Bao cao su là gì? Tác dụng của bao cao su và những điều bạn cần biết

Bao cao su từ lâu đã được xem là một trong những biện pháp bảo vệ sức khỏe sinh sản đơn giản nhưng hiệu quả. Tuy nhiên, không ít người vẫn chưa thực sự hiểu đúng và đủ về công dụng, cách sử dụng cũng như những lưu ý khi sử dụng sản phẩm này. Bài viết dưới đây nhằm cung cấp cái nhìn toàn diện về bao cao su là gì, tác dụng, phân loại đến các ưu và nhược điểm. Đây là nguồn thông tin hữu ích giúp bạn chủ động hơn trong việc chăm sóc sức khỏe tình dục một cách an toàn và có trách nhiệm.

Bao cao su là gì?

Bao cao su là một dụng cụ bảo vệ cá nhân được sử dụng trong quan hệ tình dục với mục đích chính là phòng tránh thai và ngăn ngừa lây truyền các bệnh qua đường tình dục (STIs), bao gồm cả HIV. Đây là một trong những phương pháp tránh thai phổ biến nhất trên toàn cầu nhờ tính dễ sử dụng, hiệu quả cao, chi phí thấp và gần như không có tác dụng phụ nếu sử dụng đúng cách.

Bao cao su hiện nau được sản xuất từ một số chất liệu như latex, polyurethane, polyisoprene, da cừu non,... Tùy vào nhu cầu và tình trạng sức khỏe cá nhân, người dùng có thể chọn loại bao cao su phù hợp để đảm bảo an toàn và thoải mái khi sử dụng.

Tác dụng của bao cao su

Sau khi đã hiểu bao cao su là gì, tác dụng của bao cao su chính là điều mà bất kì ai cũng nên biết. Bao cao su không chỉ là một biện pháp tránh thai đơn thuần mà còn mang lại nhiều lợi ích thiết thực trong việc bảo vệ sức khỏe sinh sản và phòng ngừa bệnh tật. Cụ thể, bao cao su có các tác dụng chính sau:

• Phòng tránh mang thai ngoài ý muốn: Bao cao su hoạt động như một hàng rào cơ học, ngăn không cho tinh trùng xâm nhập vào âm đạo và gặp trứng. Khi được sử dụng đúng cách trong mỗi lần quan hệ, hiệu quả tránh thai của bao cao su có thể đạt tới 98%, theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).
• Phòng ngừa các bệnh lây truyền qua đường tình dục (STIs): Bao cao su giúp giảm nguy cơ lây truyền nhiều loại bệnh STIs như HIV/AIDS, lậu, chlamydia, giang mai, sùi mào gà, herpes sinh dục,...
• Giảm nguy cơ tổn thương khi quan hệ: Bao cao su thường được bôi sẵn chất bôi trơn, giúp giảm ma sát khi giao hợp. Nhờ đó, nó góp hạn chế cảm giác đau rát, khô hạn, đặc biệt ở phụ nữ; giảm nguy cơ xây xát, tổn thương niêm mạc bộ phận sinh dục; tạo cảm giác thoải mái và an toàn hơn trong quá trình quan hệ.

Các loại bao cao su và cách sử dụng

Hiện nay, bao cao su được chia thành hai loại chính: Bao cao su dành cho nam và bao cao su dành cho nữ. Cả hai loại đều có thể được sử dụng kết hợp với chất bôi trơn để giảm ma sát, tăng cảm giác thoải mái và hạn chế tổn thương khi quan hệ tình dục. Việc hiểu đúng về từng loại và cách sử dụng đúng cách là yếu tố quan trọng giúp nâng cao hiệu quả bảo vệ.

Bao cao su nam

Bao cao su nam, còn được gọi là bao cao su ngoài, là loại được thiết kế để đeo vào dương vật khi đang cương cứng. Mục đích chính là tạo một hàng rào vật lý, giúp ngăn tinh dịch chứa tinh trùng xâm nhập vào âm đạo, từ đó ngăn ngừa quá trình thụ tinh cũng như giảm nguy cơ lây truyền các bệnh qua đường tình dục.

