Cao trà xanh là gì? Hiệu quả chống ung thư tiềm năng của trà xanh

Cao trà xanh là gì?

Trà có lịch sử lâu đời và là một loại cây có nguồn gốc từ châu Á. Theo mức độ lên men, trà được phân thành nhiều loại khác nhau như trà xanh, hồng trà, trà trắng, trà ô long, trà đen. Trong đó, trà xanh được nghiên cứu rằng có nhiều công dụng khác nhau như hoạt tính chống virus, chống oxy hoá cũng như chống ung thư tiềm năng. Cao trà xanh, hay chiết xuất trà xanh, là một hỗn hợp polyphenol trong trà xanh đã được khử caffeine.

Cao trà xanh có chứa các hợp chất chống oxy hóa bao gồm flavonoid, vitamin, polyphenol như epigallocatechin-3-gallate (EGCG), có thể có đặc tính chống ung thư. Việc sử dụng cao trà xanh có thể mang lại hiệu quả chống lại các bệnh ung thư khác nhau bao gồm ung thư tiền liệt tuyến, ung thư dạ dày và thực quản.

Cao trà xanh còn được nghiên cứu xem xét hỗ trợ khả năng giảm cân, tăng cường sức khỏe cho tim mạch và não của bạn.

Tuy nhiên, bất chấp những lợi ích trên, điều quan trọng là cao trà xanh cũng có thể gây độc khi sử dụng quá mức. Vì vậy, hãy nói chuyện với bác sĩ và chuyên gia trước khi muốn sử dụng cao trà xanh, cũng như đọc kỹ và làm theo hướng dẫn sử dụng của cao trà xanh.

Điều chế sản xuất cao trà xanh

Với mục tiêu điều chế chiết xuất trà xanh, hay cao trà xanh có nồng độ catechin không polyme cao, có vị ngon với ít đắng và chát hơn.

Catechin không polyme trong trà xanh đã được báo cáo là có tác dụng ngăn sự gia tăng cholesterol. Để kết hợp catechin không polyme ở nồng độ cao trong trà xanh, có một phương pháp chiết xuất một lượng lớn catechin từ lá trà. Hoặc có thể thêm catechin không polyme vào đồ uống dưới dạng hòa tan. Tuy nhiên, phương pháp chiết xuất một lượng lớn catechin từ lá trà xanh có vấn đề về vị đắng và chát của lá trà sẽ mạnh hơn, nếu dịch chiết được chế ở nồng độ cao.

Để nâng cao hiệu quả của cao trà xanh, người ta đã biết các phương pháp như nghiền lá trà và sau đó chiết xuất chúng.

Một phương pháp khác để điều chế cao trà xanh (chiết xuất trà xanh) để giúp chiết xuất lượng catechin không polyme với nồng độ cao và ít vị đắng chát đã được công bố. Bao gồm việc xử lý lá trà thô, làm bất hoạt enzyme trong quá trình xử lý, làm khô lá trà xanh đến khi hàm lượng nước chiếm 20% trọng lượng hoặc ít hơn. Sau đó, chiết lá trà thu được với điều kiện tỷ lệ trọng lượng của dung môi chiết so với lá trà cần chiết là 30 hoặc nhỏ hơn.

Cơ chế hoạt động

Các thành phần dược lý có trong trà xanh đã được phân lập và chứng minh là có lợi cho sức khỏe con người. Hoạt tính dược lý chính của cao trà xanh sẽ đến từ các thành phần bao gồm polyphenol trong trà xanh, alkaloid, axit amin, polysaccharides và các thành phần dễ bay hơi khác. Các nghiên cứu gần đây đã chứng minh rằng trà xanh có hoạt tính dược lý linh hoạt, như chống oxy hóa, chống ung thư, hạ đường huyết, kháng khuẩn, kháng virus và bảo vệ thần kinh.

Cao trà xanh cũng giống như trà xanh, là nguồn cung cấp các chất chống oxy hóa tuyệt vời. Nhờ đó cao trà xanh mang lại nhiều lợi ích khác nhau, bao gồm:

Tác dụng chống oxy hóa: Ngay từ những năm 1997, người ta đã báo cáo rằng cao trà xanh với ba thành phần chính trong trà xanh gồm polyphenol, theanine và caffeine có khả năng ức chế hiệu quả quá trình peroxy hóa LDL (lipoprotein mật độ thấp). Hơn nữa, tác dụng chống oxy hóa của cao trà xanh phụ thuộc vào liều lượng và hoạt động chống oxy hóa lần lượt của ba thành phần polyphenol trong trà > theanine > caffeine.

Trong các nghiên cứu hiện tại, hoạt động chống oxy hóa của trà xanh được nghiên cứu bằng hai thử nghiệm khác nhau. Thử nghiệm chống lại gốc tự do DPPH đã cho thấy, khả năng chống lại gốc tự do của các hợp chất chống oxy hoá có trong trà xanh lần lượt là EGCG > ECG > EGC > EC. Thử nghiệm tổng khả năng nhặt gốc oxy cũng cho thấy ECG và EGCG trong trà xanh có khả năng chống oxy hóa lớn nhất.

