Ung thư phổi: "Sát thủ thầm lặng" từ những điếu thuốc lá

Ung thư phổi là gì? 

Ung thư phổi là bệnh ung thư hình thành khi các mô của phổi, thường bắt đầu từ các tế bào lót đường dẫn khí (phế quản, tiểu phế quản, phế nang…) phát triển ngoài tầm kiểm soát. Đây là bệnh ung thư có tỷ lệ tử vong rất cao ở cả nam và nữ.

Có 2 loại ung thư phổi chính: 

• Ung thư tế bào nhỏ: Gồm ung thư biểu mô tế bào nhỏ và ung thư biểu mô tế bào nhỏ kết hợp. Ung thư tế bào nhỏ có xu hướng phát triển và di căn nhanh hơn dạng ung thư không phải tế bào nhỏ. 70% bệnh nhân mắc loại ung thư này khi chẩn đoán thì tế bào ung thư đã di căn, nên sẽ đáp ứng tốt với hóa trị và xạ trị.

• Ung thư không phải tế bào nhỏ (chiếm khoảng 85% số bệnh nhân mắc ung thư phổi): Gồm ung thư biểu mô tuyến (ung thư bắt đầu từ các tế bào tiết ra các chất như chất nhầy, phổ biến ở người trẻ tuổi và phụ nữ, thường thấy ở các phần bên ngoài phổi và khả năng cao được phát hiện trước khi di căn nên triển vọng điều trị khả quan hơn các loại khác,); ung thư biểu mô tế bào vảy (ung thư bắt đầu từ các tế bào vảy nằm bên trong đường dẫn khí, thường thấy ở vùng trung tâm phổi, gần phế quản); ung thư biểu mô tế bào lớn (tế bào ung thư có thể xuất hiện từ bất kỳ chỗ nào, có xu hướng lây lan và phát triển nhanh chóng, khó điều trị).

• Bên cạnh đó, còn có một số dạng ung thư phổi ít gặp khác như: Khối u carcinoid (hầu hết phát triển chậm), u lympho và sarcoma, u phổi lành tính như hamartomas, ung thư di căn từ cơ quan khác đến phổi.

Những dấu hiệu và triệu chứng của ung thư phổi

Bệnh nhân có thể có các triệu chứng sau:

• Đau hoặc khó chịu ở ngực;

• Ho kéo dài không giảm hoặc trở nặng hơn;

• Khó thở, thở nông, thở khò khè;

• Có máu trong đờm (chất nhầy ho ra từ phổi);

• Khàn tiếng;

• Giảm ngon miệng;

• Sụt cân không rõ lý do;

• Mệt mỏi;

• Khó nuốt;

• Sưng ở mặt hoặc tĩnh mạch cổ;

• Bị tái phát viêm phổi nhiều lần, sưng hạch bạch huyết bên trong ngực hoặc khu vực gần phổi;

• Có thể có các triệu chứng tại một số cơ quan khác của cơ thể nếu ung thư phổi đã di căn đến đó.

Tuy nhiên, một số người mắc ung thư phổi không có triệu chứng, chỉ có thể phát hiện thông qua chụp X quang phổi.

Tác động của ung thư phổi đối với sức khỏe

Ung thư phổi ảnh hưởng không tốt đối với sức khỏe bệnh nhân và có thể dẫn đến tử vong, đặc biệt là khi khối u đã di căn đến nhiều cơ quan khác.

Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh ung thư phổi

Ung thư phổi có thể dẫn đến:

• Tràn dịch màng phổi;

• Tràn dịch màng tim;

• Di căn đến các mô, cơ quan khác và ảnh hưởng sự hoạt động của các cơ quan đó;

• Tử vong.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu có bất kỳ triệu chứng nào nêu trên xảy ra, bạn nên liên hệ ngay với bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn. Chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giảm nguy cơ tăng nặng của bệnh và giúp bạn mau chóng hồi phục sức khỏe.

Nguyên nhân dẫn đến ung thư phổi

• Hút thuốc lá là nguyên nhân gây ung thư phổi với tỷ lệ cao. Người bắt đầu hút thuốc càng sớm, thời gian hút càng lâu và hút càng nhiều thuốc thì nguy cơ mắc ung thư phổi càng cao. Nguy cơ này là tương tự ở những người hút thuốc thụ động.
• Tiếp xúc với amiang, thạch tín, khí thải diesel, crom, beryli, niken, bồ hóng, hắc ín, đặc biệt là radon tại nơi làm việc hoặc sinh sống.
• Tiếp xúc với phóng xạ, bức xạ, từ trường.
• Từng xạ trị vú hoặc vùng ngực.

Những ai có nguy cơ mắc phải Ung thư phổi?

Các đối tượng sau dễ bị ung thư phổi:

• Người hút nhiều thuốc lá hoặc hút thuốc trong thời gian dài.

• Người không hút thuốc nhưng tiếp xúc với khói thuốc từ người khác.

• Người phải làm việc với nhiều hóa chất độc hại.

• Người từng mắc ung thư khác và từng xạ trị ở vùng ngực.

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc ung thư phổi

Một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc Ung thư phổi:

• Theo một số nghiên cứu, bổ sung nhiều β – caroten ở những người hút thuốc lá cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư phổi. 

