Triệu chứng hội chứng tĩnh mạch chủ trên là gì?

Tĩnh mạch chủ trên là một trong những tĩnh mạch chính đối với cơ thể, giúp dẫn lưu máu từ vùng đầu, cổ, ngực và cánh tay về tim. Hội chứng tĩnh mạch chủ trên có tên tiếng Anh: Superior vena cava syndrome, xảy ra khi tĩnh mạch chủ trên bị tắc một phần hoặc bị chèn ép. Một trong những nguyên nhân thường gặp gây nên hội chứng tĩnh mạch chủ trên là ung thư.

Điều trị giảm nhẹ triệu chứng của hội chứng tĩnh mạch chủ trên là việc rất quan trọng trong việc chăm sóc và điều trị ung thư, được gọi là kiểm soát triệu chứng hoặc chăm sóc giảm nhẹ. Hãy đi khám bác sĩ khi có một triệu chứng mới xuất hiện hoặc bất kì thay đổi nào về triệu chứng mà bạn đang có.

Triệu chứng của hội chứng tĩnh mạch chủ trên

Hội chứng tĩnh mạch chủ trên là tập hợp của các triệu chứng khởi phát từ từ. Tuy nhiên đây lại là một tình trạng cấp cứu vì có thể gây nên những rối loạn hô hấp nghiêm trọng. Nếu bạn có bất kì triệu chứng nào được liệt kê dưới đây, hãy đi khám bác sĩ ngay. Mặc dù hội chứng tĩnh mạch chủ trên là một trình trạng bệnh lý nghiêm trọng, các triệu chứng của hội chứng này hầu như đáp ứng tốt với điều trị ở đa số bệnh nhân. Những triệu chứng có thể thường gặp sau đây:

• Bệnh nhân khó thở hoặc thở nhanh và nông là triệu chứng rất phổ biến.
• Bệnh nhân ho nhiều, thậm chí ho ra máu, gặp khó khăn khi nuốt.
• Nhận thấy sưng phù phần đầu cổ, thân trên và cánh tay.
• Cảm thấy căng tức vùng đầu, triệu chứng tăng dần lên khi bệnh nhân cúi xuống hoặc nằm.
• Một số bệnh nhân có biểu hiện phù não, đau đầu, hay quên, co giật và thậm chí hôn mê.

Triệu chứng hội chứng tĩnh mạch chủ trên

Những triệu chứng ít gặp hơn như sau:

• Người bệnh khàn tiếng;
• Đau ở ngực;
• Nuốt khó;
• Ho ra máu;
• Nổi các tĩnh mạch vùng ngực và cổ;
• Phù hai cánh tay;
• Thở nhanh hơn bình thường;
• Chân tay lạnh do thiếu oxy;
• Liệt dây thanh quản;
• Hội chứng Horner: Co đồng tử, sụp mí mắt, giảm tiết mồ hôi ở một bên mặt.

Hội chứng tĩnh mạch chủ trên có thể diễn biến nhanh chóng và làm bít tắc đường thở hoàn toàn. Khi đó, bệnh nhân cần được hỗ trợ hô hấp (dùng máy thở) cho tới khi tình trạng bít tắc được giải quyết. Thông thường, tình trạng bít tắc đường thở diễn tiến chậm và các triệu chứng thường ít rầm rộ.

Chân tay lạnh là triệu chứng hội chứng tĩnh mạch chủ trên

Nguyên nhân của hội chứng tĩnh mạch chủ trên

Hội chứng tĩnh mạch chủ trên thường xảy ra ở những bệnh nhân ung thư phổi, ung thư vú, ung thư thực quản xâm lấn khí quản và trung thất, u trung thất, ung thư thanh quản hạ họng, u lympho không hodgkin hoặc những loại ung thư khác di căn đến vùng ngực. Ngoài ra, ung thư có thể gây nên hội chứng tĩnh mạch chủ trên theo nhiều hướng khác:

• Một khối u ở vùng ngực có thể gây chèn ép trực tiếp tĩnh mạch chủ trên.
• Một khối u có thể phát triển vào trong tĩnh mạch chủ trên gây bít tắc.
• Nếu ung thư di căn đến hạch bạch huyết xung quanh tĩnh mạch chủ trên, các hạch có thể tăng kích thước và gián tiếp chèn ép, gây tắc tĩnh mạch chủ trên.
• Một khối máu đông có thể xuất hiện trong lòng tĩnh mạch, thường do dây của máy tạo nhịp hoặc do catheter tĩnh mạch chủ (ống thông được đặt vào trong lòng tĩnh mạch để truyền dịch).

