Xét nghiệm khí máu động mạch là gì?

Khí máu động mạch không hẳn đã là khái niệm quen thuộc với tất cả mọi người nhưng đây là phương pháp xét nghiệm quan trọng đối với sức khỏe. Hãy cùng Nhà thuốc Long Châu tìm hiểu về khí máu động mạch trong bài viết dưới đây nhé!

Xét nghiệm khí máu động mạch là gì?

Hồng cầu là tế bào đóng vai trò vận chuyển O2 và CO2 đi khắp cơ thể. Đây được gọi là những “khí máu”. Dó đó, xét nghiệm khí máu động mạch sẽ theo dõi các chỉ số liên quan đến 2 loại khí này trong máu. Sự cân bằng của nồng độ oxy và carbon dioxide cũng như nồng độ pH máu sẽ cho biết nhiều thông tin của các tình trạng bệnh lý như bệnh tim, bệnh phổi hoặc thận.

Xét nghiệm khí máu động mạch (ABG) đo nồng độ O2 và CO2 trong máu động mạch, xem xét chức năng đưa Oxy vào máu và thải Carbon dioxide ra máu ở phổi. Giống như tên gọi, mẫu máu dùng trong xét nghiệm khí máu động mạch phải là máu động mạch (khác với hầu hết các xét nghiệm khác là lấy máu từ tĩnh mạch).

Xét nghiệm khí máu động mạch sẽ cho biết: Nồng độ pH máu, áp suất riêng phần của oxy hòa tan trong máu động mạch (PaO2), áp suất khí carbonic trong máu động mạch (PaCO2), nồng độ bicarbonat HCO3- trong huyết tương và độ bão hòa oxy trong máu động mạch (SaO2). Có được những chỉ số này, bác sĩ sẽ đánh giá được tình trạng thông khí, sự cân bằng acid và base và tình trạng oxy hóa của người bệnh, từ đó có những phương pháp điều trị thích hợp.

Xét nghiệm khí máu động mạch cho biết nhiều chỉ số quan trọng về O2 và CO2 trong máu

Nên xét nghiệm khí máu động mạch khi nào?

Thông thường, bác sĩ sẽ có chỉ định xét nghiệm máu với những trường hợp sau đây:

• Bệnh nhân có các biểu hiện mất cân bằng Oxy, Carbon Dioxide hoặc mất cân bằng pH như hụt hơi, khó thở, thở gấp, thở ngắn, mệt mỏi, buồn nôn, nôn mửa…
• Xét nghiệm khí máu động mạch khi xảy ra các vấn đề liên quan đến hô hấp như suy hô hấp, các bệnh về phổi…
• Người mắc các bệnh về chuyển hóa, trao đổi chất, bệnh thận.
• Bệnh nhân đang được điều trị cũng được bác sĩ cho thực hiện ABG để theo dõi đáp ứng của cơ thể với các phương pháp điều trị nhằm có các điều chỉnh thích hợp, đem lại hiệu quả chữa bệnh cao nhất. 
• Người bị chấn thương ở đầu, cổ hoặc ở những vị trí khác trên cơ thể mà có ảnh hưởng đến chức năng hô hấp để xác định mức độ tổn thương và theo dõi tình trạng sức khỏe.
• Thực hiện xét nghiệm khí máu động mạch với người hôn mê kéo dài, người chuẩn bị phẫu thuật não, vùng lồng ngực, vùng bụng cao để đảm bảo an toàn, ngăn ngừa những tình trạng nguy hiểm trong quá trình phẫu thuật.
• Trẻ em có các biểu hiện bất thường liên quan đến đường thở cũng có thể được xét nghiệm khí máu động mạch để kiểm tra chức năng hô hấp, phục vụ cho việc chẩn đoán bệnh.
• Trường hợp nguy kịch cần cấp cứu để theo dõi tình trạng oxy đi tới các mô.

Ngoài ra, xét nghiệm khí máu động mạch chống chỉ định với các trường hợp bệnh nhân động mạch ghép bị hỏng, rối loạn đông máu chưa điều chỉnh, phình động mạch, nhiễm trùng tại chỗ…

Những trường hợp nên xét nghiệm khí máu động mạch

Quy trình xét nghiệm khí máu động mạch

Xét nghiệm khí máu động mạch cần khoảng 2ml mẫu máu thử ở động mạch, thường được lấy ở cổ tay, cánh tay hoặc bẹn. Trước khi chích kim tiêm vào mạch máu, người xét nghiệm sẽ được thoa một lớp cồn khử trùng lên da. Mẫu máu động mạch sẽ được máy chuyên dụng phân tích trong vòng 10 phút sau khi lấy.

Quy trình xét nghiệm khí máu động mạch khá đơn giản đối với người xét nghiệm. Tuy nhiên, người bệnh cũng có thể xuất hiện một số tác dụng phụ như đau, tụ máu tại vị trí lấy máu. Sau khi xét nghiệm 24 giờ, bạn không nên mang, nâng vật nặng để tránh ảnh hưởng đến vị trí lấy máu. Đồng thời, nếu có bất kỳ biểu hiện bất thường sau khi xét nghiệm, bạn cần liên hệ bác sĩ ngay để xử trí kịp thời.

Quy trình xét nghiệm khí máu động mạch

Cách đọc kết quả xét nghiệm khí máu động mạch

Các chỉ số xét nghiệm khí máu động mạch sẽ là bình thường nếu nằm trong các khoảng dưới đây:

• Nồng độ pH máu từ 7,35 đến 7,45.
• Nồng độ bicacbonat HCO3-  từ 22 đến 26 mEq/l.
• Áp suất khí cacbonic ở động mạch (PaCO2) từ 35 đến 45 mmHg.
• Áp suất riêng phần oxy hòa tan trong máu động mạch (PaO2) từ 80 đến 100 mmHg.
• Độ bão hòa oxy máu động mạch (SaO2) từ 95 đến 100%.

Nếu kết quả xét nghiệm khí máu động mạch nằm ngoài vùng này, bệnh nhân có khả năng bị toan/ kiềm chuyển hóa hoặc toan/ kiềm hô hấp. Tuy nhiên, vùng giá trị  bình thường các của chỉ số này cũng còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Tùy vào từng kết quả cụ thể mà bác sĩ sẽ có phương pháp điều trị thích hợp.

Cách đọc kết quả xét nghiệm khí máu động mạch

Xét nghiệm khí máu động mạch giúp kiểm tra các chỉ số sức khỏe liên quan đến nồng độ O2, CO2 và pH máu. Từ kết quả xét nghiệm, bác sĩ có những chẩn đoán, điều chỉnh phương pháp điều trị thích hợp để đem lại hiệu quả cao nhất.

Hoàng Trang

Nguồn tổng hợp