• Tiền sử gia đình (bố mẹ, anh chị em…) mắc ung thư phổi.

• Nhiễm HIV.

• Sống hoặc làm việc trong môi trường không khí bị ô nhiễm (chứa nhiều kim loại nặng hoặc hóa chất phóng xạ…).

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán ung thư phổi

Khi nghi ngờ ung thư phổi, bác sĩ sẽ hỏi về tiền sử bệnh của bệnh nhân, tiền sử bệnh của gia đình và yêu cầu bệnh nhân:

• Khám tổng quát;

• Chụp X quang phổi;

• Chụp CT ngực;

• Xét nghiệm máu và mẫu đờm;

• Sinh thiết phổi;

• Nội soi phế quản;

• Hóa mô miễn dịch.

Nếu đã xác định là ung thư phổi, bác sĩ sẽ yêu cầu làm các xét nghiệm khác để xác định tình trạng di căn.

Phương pháp điều trị ung thư phổi hiệu quả

Tùy vào thể trạng bệnh nhân và mức độ nghiêm trọng của bệnh mà bác sĩ sẽ kê đơn thuốc và áp dụng những phương pháp điều trị phù hợp. 

Đối với hầu hết bệnh nhân ung thư phổi, các phương pháp điều trị hiện tại không thể chữa khỏi bệnh này. 

Ung thư phổi tế bào nhỏ:

• Hóa trị, xạ trị;

• Liệu pháp miễn dịch (atezolizumab, nivolumab, pembrolizumab);

• Sử dụng tia laser để tiêu diệt tế bào ung thư;

• Đặt stent nội soi khí – phế quản bị tắc nghẽn bởi các mô bất thường;

• Nếu có tràn dịch màng phổi, hút dịch ra bằng các phương pháp như nội soi lồng ngực, chọc hút dịch màng phổi, đặt ống dẫn lưu màng phổi;

• Nếu có tràn dịch màng ngoài tim, cần chọc dò màng tim hoặc mở cửa sổ màng ngoài tim.

Ung thư phổi không phải tế bào nhỏ:

• Hóa trị, xạ trị;

• Liệu pháp nhắm trúng đích tế bào ung thư, ít gây hại cho tế bào bình thường;

• Liệu pháp miễn dịch (atezolizumab, nivolumab, pembrolizumab);

• Sử dụng tia laser;

• Liệu pháp quang động học (PDT): Phối hợp thuốc cảm quang và nguồn sáng thích hợp để tiêu diệt tế bào ung thư;

• Phẫu thuật áp lạnh để tiêu diệt khối u;

• Đốt điện cao tần;

• Nếu có tràn dịch màng phổi, hút dịch ra bằng các phương pháp như nội soi lồng ngực, chọc hút dịch màng phổi, đặt ống dẫn lưu màng phổi;

• Nếu có tràn dịch màng ngoài tim, cần chọc dò màng tim hoặc mở cửa sổ màng ngoài tim;

• Đặt stent.

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của ung thư phổi

Chế độ sinh hoạt:

• Tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ trong việc điều trị;

• Duy trì lối sống tích cực, hạn chế sự căng thẳng;

• Bỏ thuốc lá càng sớm càng tốt;

• Thường xuyên tập thể dục;

• Không tiếp xúc với môi trường chứa các chất độc, phóng xạ;

• Liên hệ ngay với bác sĩ khi cơ thể có những bất thường trong quá trình điều trị;

• Thăm khám định kỳ để được theo dõi tình trạng sức khỏe, diễn tiến của bệnh và để bác sĩ tìm hướng điều trị phù hợp trong thời gian tiếp theo nếu bệnh chưa có dấu hiệu thuyên giảm;

• Bệnh nhân cần lạc quan. Tâm lý có ảnh hưởng rất lớn đến điều trị, hãy nói chuyện với những người đáng tin cậy, chia sẻ với những thành viên trong gia đình, nuôi thú cưng hay đơn giản là đọc sách, làm bất cứ thứ gì khiến bạn thấy thoải mái. 

Chế độ dinh dưỡng:

• Bổ sung nhiều trái cây, rau củ quả qua chế độ ăn hàng ngày.

Phương pháp phòng ngừa ung thư phổi hiệu quả

Để phòng ngừa bệnh hiệu quả, bạn có thể tham khảo một số gợi ý dưới đây:

• Bỏ thuốc lá, tránh hết mức việc hút thuốc thụ động;

• Hạn chế hết mức sự tiếp xúc với các hóa chất độc hại, radon, các chất phóng xạ;

• Kiểm tra lượng radon trong nhà thường xuyên;

• Tập thể dục thường xuyên;

• Định kỳ kiểm tra sức khỏe mỗi năm;

• Ăn nhiều trái cây, rau quả;

• Tầm soát ung thư phổi hàng năm ở các đối tượng sau: Hút thuốc 20 gói – năm (ví dụ 1 gói/ngày trong 20 năm), người từ 50 – 80 tuổi có tiền sử hút thuốc trong vòng 15 năm hoặc đang hút thuốc. Việc tầm soát chỉ nên thực hiện ở những đối tượng nguy cơ cao nêu trên.