Betamethason dipropionat là gì? Công dụng, cách dùng và lưu ý cần biết

Betamethason dipropionat là gì?

Betamethason là một corticosteroid tác dụng kéo dài có đặc tính ức chế miễn dịch và chống viêm. Betamethason thường được sử dụng tại chỗ để kiểm soát các tình trạng viêm da có đáp ứng với corticosteroid như viêm da cơ địa hay bệnh vảy nến.

Betamethason thoa tại chỗ thường có sẵn ở dạng kem, gel, thuốc mỡ, kem dưỡng da hoặc dạng xịt. Các công thức Betamethason tại chỗ thường được bào chế với một trong hai loại muối là Betamethasone dipropionat hoặc Betamethason valerat. Hiệu lực của mỗi công thức Betamethason có thể khác nhau tùy thuộc vào loại muối được sử dụng.

Betamethason dipropionat chứa hai este, điều này làm cho thuốc hoà tan trong chất béo tốt hơn và khả năng thẩm thấu vào da tốt hơn. Do đó, Betamethason dipropionat sẽ mạnh hơn Betamethason valerat vì valerat chỉ chứa một este.

Điều chế sản xuất Betamethason dipropionat

Betamethason dipropionat so với các steroid khác sẽ có ưu điểm hoà tan lipid cao và thấm qua da tốt hơn. Betamethason dipropionat được sử dụng rộng rãi cho các bệnh lý da không nhiễm trùng, giúp giảm viêm và ngứa. Tuy nhiên, sản phẩm Betamethason dipropionat có yêu cầu cao về tạp chất, hiệu suất tinh chế thấp trong thời gian dài và một số tạp chất cụ thể khiến thuốc không đáp ứng được các yêu cầu của dược điển tiêu chuẩn cao như của Châu Âu. 

Trong đó, sản phẩm Betamethason dipropionat thô được điều chế bằng quy trình truyền thống có hàm lượng tạp chất vượt xa quy định của dược điển Châu Âu. Do vấn đề cấp bách đó, hiện nay lĩnh vực kỹ thuật phát triển ra phương pháp mới để tinh chế Betamethason dipropionat nhằm cải thiện chất lượng sản phẩm và duy trì năng suất cao.

Tinh chế Betamethason dipropionat thô bằng cách sử dụng hỗn hợp dung môi acetone và dung môi hữu cơ ankan. Các tạp chất của Betamethason dipropionat luôn được hoà tan ở mức độ cao hơn trong quá trình tinh chế và sản phẩm Betamethason dipropionat tinh khiết sẽ được tách ra để có thể kiểm soát hiệu quả loại bỏ tạp chất. 

Betamethason dipropionat tinh chế được cải thiện từ 97% lên đến hơn 99,5%. Phương pháp cụ thể bao gồm 4 bước sau:

• Bước 1: Thêm acetone vào sản phẩm Betamethason dipropionat thô để thu được dung dịch acetone của Betamethason dipropionat.
• Bước 2: Làm mất màu dung dịch acetone Betamethason dipropionat và lọc để thu được dung dịch acetone Betamethason dipropionat đã mất màu.
• Bước 3: Tiến hành chưng cất giảm áp suất dung dịch acetone Betamethason dipropionat đã khử màu để thu được dung dịch acetone Betamethason dipropionat đậm đặc.
• Bước 4: Nhỏ giọt dung môi hữu cơ ankan vào dung dịch acetone Betamethason dipropionat đậm đặc và thực hiện khuấy, kết tinh, đứng, lọc và sấy khô để thu được sản phẩm tinh chế Betamethason dipropionat.

Cơ chế hoạt động

Glucocorticoid ức chế quá trình apoptosis và phân tách bạch cầu trung tính, đồng thời ức chế NF-Kappa B và các yếu tố phiên mã gây viêm khác. Chúng cũng ức chế phospholipase A2, dẫn đến giảm sự hình thành các dẫn xuất của acid arachidonic. Ngoài ra, glucocorticoid còn thúc đẩy các cytokine chống viêm như interleukin-10.

Corticosteroid như betamethasone có thể hoạt động thông qua các con đường liên quan hoặc không liên quan đến gen. Quá trình liên quan đến gen diễn ra chậm hơn và xảy ra khi glucocorticoid kích hoạt các thụ thể glucocorticoid. Sau đó, bắt đầu các tác động xuôi dòng nhằm thúc đẩy quá trình phiên mã của các gen chống viêm, bao gồm phosphoenolpyruvate carboxykinase (PEPCK), chất đối kháng thụ thể IL-1 và tyrosine amino transferase (TAT). 

Mặt khác, con đường không liên quan đến gen có thể tạo ra phản ứng nhanh hơn bằng cách điều chỉnh hoạt động của tế bào T, tiểu cầu và bạch cầu đơn nhân thông qua việc sử dụng các thụ thể gắn màng và chất truyền tin thứ hai.

Công dụng của Betamethason dipropionat trong các tình trạng bệnh lý da khác nhau đã được chứng minh, bao gồm:

Tác dụng trong bệnh vảy nến: Bệnh vảy nến là một tình trạng viêm dạ mạn tính rất phổ biến, ảnh hưởng đến 3% dân số, với 75% đối tượng mắc bệnh ở mức độ nhẹ. Do đó, điều trị tại chỗ là phương pháp được sử dụng thường xuyên nhất trong bệnh vảy nến vì nó có thể dễ dàng kết hợp với các liệu pháp toàn thân. Trong đó, công thức Calcipotriol/Betamethason propionat đại diện cho trị liệu đầu tay vì tính hiệu quả của nó. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, sử dụng Calcipotriol/Betamethason propionat thoa tại chỗ không chỉ hiệu quả với bệnh vảy nến nhẹ, mà còn có tác dụng đối với các trường hợp vảy nến vừa phải cũng như các trường hợp nặng khi kết hợp với phương pháp điều trị toàn thân.

