5 cách để tối ưu hóa sức khỏe của phổi

Phổi - giống như nhiều cơ quan khác của bạn - có một số nguồn năng lượng dự phòng để giúp bạn vượt qua những tình huống gây căng thẳng cho sức khỏe. Năng lượng dư thừa này, được gọi là dự trữ sinh lý, giúp phổi của bạn chống lại bệnh nhiễm trùng và bệnh mãn tính.

Dự trữ của phổi rất mạnh khi chúng ta còn trẻ, nhưng nó giảm dần theo thời gian như một phần của quá trình lão hóa bình thường. Hút thuốc lá hoặc các bệnh phổi lâu dài như hen suyễn, viêm phế quản mãn tính, hoặc khí phế thũng có thể đẩy nhanh sự suy giảm đó. Vậy làm cách nào để phổi của bạn luôn hoạt động hiệu quả và phòng ngừa được những bệnh mãn tính?

Không hút thuốc hoặc ngừng hút thuốc

Bạn có thể đã biết rằng hút thuốc làm tăng nguy cơ ung thư phổi. Nhưng đó không phải là căn bệnh duy nhất mà nó có thể gây ra. Trên thực tế, hút thuốc lá có liên quan đến hầu hết các bệnh về phổi, bao gồm COPD, xơ phổi vô căn và hen suyễn. Hút thuốc cũng làm cho các bệnh đó trở nên trầm trọng hơn. Ví dụ, những người hút thuốc lá có nguy cơ chết vì COPD cao hơn từ 12 đến 13 lần so với những người không hút thuốc.

Mỗi khi hút một điếu thuốc, bạn sẽ hít vào phổi hàng ngàn chất hóa học, bao gồm nicotine, carbon monoxide và hắc ín. Những chất độc này làm hỏng phổi của bạn. Chúng làm tăng chất nhầy, khiến phổi khó tự làm sạch hơn, đồng thời gây kích ứng và làm viêm các mô. Dần dần, đường thở của bạn bị thu hẹp, khiến bạn khó thở hơn.

Hút thuốc lá cũng khiến phổi bị lão hóa nhanh hơn. Cuối cùng, các hóa chất có thể thay đổi tế bào phổi từ bình thường thành ung thư.

Không hút thuốc là lời khuyên hàng đầu cho những người bị bệnh về phổi

Theo Trung tâm Phòng ngừa và Kiểm soát Dịch bệnh (CDC), số công dân Hoa Kỳ chết sớm do hút thuốc lá nhiều hơn gấp 10 lần so với số người chết trong tất cả các cuộc chiến mà Hoa Kỳ tham gia trong lịch sử. Ngoài ra, hút thuốc lá gây ra khoảng 90% tổng số ca tử vong do ung thư phổi ở nam giới và phụ nữ. Nhiều phụ nữ chết vì ung thư phổi hơn ung thư vú mỗi năm.

Bất kể bạn bao nhiêu tuổi hay bạn đã hút thuốc bao lâu, việc bỏ thuốc lá có thể hữu ích. Chỉ trong vòng 12 giờ sau khi bỏ thuốc, mức carbon monoxide trong máu của bạn sẽ giảm xuống mức bình thường. Trong vòng vài tháng, chức năng phổi của bạn bắt đầu được cải thiện. Trong vòng một năm, nguy cơ mắc bệnh tim mạch vành của bạn chỉ bằng một nửa so với người hút thuốc. Và nó chỉ trở nên tốt hơn khi bạn không hút thuốc lâu hơn.

Tập thể dục đều đặn hơn

Bên cạnh việc tránh thuốc lá, tập thể dục thường xuyên có lẽ là điều quan trọng nhất bạn có thể làm cho sức khỏe của phổi. Giống như việc tập thể dục giúp giữ gìn vóc dáng của bạn, nó cũng giữ cho phổi của bạn được hoạt động tốt.

Khi bạn tập thể dục, tim của bạn đập nhanh hơn và phổi của bạn hoạt động mạnh hơn. Cơ thể bạn cần nhiều oxy hơn để cung cấp năng lượng cho cơ bắp. Phổi của bạn tăng cường hoạt động để cung cấp lượng oxy đó đồng thời thải thêm carbon dioxide.

Theo một bài báo gần đây, khi tập thể dục, nhịp thở của bạn tăng từ khoảng 15 lần một phút lên khoảng 40 đến 60 lần một phút. Đó là lý do tại sao điều quan trọng là phải thường xuyên tập thể dục nhịp điệu giúp bạn thở mạnh.

Loại bài tập này mang lại hiệu quả tập luyện tốt nhất cho phổi của bạn. Các cơ giữa các xương sườn của bạn giãn ra và co lại, và các túi khí bên trong phổi của bạn hoạt động nhanh chóng để trao đổi oxy lấy carbon dioxide. Bạn càng tập thể dục, phổi của bạn càng hoạt động hiệu quả hơn.

Tạo ra lá phổi khỏe mạnh thông qua tập thể dục giúp bạn chống lại sự lão hóa và bệnh tật tốt hơn. Ngay cả khi bạn đã phát triển bệnh phổi, tập thể dục sẽ giúp làm chậm sự tiến triển của bệnh và giữ cho bạn khỏe mạnh lâu hơn.

