Inulin là gì? Công dụng của inulin đối với sức khỏe

Inulin là gì?

Inulin mà loại chất xơ có tên là fructan, được tìm thấy trong một số thực vật (chủ yếu trong rễ hoặc thân rễ) với tác dụng chính nhằm tích trữ năng lượng. Thực phẩm tổng hợp và thực phẩm chứa inulin phần lớn đều không có carbohydrate khác như tinh bột.

Inulin có đặc tính tan được trong nước, gần như không màu và không mùi, mang lại tác dụng giảm táo bón, giúp hệ tiêu hóa khỏe mạnh, từ đó cũng giúp ngăn ngừa ung thư đại tràng và trực tràng. Ngoài ra, inulin cũng rất tốt đối với sức khỏe tim mạch.

Những thực phẩm chứa inulin có rất nhiều, bao gồm hành tím, măng tây, lúa mì, chuối, sữa bột,... Chúng ta có hai cách để bổ sung inulin hàng ngày: Sử dụng thực phẩm giàu inulin hoặc sử dụng thực phẩm chức năng có chứa inulin (bột inulin, prebiotic inulin, ngũ cốc hay thực phẩm chế biến sẵn có chứa inulin, viên nén inulin,...).

Do inulin không bị tiêu hóa bởi các enzym trong cơ thể nên chất xơ này cơ bản sẽ không có calorie. Quá trình inulin đi qua hệ tiêu hóa nhưng không bị phá vỡ hoàn toàn sẽ giúp nuôi dưỡng các vi khuẩn tốt trong ruột (probiotics). Nhờ đó, inulin giúp tạo nên hệ vi sinh vật có lợi tồn tại và phát triển.

Nhờ đặc tính bôi trơn, hấp thụ nước và chống oxy hóa của mình mà inulin được dùng khá phổ biến trong sản xuất thực phẩm, giúp sản phẩm có kết cấu đồng nhất và dẻo dai hơn. Mặt khác, inulin cũng xuất hiện trong nhiều loại thực phẩm đóng gói với vai trò thay thế đường, chất béo và bột mì, thích hợp cho những người ăn kiêng.

Điều chế sản xuất inulin

Inulin được chiết xuất từ cây diếp xoăn. Loại thực vật này được nuôi trồng theo tiêu chuẩn rau hữu cơ, nguồn gốc tự nhiên, không qua biến đổi gen.

Quá trình chiết xuất: Ngâm gốc cây diếp xoăn tươi/khô trong dung môi, thu lấy dịch chiết. Tiếp đó, người ta sẽ dùng máy, tinh chế và sấy khô để tách inulin.

Cơ chế hoạt động

Inulin tan được trong nước nên có thể cung cấp chất dinh dưỡng cho hệ sinh vật ở đường ruột (các vi sinh vật hữu ích ở trong ruột non và ruột già). Khi cơ thể hấp thụ, toàn bộ lượng Inulin được di chuyển xuống ruột và thực hiện nhiệm vụ của mình:

• Là thức ăn của vi khuẩn ở ruột, nhờ đó vi khuẩn sẽ lớn lên và phân chia để làm công việc phân hủy chất thải, làm mềm phân, tăng khả năng hoạt động của ruột. Điều này giúp chúng ta không bị phải tình trạng táo bón.

• Góp mặt trong quá trình loại bỏ gốc tự do/chất có hại trong thức ăn ra khỏi cơ thể. Mặt khác, inulin còn có vai trò ức chế vi khuẩn có hại trong ruột già như E.coli, Clostridia, Veillonellae, Candida phát triển. Chính vì thế, inulin sẽ ngăn ngừa vấn đề nhiễm trùng đường tiêu hóa, tái sinh các vi nhung mao trong lòng ruột và cân bằng vi khuẩn đường ruột.

• Thúc đẩy ruột già hoạt động, tăng tần suất bài tiết, giúp làm mềm phân nên sẽ dễ thải hơn, cải thiện và phục hồi hệ tiêu hóa. 

• Giúp cơ thể hấp thu muối khoáng (canxi, magiê), hỗ trợ cơ thể tổng hợp các vitamin B, hạn chế còi xương.

Như đã nói ở trên, inulin là chất xơ đóng vai trò quan trọng đối với cơ thể, đặc biệt là hệ tiêu hóa, giúp cơ thể khỏe mạnh toàn diện, tăng cường hệ miễn dịch.

Dưới đây là những công dụng cụ thể của inulin:

Cải thiện chứng táo bón

Inulin có thể tan trong nước, hình thành một dung dịch dạng gel có khả năng hấp thu nước một cách nhanh chóng. Nhờ đó, inulin hỗ trợ tạo khuôn cho phân, quá trình đẩy chất thải trong ruột ra ngoài cũng sẽ dễ dàng hơn.

Mặt khác, inulin khi tạo thành gel sẽ giúp bôi trơn đường tiêu hóa nên hạn chế được nguy cơ một số bệnh, bao gồm bệnh trĩ.

Các fructans nói chung, inulin nói riêng vừa giúp tăng sinh khối và hàm lượng nước trong phân vừa cải thiện hệ vi khuẩn đường ruột. Nhờ công dụng của inulin, chức năng của ruột được tăng cường, đồng thời thúc đẩy quá trình lên men thức ăn thừa trong ruột già để sản sinh vi khuẩn có lợi.

Tăng cường sức khỏe hệ tiêu hóa

Thành phần hóa học của inulin gồm một số loại đường đơn liên kết với nhau tạo fructan. Nhờ đặc tính này mà inulin trở thành chất xơ không tiêu hóa được, nghĩa là inulin sẽ không bị tiêu hóa khi nó đi qua dạ dày và ruột.