Hướng dẫn sử dụng:

• Kiểm tra bao bì sản phẩm, hạn sử dụng và đảm bảo không có dấu hiệu thủng, rách hay hư hỏng.
• Mở bao bì cẩn thận, tránh dùng vật sắc nhọn.
• Khi dương vật đã cương cứng, đặt bao cao su vào đầu dương vật và cuộn xuống đến gốc.
• Chừa một khoảng nhỏ ở đầu bao để chứa tinh dịch, đồng thời ép nhẹ để loại bỏ không khí trong bao, hạn chế nguy cơ rách bao trong quá trình giao hợp.
• Sau khi xuất tinh, khi dương vật vẫn còn cương, rút ra khỏi âm đạo từ từ và giữ bao tại chỗ để tránh tràn tinh dịch.
• Tháo bao, gói trong giấy vệ sinh và vứt vào thùng rác. Không xả vào bồn cầu.
• Mỗi bao chỉ sử dụng một lần duy nhất. Nếu bao bị tuột hoặc rách trong lúc quan hệ, cần thay ngay bao mới.

Bao cao su nữ

Bao cao su nữ, hay còn gọi là bao cao su trong, được thiết kế để đặt vào bên trong âm đạo trước khi quan hệ. Loại bao này thường làm từ polyurethane hoặc các vật liệu không gây dị ứng, phù hợp với những người không sử dụng được bao cao su làm từ latex.

Hướng dẫn sử dụng:

• Kiểm tra bao bì và hạn sử dụng trước khi dùng.
• Bao có hai vòng: Vòng trong kín để đưa vào trong âm đạo, vòng ngoài hở nằm bên ngoài âm hộ giúp giữ bao tại chỗ.
• Bóp nhẹ vòng trong, đưa sâu vào âm đạo bằng tay, đảm bảo vòng ngoài vẫn nằm ngoài cơ thể.
• Sau khi quan hệ, xoắn vòng ngoài để giữ tinh dịch bên trong, rồi từ từ kéo bao ra ngoài. Việc tháo bao nên thực hiện trước khi đứng dậy để hạn chế rò rỉ dịch.
• Bao sau khi sử dụng cần được gói lại và vứt đúng nơi quy định.
• Mỗi bao chỉ dùng một lần. Không tái sử dụng.

Bao cao su kéo dài thời gian

Bao cao su kéo dài thời gian là một dạng bao cao su được thiết kế đặc biệt nhằm giúp nam giới trì hoãn xuất tinh, từ đó kéo dài thời gian quan hệ tình dục và cải thiện trải nghiệm cho cả hai người. Loại bao cao su này thường được sử dụng bởi những người gặp tình trạng xuất tinh sớm hoặc mong muốn tăng thời gian quan hệ để nâng cao chất lượng đời sống tình dục.

Bao cao su kéo dài thời gian thường chứa chất gây tê nhẹ, thường là benzocaine hoặc lidocaine, được bôi ở mặt trong của bao (tiếp xúc với dương vật). Những hoạt chất này giúp giảm nhẹ cảm giác ở đầu dương vật, từ đó làm chậm phản xạ xuất tinh. Lớp cao su được thiết kế dày hơn tạo ra cảm giác ít kích thích hơn so với bao cao su truyền thống, hỗ trợ người dùng kiểm soát tốt hơn quá trình kích thích tình dục.

Hướng dẫn sử dụng:

• Sử dụng như bao cao su thông thường: Kiểm tra bao bì, hạn sử dụng, mang bao khi dương vật đang cương, ép không khí đầu bao và cuộn đến tận gốc.
• Với loại có chứa chất gây tê, nên đợi khoảng 1-2 phút sau khi mang bao để hoạt chất phát huy tác dụng, sau đó có thể quan hệ như bình thường.
• Sau khi sử dụng xong, tháo bao ra, gói lại và vứt vào thùng rác. Không tái sử dụng.