Hội chứng tĩnh mạch chủ trên thường xảy ra ở những bệnh nhân ung thư phổi

Chẩn đoán hội chứng tĩnh mạch chủ trên

Những xét nghiệm sau đây có thể hỗ trợ bác sĩ chẩn đoán hội chứng tĩnh mạch chủ trên:

• X-quang ngực.
• Chụp cắt lớp vi tính CT scan hoặc PET/CT: Hình ảnh khối u hoặc các hạch di căn gây tắc nghẽn tĩnh mạch chủ trên, mức độ và sự lây lan tùy thuộc nguyên nhân gây tắc nghẽn.
• Chụp cộng hưởng từ MRI.
• Chụp X-quang tĩnh mạch có cản quang.
• Siêu âm, phép chẩn đoán tắc nghẽn dòng chảy cũng như sự lây lan liên quan đến hình thành các huyết khối.
• Xét nghiệm thường quy: Xét nghiệm công thức máu, chức năng các bộ phận gan thận, xét nghiệm điện giải đồ, đông máu, HbsAg và HIV…
• Sinh thiết khối u: Tế bào đờm và dịch màng phổi, sinh thiết hạch ngoại vi, tủy xương, nội soi phế quản, trung thất…

Điều trị hội chứng tĩnh mạch chủ trên

Đôi khi, hội chứng tĩnh mạch chủ trên không cần phải can thiệp cho đến khi được chẩn đoán rõ ràng hoặc không cần điều trị ngay. Điều này phụ thuộc vào mức độ rầm rộ của các triệu chứng, sự tắc nghẽn khí quản và việc dẫn lưu máu qua các tĩnh mạch khác ở vùng ngực có hiệu quả hay không.

Việc điều trị hội chứng tĩnh mạch chủ trên bao gồm hoá trị và xạ trị để điều trị tình trạng ung thư, nguồn gốc gây nên hiện tượng. Một số liệu pháp ngắn hạn khác có thể giúp giảm nhẹ triệu chứng của hội chứng tĩnh mạch chủ trên:

• Nâng cao đầu của bệnh nhân.
• Corticosteroids có thể giúp giảm tình trạng sưng phù.
• Lợi tiểu giúp thải bớt dịch ra khỏi cơ thể thông qua tiểu tiện.
• Thuốc tiêu sợi huyết giúp làm tan cục máu đông trong tĩnh mạch.
• Đặt stent vào chỗ tĩnh mạch bị tắc để giúp dẫn lưu máu.
• Phẫu thuật bắc cầu dẫn máu đi tắt qua chỗ tĩnh mạch bị tắc.
• Có thể xạ trị cấp cứu trong trường hợp bệnh nhân có dấu hiệu chèn ép đường thở nghiêm trọng.

Hội chứng tĩnh mạch chủ trên ở trẻ em

Hội chứng tĩnh mạch chủ trên hiếm gặp ở trẻ em

Khí quản của trẻ em thường nhỏ và mềm hơn so với người lớn. Do đó, đường thở của trẻ dễ bị phù nề và co thắt nhanh chóng gây ra các rối loạn về hô hấp. Hội chứng tĩnh mạch chủ trên hiếm gặp ở trẻ em. Tuy nhiên, đây là một tình trạng có thể gây nguy hiểm đến tính mạng. Nếu nhận thấy trẻ có những dấu hiệu của hội chứng tĩnh mạch chủ trên, hãy lập tức đưa trẻ đến khám ở cơ sở y tế. Những triệu chứng thường gặp của hội chứng tĩnh mạch chủ trên ở trẻ em tương tự như ở người lớn, bao gồm:

• Ho.
• Khàn giọng.
• Khó thở.
• Đau ngực.

Trên là một số thông tin về hội chứng tĩnh mạch chủ trên mà nhà thuốc Long Châu gửi tới bạn, hy vọng bài viết giúp bạn có thêm kiến thức về triệu chứng của hội chứng cũng như nguyên nhân và hướng điều trị. Chúc bạn thật nhiều sức khỏe!

Hoàng Yến

Nguồn tham khảo: yhoccongdong.com