Cây rau má lá rau muống và những công dụng bất ngờ

Với vị đắng và tính mát, cây rau má lá rau muống là một lựa chọn tuyệt vời để duy trì sức khỏe tổng thể. Đặc biệt, loại cây này còn có tác dụng hỗ trợ điều trị các chứng ho lao phổi, ho kéo dài và viêm gan mạn tính. Hãy cùng Nhà thuốc Long Châu tìm hiểu kĩ hơn về cây rau má lá rau muống thông qua bài viết dưới đây.

Tìm hiểu về cây rau má lá rau muống

Tên thường gọi của cây này là rau má hoặc lá rau muống. Ngoài ra, cây còn được biết đến với các tên gọi khác như dương đề thảo, hồng bối diệp, tiết gà, nhất điểm hồng, hoa mặt trời, rau chua lè, lá mặt trời, tam tróc, cây rau má lá rau muống, cuống rau răm... Tên khoa học của loài này là Emilia sonchifolia (L) DC., thuộc họ Cúc - Asteraceae.

Cây rau má lá rau muống là loại cỏ mềm mọc dại rất phổ biến ở nước ta, có thể dễ dàng nhận biết loại thực vật này qua các đặc điểm sau:

• Đây là cây cỏ mềm, nhỏ, mọc thẳng đứng, thân nhẵn và có chiều cao trung bình từ 0.2 - 0.4 cm.
• Lá cây có hình mắt chim hoặc hình trứng, gốc lá có hình tim. Mép lá có răng cưa, hơi chia thành các thùy nhỏ và có cuống dài. Những lá sau có hình tam giác, chia lông chim và không có cuống.
• Cụm hoa mọc ở đầu cành, có hình trụ thon dài khoảng 8 - 9 mm và rộng 4 mm, hoa có màu tím hoặc hồng.
• Quả có hình trụ, dài khoảng 5 mm, có một chùm lông trắng ngắn.

Cây rau má lá rau muống là loại thực vật mọc hoang ở khắp các bãi ruộng, ven đường, bãi đất trống và hàng rào.

Bộ phận dùng - thu hái - sơ chế - bảo quản

• Bộ phận sử dụng: Toàn bộ cây rau má lá rau muống đều có thể sử dụng. Phần lá hoặc đọt non của cây có thể ăn được và có vị chua đặc trưng, có thể thay thế cho chanh, khế, sấu… Ngoài ra, toàn bộ cây có thể thu hoạch và phơi khô để làm thuốc chữa bệnh.
• Thu hái: Thu hái quanh năm.
• Sơ chế: Thu hái toàn bộ cây, bỏ rễ, rửa sạch, sau đó phơi khô hoặc sấy khô để làm thuốc.
• Bảo quản: Bảo quản ở nơi khô ráo, thoáng mát, sạch sẽ, tránh mối mọt và ẩm mốc.

Thành phần hóa học

Theo các nghiên cứu, cây rau má lá rau muống chứa một số hoạt chất quan trọng như glucosid, stearin và một lượng nhỏ alcaloid, β sitosterol, acid palmitic, simiaral, stigmasterol và acid triacontanoic trong cây này. Ngoài ra, trong các bộ phận trên mặt đất của cây, theo nghiên cứu của Cheng, Dangliang và Roeder Erland, cũng phát hiện alcaloid nhanapyroli zilin bao gồm senkirkin và domorin.

Công dụng của cây rau má lá rau muống

Theo Y học cổ truyền

Cây rau má lá rau muống có vị đắng và tính mát, mang lại nhiều công dụng sau:

• Giúp thanh nhiệt, giải độc cơ thể.
• Hỗ trợ điều trị và cải thiện tình trạng mụn nhọt.
• Hỗ trợ điều trị ho lao phổi, ho kéo dài và viêm phế quản mãn tính.
• Điều trị viêm gan mãn tính bao gồm viêm gan siêu vi B và vàng da.
• Giảm đau họng và trị viêm họng hạt.
• Giúp hạ sốt, cải thiện tình trạng tiểu buốt, tiểu rắt và nước tiểu màu vàng.
• Điều trị sưng vú sau sinh do tắc tia sữa.
• Chữa đau mắt đỏ và viêm tai giữa.
• Được sử dụng trong chế độ ăn uống hàng ngày để phòng ngừa nhiễm phóng xạ hạt nhân.

Theo y học hiện đại

Các nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng chiết xuất các thành phần từ cây rau má lá rau muống có những tác dụng quan trọng sau:

• Chống viêm: Theo thông tin được đăng trên tạp chí Fitoterapia, chiết xuất từ nước và methanol trong lá của cây rau má lá rau muống có khả năng giảm sưng phù chân trong thí nghiệm trên chuột.
• Chống ung thư: Tạp chí Journal of Ethnopharmacology cho biết chiết xuất methanol từ loại thực vật này đã thể hiện khả năng chống lại các tế bào ung thư trong thí nghiệm trên chuột, bao gồm ung thư nguyên bào sợi từ phổi.
• Chống oxy hóa: Theo tạp chí Phytotherapy Research, các hoạt chất flavonoid đã được tìm thấy có khả năng cải thiện triệu chứng đục thủy tinh thể trong thí nghiệm trên chuột.