Trong suốt quá trình này, inulin lên men một cách tự nhiên, nuôi sống và kích thích sự phát triển của những lợi khuẩn đường ruột, làm giảm số lượng lớn vi nấm gây bệnh, các loại ký sinh trùng cũng như vi khuẩn có thể gây viêm.

Chính vì thế, các nghiên cứu đã chứng minh inulin có khả năng làm giảm nguy cơ mắc các bệnh ung thư đại tràng, khả năng kiểm soát các bệnh viêm ruột cũng tăng lên.

Kiểm soát trọng lượng cơ thể

Những người muốn giảm cân nên bổ sung nhiều inulin trong thực đơn của mình bởi việc ăn nhiều chất xơ sẽ tạo cảm giác no hơn và chịu ít ảnh hưởng khi giảm lượng đường trong máu. 

Khả năng giúp giảm cân của inulin thể hiện ở việc nó làm chậm quá trình thức ăn đi ra khỏi dạ dày và chiếm nhiều thể tích hơn, làm giảm hormone gây thèm ăn.

Giúp hệ tim mạch khỏe mạnh, hạn chế rối loạn chuyển hóa

Inulin đi qua đường ruột nhưng không bị các enzyme tiêu hóa. Quá trình đi này inulin sẽ kéo theo các chất độc, chất thải, chất béo thừa và cholesterol ra ngoài. Do đó, inulin cũng rất có lợi cho sức khỏe tim mạch.

Chất xơ tan trong nước, theo nghiên cứu có thể làm giảm cholesterol LDL (“xấu”) bằng cách can thiệp vào sự hấp thụ cholesterol trong khẩu phần ăn và làm giảm nguy cơ xơ vữa động mạch. Bên cạnh đó, chúng còn có lợi cho các vấn đề về sức khỏe khác như cao huyết áp, bệnh tim và hội chứng chuyển hóa ví dụ như bệnh tiểu đường.

Inulin không tạo ra insulin, không làm tăng lượng đường trong máu (carbohydrate không thể bị phá vỡ) nên giúp ổn định lượng đường trong máu. Do đó, inulin rất thích hợp để điều trị tiểu đường cũng như có thể quản lý các yếu tố nguy cơ của rối loạn chuyển hóa và bệnh liên quan đến đường huyết.

Thay thế đường mía và tinh bột trong công thức nấu ăn

Rau diếp xoăn rất giàu inulin, phương pháp chiết xuất cũng tương tự cây củ cải đường thường được sử dụng để lấy đường. Tuy hương vị của rau diếp xoan không đậm đà bằng củ cải đường nhưng nó có thể được sử dụng thay thế đường, chất béo và bột mì trong các công thức nấu ăn lành mạnh, tốt cho sức khỏe.

Tăng hấp thu khoáng chất, giúp xương chắc khỏe

Nghiên cứu cho thấy, sử dụng inulin sẽ giúp hấp thu calcium và khoáng chất tốt hơn, đồng thời cũng giúp phòng chống bệnh loãng xương.

Inulin có khả năng cải thiện sự hấp thu các chất điện giải, canxi và magiê. Khi sử dụng inulin chuỗi ngắn và prebiotic làm tăng hấp thu lượng canxi đáng kể, đủ để tăng cường quá trình khoáng hóa xương trong quá trình phát triển của tuổi dậy thì.

Lợi ích đối với phụ nữ mang thai và trẻ nhỏ

Inulin giúp mẹ bầu giải quyết chứng táo bón, nguy cơ mắc bệnh trĩ xảy ra do sự chèn ép của thai nhi lên ổ bụng. Ngoài ra, inulin giúp sản sinh các vitamin nhóm B, cho mẹ và bé có một thai kỳ khỏe mạnh, hệ tiêu hóa của bé cũng được chăm sóc tốt hơn.

Phòng ngừa ung thư đại trực tràng

Nhiều bằng chứng lâm sàng chỉ ra rằng, việc sử dụng chất xơ inulin thường xuyên và kéo dài sẽ giúp chúng ta phòng ngừa được bệnh ung thư đại trực tràng. Do đó, trong thực đơn hàng ngày, bạn nên bổ sung chất xơ inulin, tốt cho cả người lớn, trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.

Bạn có thể bổ sung inulin qua thực phẩm hoặc qua chế bổ sung inulin. 

Với thực phẩm chức năng, inulin có sẵn ở dạng viên nang và bột. 

Một liều thông thường là 3,1 gram inulin mỗi ngày. Tuy nhiên, liều dùng của inulin ở mỗi người là khác nhau, tùy vào độ tuổi, tình trạng sức khỏe và một số vấn đề cần quan tâm khác. Inulin có thể không an toàn nếu bạn bổ sung không đúng liều lượng, do vậy bạn nên trao đổi với bác sĩ trước khi bổ sung inulin bằng chế phẩm. 

Inulin được sử dụng trong y học, chăm sóc sức khỏe để:

• Điều trị mỡ trong máu cao, bao gồm cholesterol và triglycerides.

• Giảm cân.

• Giảm táo bón.

• Phụ gia thực phẩm.

• Tăng sự thèm ăn.

Inulin được đánh giá an toàn khi sử dụng đúng cách. Với phụ nữ mang thai và cho con bú, việc sử dụng inulin trong thời kỳ này rất cần tham khảo ý kiến tư vấn của thầy thuốc hay bác sĩ trước khi sử dụng.

Mặt khác, chất xơ này có thể tương tác với một số loại thuốc bạn đang sử dụng hay tình trạng sức khỏe hiện tại. Tốt nhất, bạn nên tư vấn với bác sĩ trước khi sử dụng inulin.