Trong những năm gần đây, tác dụng chống oxy hóa của polyphenol và catechin có trong trà xanh đã được nghiên cứu rộng rãi trên toàn thế giới. Đáng chú ý, một nghiên cứu năm 2014 cho thấy chiết xuất trà xanh có tác dụng bảo vệ đáng kể sự mất cân bằng oxy hoá khử trong não chuột. Năm 2018, một báo cáo cũng cho thấy rằng hoạt động chống oxy hóa của cao trà xanh có thể bảo vệ chống nhiễm độc gan do dư thừa acetaminophen ở chuột.

Tác dụng chống ung thư: Người ta báo cáo rằng, trà xanh có tác dụng đối với nhiều loại ung thư khác nhau. Những năm gần đây, nghiên cứu về cơ chế chống ung thư của trà xanh ngày càng thu hút được nhiều sự quan tâm. Năm 2012, một thí nghiệm cho thấy EGCG giúp ức chế sự phát triển của tế bào HeLa (tế bào ung thư gan). Năm 2014, một nghiên cứu trên chuột BALB/c có khối u 4T1 cho thấy cao trà xanh giúp ức chế đáng kể sự di căn phổi và gan với tỷ lệ lần lượt là 54,5% và 72,6%. Các nghiên cứu khác cũng cho thấy, hoạt động chống ung thư của cao trà xanh, đặc biệt là EGCG, gây ra quá trình apoptosis, ức chế sự hình thành tế bào khối u, ức chế sự phát triển tế bào khối u và một số cơ chế liên quan khác.

Tác dụng chống đái tháo đường: Tác dụng chống đái tháo đường là một trong những hoạt tính quan trọng của trà xanh. Các nghiên cứu hiện tại đã chỉ ra rằng, tác dụng chống đái tháo đường của trà xanh chủ yếu qua bốn cơ chế. Đầu tiên, trà xanh giúp cải thiện độ nhạy insulin bằng cách thay đổi các biểu hiện gen liên quan gồm GLUT4, LPL và PPAR, từ đó giúp giảm lượng đường trong máu và giúp cải thiện tình trạng đề kháng insulin.

Thứ hai, sử dụng cao trà xanh (75 mg/kg trong 30 ngày) giúp hạ đường huyết đáng kể ở chuột đái tháo đường, cơ chế hoạt động có thể liên quan đến sự gia tăng hàm lượng glycogen trong gan và sự thay đổi hoạt động của các enzyme chủ chốt trong chuyển hóa đường. Cơ chế thứ ba được cho là có liên quan đến thúc đẩy bài tiết insulin và cuối cùng là cải thiện biến chứng của đái tháo đường.

Tác dụng kháng khuẩn: Theo như được biết, trà xanh có tác dụng kháng khuẩn và chống lại nhiều loại vi khuẩn khác nhau. Vào năm 2000, báo cáo đầu tiên cho rằng trà xanh có khả năng chống lại Helicobacter pylori, trong đó, EGCG là thành phần có hiệu quả nhất. Một báo cáo vào năm 2006 cũng cho thấy rằng, EGCG trong trà xanh có thể ức chế vi khuẩn lao. Nhiều nghiên cứu khác cũng cho thấy trà xanh có khả năng ức chế hiệu quả các vi khuẩn gây bệnh chính tử thực phẩm như E.coli, Staphylococcus aureus, Salmonella typhimurium và một số vi khuẩn khác. Một số nghiên cứu gần đây còn chỉ ra rằng, uống trà xanh có lợi ích cho sức khỏe răng miệng, trà xanh có thể được xem là một phương pháp điều trị tự nhiên cho bệnh viêm nha chu.

Tác dụng kháng virus: Các nghiên cứu hiện tại về hiệu quả chống lại virus của trà xanh chủ yếu dựa trên thành phần EGCG. Năm 2002, một báo cáo cho thấy nồng độ EGCG lớn hơn 1 μM làm phá huỷ các hạt virus và ức chế đáng kể sự sao chép ngược trong các tế bào đơn nhân bị nhiễm virus cấp tính. Cũng có báo cáo cho thấy rằng catechin trong trà xanh có thể ức chế hoạt động tích hợp của HIV-1. Năm 1993, nghiên cứu cũng đã chỉ ra rằng EGCG trong trà xanh ảnh hưởng đến khả năng lây nhiễm của virus cúm. Các nghiên cứu về hiệu quả của trà xanh trên các loại virus khác như virus viêm gan B, virus Novo ở người, virus viêm gan A, virus corona 2019 (Covid-19) cũng đã được tiến hành và thảo luận.

