Vài nét chính về Botulinum toxin type A

Botulinum toxin type A là một loại thuốc ức chế dẫn truyền thần kinh - cơ được chỉ định trong rất nhiều trường hợp khác nhau. Tuy nhiên, công dụng và những tác dụng phụ của chúng thì không phải ai cũng nắm được. Vì vậy, bài viết dưới đây của Nhà thuốc Long Châu sẽ trình bày vài nét chính về Botulinum toxin type A.

Botulinum toxin type A là gì?

Botulinum Toxin là dẫn xuất của Clostridium Botulinum. Đây là một loại vi khuẩn kỵ khí Gram dương gồm 7 chủng loại đã được xác định là A, B, C, D, E, F và G. Các chủng loại này có khả năng ức chế phóng thích Acetylcholine dẫn đến ức chế dẫn truyền thần kinh ở chỗ nối thần kinh cơ. Do đó có thể làm yếu đi hoạt động của cơ.

Trong các chủng loại đó, BTX-A là loại có độc tố mạnh nhất và là sản phẩm đầu tiên được phát triển cũng như ứng dụng trong lâm sàng. Botulinum Toxin Type A là một loại protein tinh chế và ứng dụng rộng rãi hơn 15 năm qua ở nhiều nước trên thế giới với mục đích dùng trong chỉ định bệnh lý và lĩnh vực thẩm mỹ không phẫu thuật.

BTX-A có khả năng làm giảm hữu hiệu các nếp nhăn động, là nếp nhăn xuất hiện khi biểu lộ các cảm xúc như cười, khóc, nhăn, nói,... Chúng được yêu thích bởi quy trình thực hiện đơn giản, không phẫu thuật, ít xâm lấn.

Botulinum toxin type A có những công dụng gì

Botulinum toxin type A có khả năng ngăn chặn sự dẫn truyền của cholinergic tại những điểm nối thần kinh - cơ, do đó có thể làm tê liệt cơ bắp mà nó được tiêm vào. Do đó, BTX-A được chỉ định sử dụng trong những trường hợp sau đây:

• Cải thiện tạm thời nếp nhăn giữa 2 lông mày, khóe mắt, trán ở mức độ từ trung bình đến nặng đối với những người dưới 65 tuổi.
• Điều trị tình trạng loạn trương lực cổ ở người trưởng thành.
• Điều trị chứng co cứng chi trên cũng như chi dưới khu trú có liên quan tới đột quỵ ở người trưởng thành.
• Điều trị chứng co cứng chi dưới đối với trẻ từ 2 tuổi trở lên.
• Kiểm soát những rối loạn về chức năng bàng quang đối với những đối tượng không đáp ứng tốt với các loại thuốc kháng cholinergic.
• Kiểm soát đáng kể tình trạng tăng tiết mồ hôi nách.
• Dự phòng đau đầu đối với những người mắc chứng đau nửa đầu mãn tính.

Chống chỉ định sử dụng Botulinum toxin type A đối với những trường hợp sau:

• Có tiền sử quá mẫn nghiêm trọng với những thành phần của Botulinum toxin type A.
• Có những rối loạn hoạt động của cơ: Bệnh nhược cơ, hội chứng Eaton - Lambert.
• Nhiễm trùng hoặc viêm tại vị trí chuẩn bị tiêm.
• Bị bí tiểu cấp tính.
• Đối tượng bị nhiễm trùng tiết niệu cấp tính.
• Có sỏi bàng quang.

Những tác dụng phụ có thể gặp phải của Botulinum toxin type A

Tác dụng phụ thường gặp

• Đau đầu.
• Dấu hiệu 1 bên lông mày bị nâng lên (Mephisto), sa mi mắt, sa lông mày, phù mi mắt, chảy nước mắt, khô mắt, co giật các cơ quanh mắt, nặng mi mắt hoặc lông mày.
• Chứng liệt mặt tạm thời, tụ máu, nổi ban đỏ hoặc đau nhức ở vị trí tiêm, buồn nôn.
• Yếu cơ, đau cứng xương khớp, giảm cảm giác khi tiếp xúc, viêm phế quản, phù ngoại vi, bí tiểu.
• Cảm cúm, viêm mũi họng, nhiễm trùng tiết niệu,...