Một số bài thuốc dùng cây rau má lá rau muống để chữa bệnh

Bài thuốc giải cảm

Một phương pháp chữa bệnh từ cây rau má lá rau muống là bài thuốc giúp giảm sốt và chữa cảm cúm. Quy trình thực hiện như sau:

• Chuẩn bị 30 - 50g cây rau má lá rau muống tươi hoặc khô.
• Rửa sạch và đặt vào nồi cùng với 400ml nước.
• Đun nấu trên lửa nhỏ và đậy kín nắp cho đến khi sắc xuống còn khoảng 100ml.
• Lọc lấy nước và chia thành 3 phần uống trong ngày.

Bài thuốc trị viêm họng

Cách thực hiện như sau:

• Dùng 30g rau má lá rau muống và 30g rễ cỏ tranh.
• Sắc hai loại dược liệu trên và lấy nước uống hết trong ngày.
• Kiên trì sử dụng cho đến khi các triệu chứng viêm họng giảm.

Bài thuốc cải thiện ho lâu ngày

Cách thực hiện như sau:

• Dùng 30g cây rau má lá rau muống, 20g nga bất lực thảo và 10g mộc hồ điệp.
• Rửa sạch các loại dược liệu, sắc cùng 500ml nước cho đến khi cạn xuống còn khoảng 100ml thì tắt bếp.
• Chia phần nước thu được thành 3 phần và uống hết trong ngày.
• Kiên trì áp dụng liên tục trong 10 - 30 ngày.

Bài thuốc điều trị chứng nổi mụn nhọt

Cách thực hiện như sau:

• Dùng 50 - 100g cây rau má lá rau muống tươi, chú ý sử dụng toàn bộ cây.
• Rửa sạch và tách phần lá ra để riêng. Thân cây được nấu nước để tắm, trong khi đó, lá được giã nát và đắp trực tiếp lên vùng da mọc mụn nhọt.
• Kiên trì thực hiện mỗi ngày để cải thiện hiệu quả triệu chứng bệnh.

Bài thuốc trị viêm phổi

Nguyên liệu:

• 30g lá rau má;
• 30g lá rau muống;
• 30g cây sài đất;
• 400ml nước.

Cách thực hiện:

• Rửa sạch lá rau má, lá rau muống và cây sài đất.
• Đem lá rau má, lá rau muống và cây sài đất đặt trong nồi.
• Thêm 400ml nước vào nồi.
• Đun sôi hỗn hợp trên lửa nhỏ khoảng 20 - 30 phút.
• Sau khi nước còn khoảng 200ml, tắt bếp.
• Dùng phễu hoặc lọc để lấy nước cất ra, bỏ bã thảo dược đi.
• Lọc lấy nước thu được uống đều đặn hàng ngày.

Bài thuốc này có thể giúp làm dịu và hỗ trợ điều trị viêm phổi. Tuy nhiên, trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào, nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia y tế.

Một số lưu ý khi sử dụng dược liệu rau má lá rau muống

Mặc dù là các thành phần tự nhiên từ thảo dược, chúng không có dược tính cao nhưng vẫn có thể gây ra tác dụng phụ nếu không sử dụng đúng cách. Do đó, khi sử dụng cây rau má hoặc lá rau muống, người dùng cần lưu ý những điều sau:

• Việc sử dụng loại dược liệu này không được khuyến khích cho phụ nữ mang thai.
• Các thành phần trong dược liệu chỉ có tác dụng hỗ trợ giảm các triệu chứng, thích hợp cho những trường hợp bệnh nhẹ.
• Vì thành phần dược chất không đặc biệt cao, việc duy trì sự kiên nhẫn và sử dụng liên tục trong thời gian dài là quan trọng để đạt được kết quả mong muốn.
• Rau má lá rau muống được coi là dược liệu quý trong Y học cổ truyền và có sẵn ở các phòng khám y học cổ truyền hoặc cửa hàng thuốc đông dược đáng tin cậy. Tuy nhiên, nếu xuất hiện bất kỳ triệu chứng không bình thường nào, việc ngừng sử dụng và tham khảo ý kiến của chuyên gia là cần thiết để tránh các tác dụng phụ có thể xảy ra.

Mong rằng những thông tin chi tiết về cây rau má lá rau muống trong bài viết này sẽ giúp các bạn đọc hiểu rõ hơn về loại dược liệu này cũng như cách sử dụng một cách thích hợp. Tuy nhiên, cần nhớ rằng thông tin này chỉ mang tính tham khảo. Trước khi sử dụng, người bệnh nên tham khảo ý kiến của chuyên gia, bác sĩ và thực hiện thăm khám bệnh để đảm bảo an toàn và hiệu quả.