Tác dụng trong bệnh viêm da cơ địa: Viêm da cơ địa, hay còn gọi là chàm, là một tình trạng viêm da phổ biến gây ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất, tâm lý và tinh thần của người bệnh. Corticosteroid thoa tại chỗ được khuyến cáo là phương pháp điều trị đầu tay cho viêm da cơ địa vì các nghiên cứu cho thấy hiệu quả đối với bệnh. Trong đó, nhiều nghiên cứu từ xưa cho đến nay đã cho thấy được Betamethason dipropionat thoa tại chỗ là phương pháp điều trị hiệu quả cho viêm da cơ địa, bao gồm cải thiện chỉ số mức độ nghiêm trọng của bệnh và an toàn để sử dụng cho người bệnh.

Trước khi sử dụng Betamethason propionat, bạn cần đọc kỹ thông tin trên tờ hướng dẫn sử dụng sản phẩm. Hãy hỏi bác sĩ hoặc dược sĩ nếu có bất cứ thắc mắc nào về cách dùng thuốc.

Thuốc Betamethason propionat là thuốc được sử dụng trên da. Tuy nhiên, không dùng ở các vùng như da mặt, háng, nách hoặc trị hăm tã, trừ khi có chỉ định của bác sĩ. Cách dùng thuốc Betamethason dipropionat thoa ngoài da như sau:

• Trước khi thoa thuốc, bạn cần rửa và lau khô tay cũng như làm sạch vùng da bị tổn thương. Sau đó, thoa một lớp thuốc mỏng lên vùng da bị ảnh hưởng theo chỉ dẫn của bác sĩ, thường là một đến hai lần mỗi ngày.
• Không che hay băng bó vùng da đã thoa thuốc, trừ khi có chỉ định của bác sĩ.
• Nếu bạn đang sử dụng dạng lotion chứa Betamethason dipropionat, hãy lắc đều chai trước khi sử dụng.
• Rửa sạch tay sau khi thoa thuốc (trừ trường hợp bạn sử dụng thuốc để điều trị cho vùng da tay).
• Khi thoa thuốc gần mắt, tránh để thuốc dính vào mắt vì có thể làm trầm trọng hoặc gây ra bệnh tăng nhãn áp. Ngoài ra, cũng cần tránh để thuốc dính vào mũi hoặc miệng, nếu lỡ bị dính thuốc vào khu vực này, hãy rửa sạch với nhiều nước.

Hãy chú ý chỉ sử dụng thuốc này khi được bác sĩ kê đơn và không sử dụng lâu hơn quy định, hãy thông báo cho bác sĩ nếu tình trạng da không cải thiện hoặc tệ hơn sau 2 tuần sử dụng thuốc.

Betamethason dipropionat là một thuốc được ứng dụng trong y khoa, đặc biệt là sử dụng trong khoa da liễu. Thuốc có hiệu quả trong các bệnh lý da liễu có đáp ứng với corticosteroid do các tác dụng chống viêm, chống ngứa và co mạch.

Betamethason dipropionat được sản xuất dưới nhiều dạng khác nhau như kem, gel, lotion, thuốc mỡ bôi ngoài da để giúp giảm đỏ, ngứa, sưng hoặc khó chịu khác do một số tình trạng da gây ra.

Betamethason dipropionat cũng được sử dụng dưới dạng thuốc xịt tại chỗ, trong các trường hợp người lớn bị vảy nến mảng nhẹ đến trung bình.

Một số công thức mới của Betamethason dipropionat như dạng miếng dán hydrogel thẩm thấu qua da cũng đã được chứng minh hiệu quả và an toàn trong điều trị bệnh chàm ở bàn tay qua thử nghiệm ngẫu nhiên có nhóm chứng.

Điều quan trọng là bạn cần phải được kiểm tra bởi bác sĩ thường xuyên trong quá trình điều trị bằng Betamethason propionat. Do đó, bạn cần tái khám thường xuyên và đúng hẹn để phát hiện bất cứ tác dụng không mong muốn nào có thể xảy ra do thuốc.

Sử dụng quá nhiều Betamethason dipropionat hoặc sử dụng trong thời gian dài có thể làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề về tuyến thượng thận. Nguy cơ cao hơn đối với trẻ em và người bệnh sử dụng lượng lớn trong thời gian dài. Nói chuyện với bác sĩ của bạn ngay lập tức nếu bạn gặp phải những triệu chứng này khi đang sử dụng Betamethason propionat:

• Mờ mắt;
• Chóng mặt hoặc ngất xỉu;
• Nhịp tim nhanh, không đều hoặc đánh trống ngực;
• Khát nước hoặc đi tiểu nhiều;
• Khó chịu, hoặc mệt mỏi hoặc yếu đuối bất thường.

Kiểm tra với bác sĩ ngay nếu bạn thấy mờ mắt, khó đọc hoặc bất kỳ thay đổi nào khác về thị lực xảy ra trong hoặc sau khi điều trị. Bạn cũng cần đến khám ngay nếu gặp các tác dụng không mong muốn tại chỗ khi sử dụng Betamethason propionat như:

• Phát ban da;
• Phồng rộp;
• Nóng rát;
• Đóng vảy, khô, bong tróc da;
• Ngứa;
• Mẩn đỏ nghiêm trọng;
• Châm chích;
• Sưng tấy hoặc kích ứng trên da.