Bao cao su chứa chất diệt tinh trùng

Một số loại bao cao su được sản xuất kèm theo chất diệt tinh trùng (thường là nonoxynol-9), với mục tiêu tăng hiệu quả tránh thai bằng cách bất hoạt tinh trùng nếu có sự rò rỉ nhỏ qua bao. Tuy nhiên, các chuyên gia y tế không khuyến khích sử dụng thường xuyên loại bao này hoặc sử dụng chất diệt tinh trùng như một chất bôi trơn. Lý do là vì:

• Chất diệt tinh trùng không có khả năng phòng ngừa các bệnh lây truyền qua đường tình dục (STIs).
• Việc sử dụng lặp lại có thể gây kích ứng hoặc tổn thương niêm mạc âm đạo và hậu môn, làm tăng nguy cơ nhiễm trùng, kể cả nhiễm HIV.

Bao cao su ngón tay

Bao cao su ngón tay là một loại bao bọc được thiết kế dành riêng cho ngón tay, với mục tiêu bảo vệ người sử dụng và bạn tình khỏi nguy cơ lây truyền vi khuẩn hoặc virus khi thực hiện kích thích bộ phận sinh dục bằng tay. Dụng cụ này có hình dạng tương tự bao cao su nam nhưng ngắn và nhỏ hơn, phù hợp với kích thước của ngón tay. Bao cao su ngón tay đặc biệt hữu ích trong các tình huống:

• Khi người dùng có vết trầy xước hoặc tổn thương ở da tay
• Khi muốn giữ vệ sinh tối đa trong các hành vi tình dục không xâm nhập
• Trong chăm sóc y tế hoặc hỗ trợ bệnh nhân cần vệ sinh cá nhân vùng kín

Việc sử dụng bao cao su ngón tay là một biện pháp bổ trợ quan trọng trong tình dục an toàn, đặc biệt trong mối quan hệ giữa các cá nhân chưa rõ tình trạng sức khỏe sinh dục của nhau.

Bao cao su miệng

Màng chắn miệng, hay còn gọi là "bao cao su cho lưỡi", là một tấm mỏng có tính đàn hồi, thường được làm từ cao su latex hoặc polyurethane. Thiết bị này được sử dụng để che phủ âm hộ hoặc hậu môn, giúp ngăn ngừa tiếp xúc trực tiếp giữa miệng và cơ quan sinh dục khi thực hiện quan hệ tình dục bằng miệng. Màng chắn miệng là một biện pháp phòng ngừa lây nhiễm các bệnh qua đường tình dục.

Cách sử dụng màng chắn miệng:

• Trước khi sử dụng, cần kiểm tra bao bì và hạn sử dụng để đảm bảo sản phẩm còn nguyên vẹn và an toàn.
• Mở bao bì nhẹ nhàng để tránh làm rách màng chắn.
• Đặt tấm màng lên âm hộ hoặc hậu môn của đối tác trước khi bắt đầu quan hệ bằng miệng.
• Trong quá trình quan hệ, có thể dùng tay giữ cố định màng chắn nếu có hiện tượng trượt hoặc di chuyển.

Lưu ý: Do màng chắn miệng không phổ biến tại một số khu vực, người dùng có thể tự tạo một màng chắn tạm thời bằng cách cắt dọc bao cao su nam hoặc bao cao su nữ, sau đó mở rộng ra thành một tấm phẳng. Tuy nhiên, cần đảm bảo sản phẩm không bị rách và chưa qua sử dụng để giữ hiệu quả bảo vệ.

Bao cao su có an toàn không?

