Tổng quan về X-quang vú (còn gọi là Nhũ ảnh) và MRI vú

Chụp nhũ ảnh đã được chứng minh là rất hiệu quả trong việc phát hiện sớm ung thư vú ở hầu hết bệnh nhân, và vẫn là phương tiện hình ảnh học duy nhất được chứng minh là làm giảm tỷ lệ tử vong do ung thư vú. Tuy nhiên, một số bệnh nhân có nguy cơ ung thư vú cao lại có mô tuyến vú dày đặc trên hình nhũ ảnh. Những bệnh nhân này cần được làm thêm các khảo sát khác như: siêu âm vú và MRI vú.

Tổng quan về X-quang vú (còn gọi là Nhũ ảnh)

Chụp X quang là kỹ thuật dùng tia X phát ra, đi qua tuyến vú để ghi hình ảnh lên phim hoặc dưới dạng ảnh kỹ thuật số.

X quang ngày nay với liều tia xạ rất thấp, khoảng <1mSv/cuộc chụp, trong khoảng an toàn bức xạ.

Khi chụp X quang, người được chụp ở tư thế đứng hoặc ngồi, vú sẽ được ép nhẹ giữa 2 bản ép của máy. Các máy chụp thường có chế độ kỹ thuật tự động, đảm bảo ép vú vừa phải, không gây đau mà vẫn đạt yêu cầu về chất lượng hình ảnh. Đoạn đau hay không đau này có nhiều tranh cãi, phụ thuộc vào tay nghề kỹ thuật viên, nhưng quan trọng là cần giải thích trước với người được chụp về quy trình.

Cách thực hiện chụp X-quang vú

Mục đích của việc ép vú:

• Làm giảm độ dày tuyến vú;
• Tia X xuyên thấu qua một cách đồng nhất hơn;
• Giảm khoảng cách vật-phim giúp cho độ phân giải tốt hơn;
• Tách rời các cấu trúc trong tuyến.

Hiện nay, quốc tế công nhận hai chiều thế căn bản cho việc khảo sát X quang vú: thế chếch trong ngoài (MLO) và thế  thẳng trên dưới (CC). 

Chỉ định và chống chỉ định

Chỉ định

• Tầm soát ung thư vú ở phụ nữ ≥ 40 tuổi hoặc nguy cơ cao (không phân biệt độ tuổi).
• Chẩn đoán: Khảo sát u sờ được trên lâm sàng, các trường hợp  vú có biểu hiện bất thường.
• Theo dõi tổn thương vú đã biết, sau điều trị.

Chống chỉ định

• Phụ nữ có thai 3 tháng đầu. Trường hợp thai sau 3 tháng đầu, nếu cần thiết phải chụp, cần có sự hội chẩn giữa bác sĩ chẩn đoán hình ảnh với bác sĩ lâm sàng.
• Thận trọng với các trường hợp: đặt túi ngực, áp xe vú.

Ưu điểm và hạn chế

Ưu điểm

• Phát hiện những ổ vi vôi hóa – dấu hiệu đầu tiên của ung thư tiền lâm sàng.
• Phát hiện được những hình ảnh xáo trộn cấu trúc hay không cân  xứng khu trú, khó khảo sát được trên siêu âm.
• Ưu thế đối với mô không đặc (nhiều mô mỡ).

Hạn chế

• Khó tiến hành trên người có tạo hình vú (đặt túi ngực, chích silicone trực tiếp), cần một số tư thế chụp đặc biệt.
• Giảm độ nhạy ở người có mô vú đặc.

Thời điểm chụp

•  Với phụ nữ còn chu kỳ kinh nguyệt, cần chọn khoàng thời điểm từ ngày 7-10 của chu kỳ kinh (ngày 1 là ngày đầu tiên có kinh nguyệt của tháng đó). Thời điểm này, dưới tác dụng của nội tiết tố mô vú giảm nhạy cảm với đau hơn. Cần tư vấn thời đểm chụp cho người phụ nữ để việc hợp tác và ấn tượng thoải mái của cuộc chụp sẽ tốt hơn.
• Với phụ nữ đã mãn kinh, có thể chụp thời điểm nào cũng được.

Giới thiệu tổng quan về MRI vú

MRI vú là một kỹ thuật hình ảnh học tương đối mới và chuyên sâu, sử dụng từ trường mạnh để thu được hàng trăm hình của tuyến vú, trước và sau khi tiêm thuốc tương phản từ vào tĩnh mạch. Chụp MRI vú mất khoảng 45 phút, trong thời gian chụp, bệnh nhân được yêu cầu nằm im để có hình ảnh chính xác nhất.

Hình ảnh chụp MRI vú

Ưu điểm của MRI vú là cực kỳ nhạy, có thể phát hiện cả các tổn thương ung thư và không ung thư. Điều quan trọng cần lưu ý là tổn thương ung thư và tổn thương lành tính có thể có hình ảnh tương tự nhau trên MRI vú, và kết quả là MRI vú đôi khi dẫn đến sinh thiết không cần thiết và làm bệnh nhân lo lắng.

Vai trò của MRI vú vẫn còn đang phát triển và tiếp tục được nghiên cứu. Khi được sử dụng một cách thận trọng và thích hợp ở những bệnh nhân có nguy cơ cao với mô tuyến vú dày đặc, MRI vú có nhiều ưu điểm. Tuy nhiên, MRI vú không thể phát hiện tất cả các ung thư. Trong một nghiên cứu công bố gần đây, một số ung thư chỉ thấy được trên phim nhũ ảnh. Do đó, MRI vú không thể thay thế cho chụp nhũ ảnh.

Hình minh họa kỹ thuật viên kiểm tra vú tại BV Đại học Y Dược TPHCM

Nhóm các chuyên gia đa ngành tại phòng khám vú (Breast Clinic) cần làm việc chặt chẽ với bệnh nhân và gia đình của họ, để đảm bảo có được những lựa chọn điều trị thật sự dựa trên tình trạng cụ thể của từng bệnh nhân.

Thủy Phan

Nguồn Tham Khảo: yhoccongdong.com