Tác dụng phụ ít gặp

Phát ban, ngứa, mất ngủ, viêm giác mạc, mờ mắt, khiếm thị, nhìn đôi, cận thị, khó nuốt, khó thở, quá mẫn,...

Tác dụng phụ hiếm gặp

Rối loạn chuyển động mắt, loét thủng giác mạc, nổi mày đay,...

Những điều cần đặc biệt lưu ý khi sử dụng Botulinum toxin type A

• Cần thận trọng khi tiêm thuốc đối với những cấu trúc dễ bị tổn thương.
• Không tiêm trực tiếp Botulinum toxin type A vào mạch máu.
• Những nếp nhăn hình thành do mất tính đàn hồi của da sẽ không đáp ứng với Botulinum toxin type A.
• Cần thận trọng đối với những bệnh nhân có rối loạn chảy máu hoặc đang điều trị bằng những thuốc có tác dụng chống đông máu.
• Thận trọng khi tiêm BTX-A vào những vị trí gần tim phổi. Bởi chúng có thể gây rối loạn nhịp tim, nhồi máu cơ tim hoặc tràn khí màng phổi,... đặc biệt là đối với những bệnh nhân có bệnh lý về tim mạch trước đó.
• Sau khi tiêm có thể xảy ra phản ứng tê liệt tạm thời các nhóm cơ lân cận hoặc là nhóm cơ xa vùng tiêm. Nếu như người bệnh bị yếu cơ quá mức hoặc là rối loạn phản xạ nuốt, phát âm, hô hấp thì cần lập tức được đưa tới bệnh viện và điều trị.
• Thận trọng khi dùng Botulinum toxin type A đối với những bệnh nhân bị xơ cứng teo cơ 1 bên hoặc là mắc các bệnh khác dẫn tới rối loạn chức năng các cơ thần kinh ngoại biên hoặc các cơ cần tiêm có những biểu hiện yếu, teo rõ rệt.
• Sử dụng Botulinum toxin type A thường xuyên có thể làm tăng thêm nguy cơ hình thành kháng thể, từ đó dẫn đến giảm hiệu quả điều trị. Tình trạng này có thể được giải quyết bằng cách tiêm thuốc với liều thấp nhất có hiệu quả.
• Cần cẩn thận khi dùng BTX-A đối với những bệnh nhi bị suy nhược thần kinh rõ rệt (bại não), mắc chứng khó nuốt hoặc có tiền sử viêm phổi hít gần đây.
• Phụ nữ đang trong thai kỳ, đang cho con bú không nên sử dụng Botulinum toxin type A trừ khi thật sự cần thiết theo chỉ định của bác sĩ.
• Botulinum toxin type A còn gây ra ảnh hưởng tới khả năng lái xe, sử dụng máy móc. 

Tương tác thuốc

• Tác dụng của BTX-A có thể được tăng cường những kháng sinh nhóm Aminoglycosid (hoặc Spectinomycin) và các thuốc có ảnh hưởng tới sự dẫn truyền thần kinh cơ
• Tác dụng của BTX-A có thể bị suy giảm nếu dùng kết hợp với thuốc có cấu trúc 4-aminoquinoline.

Mặc dù mang đến rất nhiều công dụng tuyệt vời, tuy nhiên Botulinum toxin type A cũng ẩn chứa một vài tác dụng phụ đáng chú ý.

Vì vậy, trước khi sử dụng bệnh nhân cần hỏi kỹ ý kiến của bác sĩ và chia sẻ về các loại thuốc mình đang dùng cũng như tiền sử sức khỏe để được tư vấn liều dùng hợp lý. Bên cạnh đó, nếu gặp những tác dụng phụ bất lợi, người bệnh cần lập tức thông báo cho bác sĩ để được xử trí kịp thời.

Thảo My 

Nguồn tham khảo: Tổng hợp