Bao cao su là một trong những biện pháp tránh thai và phòng ngừa bệnh lây truyền qua đường tình dục an toàn, hiệu quả và dễ tiếp cận nhất hiện nay. Khi được sử dụng đúng cách trong mỗi lần quan hệ, bao cao su có thể đạt hiệu quả rất cao trong việc bảo vệ sức khỏe sinh sản và tình dục cho cả nam và nữ.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), nếu sử dụng đúng cách, bao cao su có thể ngăn ngừa mang thai ngoài ý muốn với hiệu quả lên tới 98%. Bao cao su nữ cũng có hiệu quả tương tự khi được sử dụng chính xác. Tuy nhiên, tỷ lệ này có thể giảm nếu dùng không đúng kỹ thuật hoặc không sử dụng trong toàn bộ thời gian quan hệ.

Để nâng cao hiệu quả ngừa thai, các cặp đôi có thể lựa chọn kết hợp bao cao su với một phương pháp tránh thai khác, chẳng hạn như thuốc tránh thai nội tiết, que cấy, miếng dán hoặc vòng tránh thai. Việc sử dụng hai biện pháp đồng thời - còn gọi là tránh thai kép - không chỉ làm giảm tối đa nguy cơ mang thai ngoài ý muốn mà còn giúp phòng ngừa các bệnh lây truyền qua đường tình dục, điều mà nhiều phương pháp nội tiết đơn thuần không thể đảm bảo.

Tuy nhiên, việc lựa chọn phương pháp tránh thai phù hợp cần cân nhắc đến thể trạng, tiền sử bệnh lý và mong muốn sinh sản của từng cá nhân. Do đó, người dùng nên tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa sản phụ khoa để được tư vấn kỹ lưỡng, từ đó lựa chọn giải pháp an toàn, hiệu quả và hạn chế tối đa các tác dụng phụ không mong muốn.

Những ai nên sử dụng bao cao su?

Bao cao su là một trong những biện pháp bảo vệ sức khỏe tình dục đơn giản, hiệu quả và phù hợp với nhiều nhóm đối tượng:

• Các cặp đôi chưa muốn có con hoặc cần kế hoạch hóa gia đình: Bao cao su là lựa chọn phù hợp cho các cặp đôi đang trong độ tuổi sinh sản nhưng chưa sẵn sàng mang thai. Đây là biện pháp tránh thai dễ tiếp cận, không can thiệp vào nội tiết tố và không ảnh hưởng đến khả năng sinh sản về sau.
• Những người có bạn tình không cố định hoặc mới bắt đầu quan hệ: Khi chưa thực sự hiểu rõ về tình trạng sức khỏe sinh dục của đối phương, việc sử dụng bao cao su là cách phòng ngừa lây nhiễm HIV và các bệnh lây truyền qua đường tình dục hiệu quả nhất.
• Người có nguy cơ cao nhiễm các bệnh lây truyền qua đường tình dục: Những người có nhiều bạn tình, quan hệ đồng giới nam, hoặc từng có tiền sử mắc bệnh tình dục được khuyến nghị nên duy trì sử dụng bao cao su trong mọi lần quan hệ, kể cả qua đường âm đạo, hậu môn hay miệng.
• Người dị ứng hoặc không phù hợp với các biện pháp tránh thai nội tiết: Bao cao su là giải pháp thay thế phù hợp cho những người không thể sử dụng thuốc tránh thai, que cấy hoặc vòng tránh thai do tác dụng phụ liên quan đến nội tiết, bệnh lý tim mạch, hoặc có chống chỉ định y khoa.

Ưu và nhược điểm của bao cao su

Dưới đây là một số ưu điểm mà bao cao su có thể mang lại:

