Tổng quan về bệnh lupus ban đỏ dạng đĩa

Bệnh lupus ban đỏ dạng đĩa làm tổn thương ở da như nổi ban, nổi vệt gồ,... gây mất tự tin của bệnh nhân. Bệnh chưa thể chữa khỏi hoàn toàn mà chỉ có thể kiểm soát các triệu chứng của bệnh.

Lupus ban đỏ dạng đĩa là bệnh gì?

Lupus ban đỏ dạng đĩa (Discoid Lupus Erythematosus - DLE) là một dạng của lupus ban đỏ, bệnh chủ yếu gây ảnh hưởng đến da. Bệnh DLE khác với lupus ban đỏ hệ thống (Systemic Lupus Erythematosus - SLE) - đây là dạng lupus thường thấy rất phổ biến và bệnh có thể gây ảnh hưởng đến mọi bộ phận trên cơ thể.

Các vùng tổn thương trên da do bệnh lupus ban đỏ dạng đĩa gây ra

Lupus ban đỏ hay lupus ban đỏ dạng đĩa là một bệnh tự miễn mãn tính. Hệ miễn dịch trong cơ thể bị rối loạn, tự nhận diện các tế bào là tác nhân gây hại và tấn công. Từ đó gây ra tổn thương lên các vùng trên cơ thể. Lupus ban đỏ dạng đĩa thì chỉ gây nên các vết viêm loét trên mặt và các bộ phận khác trên cơ thể. Những vết loét đó có thể có các vảy cứng và bong tróc, lâu ngày sẽ để lại sẹo. Khi vết thương xuất hiện ở da đầu thì tóc không có khả năng mọc lại ở vùng sẹo đó. Các vết thương này thường rất nhạy cảm với ánh nắng mặt trời, khi tiến triển có thể có vệt teo lại ngay giữa vết thương trông như cái đĩa. 

Hiện tại vẫn không rõ nguyên nhân vì sao gây ra lupus ban đỏ dạng đĩa. Nhưng một số yếu tố được cho là giúp bệnh phát ra và tiến triển đó là di truyền, môi trường, tiếp xúc hóa chất hoặc nội tiết tố. Vì phần trăm phụ nữ mắc lupus ban đỏ dạng đĩa cao hơn hẳn đàn ông.

Lupus ban đỏ dạng đĩa có thể coi là dạng nhẹ của lupus ban đỏ. Vì bệnh chỉ gây tổn thương các vùng da, không làm hại các bộ phận khác trên cơ thể như nội tạng. 

Tuy vậy, nhưng các nhà nghiên cứu vẫn thấy có khoảng 1-3% bệnh nhân bị lupus ban đỏ dạng đĩa tiến triển thành lupus ban đỏ hệ thống. 

Các triệu chứng của lupus ban đỏ dạng đĩa

Vùng da tổn thương do lupus ban đỏ dạng đĩa sẽ có các đặc điểm nhận dạng sau:

• Các vùng da tổn thương thường có màu đỏ tía hoặc đỏ như phát ban.
• Các tổn thương trên da có dạng hình đĩa bằng phẳng hoặc gồ lên trên bề mặt da.
• Vùng trọng tâm của tổn thương có màu sậm hơn ở vành đĩa.
• Có lớp sừng trên các nang lông, có vảy trắng dính trên các vết thương ở da.
• Vùng tổn thương có thể bị teo, để lại sẹo trên da.
• Vùng tổn thương có thể bị phồng rộp, đặc biệt là ở các đầu ngón tay và quanh khuỷu tay.
• Các vị trí tổn thương thường gặp đó là: ở hai bên gò má và mũi, da đầu, miệng và vòm miệng, lưng, ngực, vùng kín, lòng bàn chân, hai bên trước tai.

Lupus ban đỏ dạng đĩa ở mặt

Các loại lupus ban đỏ dạng đĩa

Có thể chia ra làm hai loại lupus ban đỏ dạng đĩa.

Lupus ban đỏ dạng đĩa cơ bản: 

• Tổn thương khu trú: Các tổn thương trên da thường xuất hiện ở vùng cổ.
• Tổn thương toàn thân: Các tổn thương xuất hiện lên bất kỳ vị trí nào ở cơ thể.
• Tổn thương thời thơ ấu: Các tổn thương trên da gặp ở trẻ em. Dễ tiến triển thành lupus ban đỏ hệ thống.

Lupus ban đỏ đặc biệt: 

• Lupus ban đỏ dạng đĩa phì đại: Tổn thương trên da được một lớp vảy dày bao phủ.
• Lupus ban đỏ viêm mô mỡ (profundus): Đây là dạng tổn thương xuất hiện khi người bệnh vừa bị ban dạng đĩa vừa bị tác động bởi viêm mô mỡ dưới da.

Lupus ban đỏ gây tổn thương nặng lên các vùng da

Tuy bệnh lupus ban đỏ dạng đĩa chỉ gây tổn thương lên da nhưng phần trăm tiến triển thành lupus ban đỏ hệ thống vẫn có, chính vì vậy có thể gây các biến chứng lên toàn cơ thể như: 

• Tổn thương nội tạng: Suy thận, suy tim, suy hô hấp hoặc gặp các rối loạn chức năng gan, thận, hệ tiêu hóa.
• Tổn thương xương khớp: Đau nhức xương khớp, viêm khớp là các triệu chứng hay gặp khi bị lupus ban đỏ.
• Tổn thương da và niêm mạc: Rối loạn sắc tố da, nguy cơ ung thư biểu mô ở các vùng da bị tổn thương. Da nhạy cảm với ánh nắng. Niêm mạc ở miệng, họng viêm loét.
• Ngoài ra còn gặp rất nhiều biến chứng nguy hiểm khác, vì lupus ban đỏ hệ thống là các tế bào miễn dịch có thể tấn công lên mọi tế bào trong cơ thể. Mỗi người sẽ có các đợt cấp khác nhau và có thể ảnh hưởng đến tính mạng.

Lupus ban đỏ hay lupus ban đỏ dạng đĩa nói riêng sẽ được điều trị bằng các loại thuốc bôi tại có corticoid như eumovate, diprosalic hoặc dermovate và các thuốc uống chống sốt rét. Để kiểm soát được bệnh cần thăm khám kỹ và lên phác đồ điều trị đúng cách.

Người bị lupus ban đỏ dạng đĩa cần lưu ý điều gì?

Lupus ban đỏ dạng đĩa chủ yếu gây tổn thương lên da nên thường bệnh nhân sẽ rất nhạy cảm với ánh nắng mặt trời. Hãy tránh đi ra nắng gắt và sử dụng các đồ bảo hộ kỹ càng để vết thương không gặp ánh nắng. Bên cạnh đó cần lưu ý tập thể dục mỗi ngày, không sử dụng các chất kích thích như rượu bia, thuốc lá. Chế độ ăn uống ngủ nghỉ hợp lý và các chất dinh dưỡng tăng cường sức khỏe khi bị bệnh cũng là một yếu tố quan trọng trong quá trình điều trị.

Đặc biệt bệnh nhân không nên tự ý sử dụng thuốc uống hoặc bôi mà không theo chỉ định của bác sĩ, vì các thuốc điều trị lupus ban đỏ thường mang đến nhiều tác dụng phụ cho người bệnh. Tuy không chữa trị khỏi hoàn toàn nhưng duy trì điều trị đúng cách sẽ giúp kiểm soát được lupus ban đỏ dạng đĩa. 

Minh Hạnh

Nguồn tham khảo: tổng hợp