Tác dụng bảo vệ thần kinh: Polyphenol trong trà xanh có khả năng thẩm thấu qua não, khiến nó trở thành một nhóm thuốc quan trọng để điều trị các bệnh lý thoái hóa thần kinh. Có nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, polyphenol trong trà xanh có tác dụng trong điều trị các bệnh thoái hóa thần kinh bao gồm bệnh Alzheimer, bệnh Parkinson, thiếu máu não và chấn thương sọ não.

Cao trà xanh có thể được sử dụng dưới dạng viên nang, chất lỏng hoặc dạng bột, liều khuyến cáo mỗi ngày có thể từ 250 đến 500 mg. Tốt nhất nên dùng cùng với thức ăn. Đọc kỹ tờ hướng dẫn sử dụng và không dùng cao trà xanh quá liều quy định. Bên cạnh đó, bạn nên nói chuyện với bác sĩ của bạn trước khi muốn sử dụng bất cứ thực phẩm bổ sung nào, đặc biệt khi bạn đang sử dụng thuốc để điều trị các bệnh lý của mình (nếu có).

Trong y học

Như đã được biết, với các thành phần chống oxy hóa mạnh mẽ có trong trà xanh giúp nó mang lại nhiều hiệu quả điều trị khác nhau. Cao trà xanh hiện đã và đang được nghiên cứu nhiều trên các hiệu quả dược lý như chống oxy hóa, chống ung thư, chống đái tháo đường, kháng khuẩn và kháng virus, bảo vệ thần kinh. Với các kết quả nghiên cứu hiện tại, có thể thấy trà xanh có thể có hiệu quả trong nhiều bệnh lý khác nhau. Tuy nhiên vẫn cần nhiều hơn các nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng để có thể đưa ra kết luận chính xác trong việc sử dụng trà xanh hay cao trà xanh để điều trị bệnh.

Trong dinh dưỡng hàng ngày

Sử dụng cao trà xanh trong chế độ dinh dưỡng hàng ngày có thể được áp dụng. Liều lượng khuyến cáo của cao trà xanh có thể từ 250 - 500 mg/ngày. Việc sử dụng cao trà xanh trong chế độ dinh dưỡng được biết có thể giúp giảm cân bên cạnh nhiều lợi ích sức khoẻ khác. Tuy nhiên không nên tiêu thụ quá liều khuyến cáo, và nên sử dụng các sản phẩm cao trà xanh rõ nguồn gốc để đảm bảo hiệu quả và tránh các tác dụng không mong muốn. Chiết xuất trà xanh cũng thường được ứng dụng như thêm vào các công thức nước uống khác nhau để giúp giải khát và tăng cường sức khỏe.

Trong công nghiệp mỹ phẩm

Với tác dụng như một chất chống oxy hóa mạnh mẽ, chiết xuất trà xanh hay cao trà xanh được ứng dụng như một chất chống lão hoá tự nhiên được sử dụng trong công nghệ mỹ phẩm. Hiệu quả của các công thức mỹ phẩm chứa trà xanh đã được nghiên cứu và ứng dụng trong các tình trạng khác nhau chủ yếu là làm chậm lão hoá da, bảo vệ da trước ánh nắng và hỗ trợ tình trạng mụn trứng cá.

Trà xanh hay cao trà xanh là đồ uống khá phổ biến, đặc biệt là ở khu vực châu Á (như Trung Quốc và Nhật Bản). Không có báo cáo nào về độc tính lâm sàng về việc uống một lượng lớn trà xanh mỗi ngày có gây nguy hiểm cho sức khỏe hay không.

Trà xanh thường được phát triển như một loại đồ uống giảm cân và được xem là ăn toàn. Tuy nhiên, trong Dược điển Hoa Kỳ đã đánh giá sự an toàn và tác dụng bất lợi khi sử dụng cao trà xanh liều cao, hầu hết các báo cáo liên quan đến tổn thương gan. Nghiên cứu tiến hành trên chuột vào năm 2010 báo cáo rằng, EGCG liều cao (1500 mg/ngày, trong 7 ngày), làm tăng men gan (ALT) lên 138 lần. Năm 2018, một nghiên cứu đánh giá liều an toàn của trà xanh dựa trên độc tính và tác dụng phụ đã đưa ra kết luận rằng liều an toàn là ở mức dưới 338 mg EGCG/ngày.

Bên cạnh đó, tác dụng phụ được báo cáo khá nhiều khi sử dụng trà xanh là mất ngủ, do trà xanh có chứa caffeine. Tuy nhiên, trà xanh chứa ít caffeine hơn cà phê, và các sản phẩm cao trà xanh hay chiết xuất trà xanh hiện tại có thể không chứa caffeine.

Nhìn chung, cao trà xanh khá an toàn nếu bạn sử dụng đúng liều lượng dưới sự hướng dẫn của chuyên gia. Tránh sử dụng lượng lớn cao trà xanh vì có thể có các tác dụng không mong muốn.