấu hiệu viêm, sưng phù. 
• Suy giãn tĩnh mạch (thấy rõ ở chi dưới). 

Siêu âm mạch máu giúp phát hiện những bệnh lý gì? 

Các bệnh lý về tim và mạch máu rất nguy hiểm nếu không được phát hiện kịp thời. Dưới đây là một số bệnh lý mà siêu âm mạch máu đóng vai trò quan trọng trong việc chẩn đoán sớm bệnh: 

• Xơ vữa hoặc xơ cứng động mạch: Khiến cho các động mạch chi dưới bị xơ cứng và thu hẹp lại, khiến cho việc lưu thông máu ở nửa phần thân dưới bị ảnh hưởng. 
• Huyết khối tĩnh mạch sâu: Đây là tình trạng cục huyết khối xuất hiện ở các tĩnh mạch sâu trong cơ thể mà phổ biến nhất tĩnh mạch chi dưới. 
• Viêm tĩnh mạch nông: Là tình trạng cục máu đông gây tắc nghẽn viêm nhiễm những mạch máu ở dưới da (còn gọi là mạch máu nông). 
• Những khối u mạch máu nằm ở chi trên và chi dưới. 

Kỹ thuật siêu âm mạch máu rất có ý nghĩa trong việc chẩn đoán và phát hiện nhanh chóng các bệnh lý liên quan đến tắc nghẽn hay tổn thương mạch máu. Không chỉ giúp đánh giá tổn thưởng về thực thể mà siêu âm mạch máu còn giúp phát hiện thay đổi bất thường liên quan đến huyết động. 

Quy trình thực hiện siêu âm mạch máu diễn ra như thế nào? 

Siêu âm mạch máu không xâm lấn vì thế không gây đau, bạn không cần phải quá lo lắng trước khi thực hiện xét nghiệm này.

Những điều cần lưu ý trước khi siêu âm mạch máu

Trước khi siêu âm mạch máu, để đảm bảo quy trình diễn ra thuận lợi nhất, người bệnh cần chú ý: 

• Mặc quần áo rộng rãi thoải mái. 
• Không nên đeo nhiều phụ kiện, trang sức vì có thể gây vướng víu cho bác sĩ trong quá trình siêu âm. 
• Nằm ngay ngắn trên giường bệnh và hạn chế cử động khi kỹ thuật viên tiến hành siêu âm. 
• Tránh hút thuốc lá hoặc sử dụng các chế phẩm có chứa nicotine ý nhất là 2 tuần trước khi siêu âm. 

Quy trình siêu âm mạch máu 

Siêu âm mạch máu bao gồm các bước: 

• Đầu tiên, kỹ thuật viên sẽ hướng dẫn bệnh nhân nằm úp hoặc nằm nghiêng trên bàn khám.
• Tiếp theo, kỹ thuật viên tiến hành bôi gel nước lên khu vực cần siêu âm để giúp loại bỏ túi khí khi đầu dò tiếp xúc với da, hạn chế việc cản trở đường truyền sóng âm. 
• Đầu dò được di chuyển trên da xung quanh khu vực cần kiểm tra song song đó, bác sĩ sẽ đọc màn hình kết quả. 

Sau khi siêu âm mạch máu

Quá trình siêu âm sẽ diễn ra trong khoảng 15 - 30 phút. Sau khi kết thúc quá trình siêu âm, kỹ thuật viên sẽ giúp bệnh nhân lau sạch lớp gel nước trên vùng da tiến hành siêu âm. Tùy vào từng khu vực được siêu âm và kết quả mà bác sĩ sẽ đưa ra những chẩn đoán phù hợp. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào, bạn có thể trao đổi và thảo luận trực tiếp với bác sĩ sau khi có kết quả siêu âm. 

Siêu âm mạch máu phương pháp mới Doppler 

Hiện nay, một trong những kỹ thuật siêu âm được ứng dụng phổ biến là siêu âm mạch máu doppler vì nó mang lại kết quả chẩn đoán chính xác hơn các phương pháp siêu âm truyền thống khác. Bên cạnh đó, siêu âm doppler còn được dùng để kiểm tra lưu lượng máu bình thường ở sản phụ và thai nhi. 

Siêu âm mạch máu Doppler có nhiều loại khác nhau như: 

• Siêu âm Doppler màu ứng dụng máy vi tính để chuyển đổi sóng âm thành nhiều màu sắc khác nhau, minh họa cho lưu lượng của dòng máu bên trong lòng mạch.
• Siêu âm Doppler năng lượng là kỹ thuật hiện đại hơn, cung cấp chi tiết hơn về lưu lượng máu so với siêu âm Doppler màu tiêu chuẩn với độ nhạy gấp 3 lần, Tuy nhiên kỹ thuật này không giúp theo dõi hướng chảy của máu, thường được ứng dụng để quan sát mức độ tưới máu cho các khối u. 
• Siêu âm Doppler xung có khả năng vừa phát vừa thu sóng siêu âm vì thế giúp đánh giá được vận tốc dòng máu tại một vị trí nhất định. 
• Siêu âm Doppler sóng liên tục là kỹ thuật phát - thu sóng siêu âm liên tục nhờ vào đó đo được lượng máu chảy với tốc độ nhanh. 

Hy vọng các thông tin trên đây có thể giúp bạn hiểu rõ hơn về siêu âm mạch máu và gỡ rối được những lo lắng cho bạn khi được chỉ định thực hiện kỹ thuật xét nghiệm này nhé! 

Quỳnh Vi 

Nguồn tham khảo: Tổng hợp