• Hiệu quả cao trong phòng ngừa thai và lây nhiễm bệnh tình dục: Bao cao su là phương pháp tránh thai dạng hàng rào, hoạt động bằng cách ngăn không cho tinh trùng tiếp cận trứng và giảm thiểu tiếp xúc với dịch sinh dục. Khi sử dụng đúng cách, hiệu quả tránh thai có thể đạt tới 98%, đồng thời giúp phòng ngừa HIV và nhiều bệnh lây truyền qua đường tình dục như lậu, chlamydia, giang mai,...
• Sẵn sàng sử dụng trong mọi tình huống: Bao cao su rất tiện lợi và có thể sử dụng ngay khi phát sinh quan hệ tình dục không dự tính trước. Sản phẩm dễ tìm mua tại hiệu thuốc, siêu thị hoặc cửa hàng tiện lợi mà không cần kê toa y tế.
• Ít hoặc không có tác dụng phụ toàn thân: Do không chứa hormone, bao cao su không ảnh hưởng đến nội tiết tố, không gây rối loạn kinh nguyệt hay các biến chứng nội tiết thường gặp ở các biện pháp tránh thai khác.
• Không ảnh hưởng đến nội tiết tố: Khác với các biện pháp tránh thai nội tiết như thuốc uống, miếng dán, que cấy hay vòng tránh thai nội tiết, bao cao su không làm thay đổi hormone sinh dục của người sử dụng. Vì vậy, đây là lựa chọn phù hợp với những người không muốn hoặc không thể sử dụng biện pháp nội tiết.
• Đa dạng về chủng loại và thiết kế: Trên thị trường hiện có nhiều loại bao cao su với kích cỡ, độ dày, kiểu dáng, chất liệu và hương vị khác nhau, phù hợp với nhu cầu và sở thích đa dạng của người sử dụng.

Bên cạnh những ưu điểm, bao cao su vẫn có một số hạn chế như:

• Có thể làm gián đoạn cảm xúc trong quan hệ: Một số cặp đôi cảm thấy việc dừng lại để đeo bao làm gián đoạn cuộc yêu. Tuy nhiên, điều này có thể được khắc phục nếu bao cao su được đưa vào như một phần của màn dạo đầu.
• Nguy cơ rách hoặc tuột nếu sử dụng sai cách: Mặc dù bao cao su được thiết kế từ chất liệu bền, nhưng nếu sử dụng không đúng cách (chẳng hạn như không ép khí ở đầu bao, dùng chất bôi trơn không phù hợp hoặc đeo sai chiều), vẫn có nguy cơ bao bị rách hoặc tuột trong khi quan hệ.
• Phản ứng dị ứng với latex: Một số người có thể bị kích ứng hoặc dị ứng với bao cao su làm từ latex. Trong trường hợp này, nên chuyển sang sử dụng bao cao su làm từ polyurethane hoặc polyisoprene, là những chất liệu thay thế an toàn hơn.
• Cần tháo bao đúng thời điểm để đảm bảo hiệu quả: Sau khi xuất tinh, người dùng nên rút dương vật ra khi vẫn còn cương cứng và giữ chặt phần đầu bao để tránh tinh dịch tràn ra ngoài. Tháo bao sai cách có thể khiến tinh trùng xâm nhập vào âm đạo, làm giảm hiệu quả ngừa thai.

Vài lưu ý khi sử dụng bao cao su

Bên cạnh việc hiểu rõ công dụng và lợi ích của bao cao su, bạn cũng cần nắm vững một số lưu ý quan trọng để đảm bảo hiệu quả bảo vệ và tránh các tình huống phản tác dụng:

• Chọn sản phẩm có chứng nhận an toàn: Luôn mua bao cao su có dấu chứng nhận CE (Châu Âu) hoặc UKCA (Vương quốc Anh) trên bao bì. Đây là những dấu hiệu cho thấy sản phẩm đã được kiểm định chất lượng và đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn quốc tế.
• Bảo quản đúng cách: Bao cao su cần được bảo quản nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp và không để gần các vật sắc nhọn, tránh làm rách hoặc hỏng sản phẩm trước khi sử dụng.
• Sử dụng bao mới cho mỗi lần quan hệ: Tuyệt đối không tái sử dụng bao cao su. Mỗi chiếc bao chỉ dùng một lần duy nhất, kể cả khi chưa xuất tinh. Việc tái sử dụng có thể làm giảm độ đàn hồi và tăng nguy cơ mang thai ngoài ý muốn hoặc lây nhiễm bệnh.
• Chỉ sử dụng một bao cao su mỗi lần: Không sử dụng hai hoặc nhiều lớp bao cùng lúc với hy vọng tăng hiệu quả. Thực tế, việc chồng nhiều lớp có thể gây ma sát giữa các bao, dẫn đến rách hoặc tuột bao mà không nhận biết được.
• Kiểm tra bao bì và hạn sử dụng trước khi dùng: Trước khi sử dụng, cần kiểm tra kỹ hạn sử dụng và đảm bảo bao bì còn nguyên vẹn, không bị rách, thủng hay biến dạng. Khi mở bao, nên xé dọc theo đường chỉ dẫn, không dùng răng hoặc vật sắc nhọn để tránh làm rách bao cao su bên trong.
• Sử dụng chất bôi trơn phù hợp: Để giảm ma sát và tăng cảm giác thoải mái khi quan hệ, có thể sử dụng gel bôi trơn gốc nước hoặc gốc silicone. Tránh sử dụng các sản phẩm gốc dầu (như vaseline, dầu massage) vì chúng có thể làm hỏng bao cao su, đặc biệt là bao làm từ latex.
• Chọn đúng kích cỡ bao cao su: Bao cao su cần phù hợp với kích thước dương vật. Nếu bao quá rộng, có thể bị tuột trong quá trình quan hệ; nếu quá chật, sẽ gây khó chịu, đau rát và làm tăng nguy cơ rách bao. Việc chọn đúng kích cỡ giúp đảm bảo hiệu quả bảo vệ và cảm giác thoải mái khi sử dụng.
• Đẩy không khí ra khỏi đầu bao khi đeo: Khi đeo bao, nên chừa một khoảng nhỏ ở đầu bao để chứa tinh dịch khi xuất tinh, đồng thời đẩy hết không khí ra ngoài nhằm tránh rách bao do áp lực trong lúc quan hệ.
• Luôn chuẩn bị sẵn bao cao su: Nếu bạn có khả năng phát sinh quan hệ tình dục không dự định, việc mang theo bao cao su bên người sẽ giúp bạn chủ động bảo vệ bản thân và bạn tình trong mọi tình huống.

Câu hỏi thường gặp

Bao cao su có hết hạn không?

Có. Bao cao su có hạn sử dụng được ghi rõ trên bao bì. Sau thời gian này, chất liệu có thể xuống cấp, mất độ đàn hồi và giảm hiệu quả bảo vệ.

Ngậm bao cao su có sao không? 

Không nên ngậm bao cao su thông thường, vì chúng không được thiết kế để dùng qua đường miệng và có thể chứa chất diệt tinh trùng hoặc chất gây tê. Nếu quan hệ bằng miệng, nên dùng bao cao su không mùi, không chất gây tê hoặc màng chắn miệng (dental dam).

Dùng bao cao su nhiều có ảnh hưởng gì không?

Không. Việc sử dụng bao cao su thường xuyên không gây ảnh hưởng đến sức khỏe nếu dùng đúng cách và chọn loại phù hợp. Bao cao su không chứa hormone nên không ảnh hưởng đến nội tiết hoặc khả năng sinh sản.

Bao cao su là gì? Bao cao su là một biện pháp tránh thai hàng rào an toàn, hiệu quả và dễ tiếp cận, không chỉ giúp ngăn ngừa mang thai ngoài ý muốn mà còn bảo vệ khỏi các bệnh lây truyền qua đường tình dục. Tuy nhiên, để đạt hiệu quả tối ưu, người dùng cần lưu ý cách bảo quản, chọn đúng kích cỡ, và tuân thủ hướng dẫn sử dụng. Bao cao su không chỉ là phương tiện bảo vệ cá nhân mà còn thể hiện sự chủ động và có trách nhiệm trong đời sống tình dục.