Tập thể dục giúp cơ thể khỏe mạnh và linh hoạt hơn

Tránh tiếp xúc với ô nhiễm

Tiếp xúc với các chất ô nhiễm trong không khí có thể làm hỏng phổi của bạn và đẩy nhanh quá trình lão hóa. Khi chúng còn trẻ và khỏe, phổi của bạn có thể dễ dàng kháng lại những chất độc này. Tuy nhiên, khi bạn già đi, chúng sẽ mất đi một số sức đề kháng và trở nên dễ bị nhiễm trùng và bệnh tật hơn.

Để giảm mức độ tiếp xúc với ô nhiễm, bạn có thể:

• Tránh khói thuốc thụ động và cố gắng không đi ra ngoài trong thời gian ô nhiễm không khí cao điểm.
• Tránh tập thể dục gần phương tiện giao thông đông đúc, vì bạn có thể hít phải khí thải.
• Nếu bạn tiếp xúc với các chất ô nhiễm tại nơi làm việc, hãy đảm bảo thực hiện tất cả các biện pháp phòng ngừa an toàn có thể. Một số công việc nhất định trong xây dựng, khai thác mỏ và quản lý chất thải có thể làm tăng nguy cơ tiếp xúc với các chất ô nhiễm trong không khí.

Ủy ban An toàn Sản phẩm Tiêu dùng Hoa Kỳ báo cáo rằng ô nhiễm trong nhà thường tồi tệ hơn ngoài trời. Điều đó, cộng với việc nhiều người dành phần lớn thời gian trong nhà những ngày này, làm tăng khả năng tiếp xúc với các chất ô nhiễm trong nhà.

Dưới đây là một số mẹo để giảm chất ô nhiễm trong nhà:

• Biến ngôi nhà của bạn thành khu vực cấm khói thuốc.
• Hút bụi ít nhất một lần một tuần.
• Thường xuyên mở cửa sổ để tăng thông gió trong nhà.
• Tránh các chất làm mát không khí tổng hợp và nến có thể khiến bạn tiếp xúc với các hóa chất như formaldehyde và benzen. Thay vào đó, hãy sử dụng máy khuếch tán hương liệu và các loại tinh dầu để làm thơm không khí một cách tự nhiên hơn.
• Giữ cho ngôi nhà của bạn sạch sẽ nhất có thể. Nấm mốc, bụi và lông thú cưng đều có thể xâm nhập vào phổi của bạn và gây kích ứng.
• Sử dụng các sản phẩm làm sạch tự nhiên khi có thể và mở cửa sổ khi sử dụng các sản phẩm lau dọn.
• Đảm bảo rằng bạn có đủ quạt, máy hút mùi và các phương pháp thông gió khác trong nhà.

Ngăn ngừa nhiễm trùng

Nhiễm trùng có thể đặc biệt nguy hiểm cho phổi của bạn, đặc biệt là khi bạn già đi. Những người đã mắc bệnh phổi như COPD đặc biệt có nguy cơ bị nhiễm trùng. Tuy nhiên, ngay cả những người cao niên khỏe mạnh cũng có thể dễ dàng phát triển bệnh viêm phổi nếu họ không cẩn thận.

Cách tốt nhất để tránh nhiễm trùng phổi là giữ tay sạch sẽ. Thường xuyên rửa bằng nước ấm và xà phòng, tránh chạm vào da mặt càng nhiều càng tốt.

Uống nhiều nước và ăn nhiều trái cây và rau quả - chúng chứa các chất dinh dưỡng giúp tăng cường hệ miễn dịch của bạn.

Luôn cập nhật về việc tiêm chủng của bạn. Tiêm phòng cúm hàng năm và nếu bạn từ 65 tuổi trở lên, hãy tiêm phòng viêm phổi.

Hít thở sâu

Nếu bạn chỉ hít thở nông từ vùng ngực, đồng nghĩa với việc bạn chỉ sử dụng một phần nhỏ phổi của mình. Hít thở sâu giúp làm sạch phổi và tạo ra sự trao đổi oxy đầy đủ.

Trong một nghiên cứu nhỏ được công bố trên Tạp chí Sinh lý và Dược học Ấn Độ, các nhà nghiên cứu đã yêu cầu một nhóm 12 tình nguyện viên thực hiện các bài tập thở sâu trong 2, 5 và 10 phút. Họ đã kiểm tra chức năng phổi của các tình nguyện viên cả trước và sau các bài tập.

Hít thở sâu giúp phổi của bạn khỏe hơn 

Họ phát hiện ra rằng khả năng sống đã tăng lên đáng kể sau 2 và 5 phút tập thở sâu. Dung tích tối đa là lượng không khí tối đa mà các tình nguyện viên có thể thở ra từ phổi của họ. Các nhà nghiên cứu kết luận rằng hít thở sâu, dù chỉ trong vài phút, cũng có lợi cho chức năng phổi.

Các bài tập thở có thể làm cho phổi của bạn hoạt động hiệu quả hơn. Để tự mình thử, hãy ngồi ở đâu đó yên tĩnh và từ từ hít vào bằng mũi một mình. Sau đó thở ra bằng miệng dài ít nhất gấp đôi.

Bài viết trên đây chia sẻ về 5 cách để tối ưu hóa sức khỏe của phổi. Phổi là bộ phận rất quan trọng của cơ thể, chức năng phổi hoạt động tốt đồng nghĩa với việc bạn có một sức khỏe tốt hơn và cuộc sống hạnh phúc hơn. Vì thế ngay từ bây giờ hãy tập những thói quen có lợi cho phổi để hạn chế tối đa những bất lợi cho phổi khi về già.

Bảo Hân

Nguồn tham khảo: Havard Health