Giải đáp “tất tần tật” mọi thắc mắc về máy siêu âm

Máy siêu âm là công cụ không thể thiếu giúp các bác sĩ chẩn đoán bệnh để đưa ra phác đồ điều trị chính xác và phù hợp nhất với người bệnh. Chắc nhiều người thắc mắc về cách hoạt động cũng như những lợi ích lớn mà loại máy này mang lại, cùng tìm lời giải trong bài viết dưới đây của Long Châu nhé!

Máy siêu âm là gì và ứng dụng thế nào?

Vậy máy siêu âm là gì? Ứng dụng của máy siêu âm là như thế nào? Cùng chúng tôi tìm hiểu ngay bài tham khảo dưới đây nhé!

Máy siêu âm là gì?

Máy siêu âm là loại máy được sử dụng rộng rãi trong y khoa phục vụ chẩn đoán hình ảnh. Loại máy này hoạt động với phương pháp tạo các hình ảnh bằng sóng siêu âm có tần số cao để tái tạo hình ảnh cấu trúc bên trong cơ thể. Dùng máy siêu âm, có thể theo dõi được sự chuyển động các bộ phận bên trong cơ thể, kể cả các chi tiết nhỏ như: Co bóp cơ, chuyển động dòng máu trong các mạch máu…

Ứng dụng của máy siêu âm trong y khoa

Máy siêu âm được sử dụng rộng rãi bởi tính ứng dụng cao, là công cụ hỗ trợ đắc lực cho các y bác sĩ, loại máy này được trưng dụng nhiều nhất trong sản khoa và phụ khoa, nó giúp các bác sĩ:

• Xác định vị trí của thai nhi và quan sát tình trạng phát triển của thai nhi.
• Đo kích thước thai nhi và xác định ngày sinh.
• Kiểm tra vị trí nhau thai, đảm bảo sự phát triển bình thường của thai nhi và an toàn cho sức khỏe mẹ.
• Kiểm tra giới tính thai nhi.
• Máy siêu âm giúp phát hiện kịp thời các trường hợp bất thường của thai nhi như: Thai ngoài tử cung, dị tật…
• Xác định lượng nước ối an toàn cho thai nhi.
• Theo dõi thai nhi khi để đảm bảo an toàn khi thực hiện các thủ tục cần thiết như: Xét nghiệm, chọc ối…
• Phát hiện các khối u ung thư vú và u buồng trứng để can thiệp kịp thời.

Ngoài ra, máy siêu âm còn giúp bác sĩ theo dõi được tình trạng sức khỏe của tim, đo lưu lượng máu qua tim hoặc các mạch để có các biện pháp kịp thời trước cấu trúc hoặc chức năng bất thường. Máy còn giúp phát hiện sỏi thận và các bệnh khác liên quan đến thận như: Ung thư tuyến tiền liệt, áp xe thận, nang thận, thận ứ nước, suy thận… Ngoài ra, máy siêu âm còn đem lại nhất nhiều lợi ích khác hỗ trợ công tác phát hiện và điều trị bệnh.

Nguyên lý hoạt động và hiển thị hình ảnh của máy siêu âm

Nguyên lý hoạt động của máy siêu âm cũng rất đơn giản, khám phá ngay dưới đây nhé

Nguyên lý hoạt động của máy siêu âm

Máy siêu âm hoạt động dựa trên nguyên lý định vị bằng sóng siêu âm. Khi thực hiện quá trình siêu âm, bác sĩ sẽ dùng đầu dò tì sát lên da, các tinh thể bên trong đầu dò sẽ phát ra các sóng siêu âm truyền vào cơ thể. Đồng thời, các xương, chất lỏng và mô trong cơ thể sẽ vừa hấp thụ, truyền qua vừa phản xạ trở lại đầu dò sóng âm.

Khi đó đầu dò sẽ nhận sóng âm phản hồi và gửi thông tin đến bộ xử lý. Sau quá trình phân tích, tín hiệu sẽ phản hồi lại bằng thuật toán xử lý hình ảnh rồi tái tạo thành hình ảnh siêu âm chiếu trên màn hình. Qua hình ảnh siêu âm được phản chiếu, bác sĩ có thể theo dõi tình trạng sức khỏe bệnh nhân và đưa ra chẩn đoán chính xác.

Máy siêu âm hoạt động dựa vào 2 thông số chủ yếu là: Thời gian sóng âm phản hồi trở về đầu dò và vận tốc sóng âm truyền đi trong mô. Sau khi nhận được phản hồi và xử lý thông qua bộ xử lý, máy siêu âm sẽ thu được hình ảnh và phản hồi lại trên màn hình với nhiều chế độ hiển thị khác nhau.

Hiện tại, trên thị trường Việt Nam có 3 loại máy siêu âm:

• Phân loại theo cấu trúc, hình dạng: Máy dạng xách tay, máy cầm tay, máy siêu âm dạng xe đẩy…
• Phân loại theo phạm vi ứng dụng của máy: Dùng để siêu âm tim mạch, siêu âm phụ khoa, siêu âm tim thai hoặc sản khoa, siêu âm tổng quát…
• Phân loại theo thông số công nghệ: Máy 3D, máy 4D, máy siêu âm trắng đen, máy siêu âm màu…

Hiển thị hình ảnh siêu âm

Hình thức hiển thị của hình ảnh siêu âm qua máy siêu âm được chia thành 3 kiểu chính: Kiểu TM - Time Motion Mode; kiểu A - Amplitude Mode; kiểu B - Brightness Mode; kiểu 3D, 4D hoặc kiểu Doppler.

• Kiểu TM: Khi mặt phẳng hồi âm đứng yên thì màn hình hiển thị bằng đường thẳng, khi mặt phẳng hồi âm di chuyển thì màn hình sẽ có dạng đồ thị di chuyển. Kiểu hiển thị này của máy siêu âm giúp bác sĩ đo được kích thước, sự đàn hồi và đánh giá chuyển động.
• Kiểu A: Hình ảnh siêu âm hiển thị kiểu Amplitude hoạt động dựa trên nguyên lý siêu âm cơ bản. Đầu dò sẽ phát sóng âm, khi sóng âm xuyên qua các mô tạo ra sóng phản hồi, từ đó tạo ra tín hiệu điện và máy tính sẽ xử lý, cuối cùng hiển thị hình ảnh dưới dạng sóng nhô lên xuống khỏi đường thẳng điện.
• Kiểu B: Hình ảnh hiển thị dưới dạng thang xám theo thời gian thực tế. Nếu cường độ phản âm càng mạnh thì hình ảnh càng sáng.
• Kiểu 3D, 4D: Hình ảnh hiển thị đa chiều, thường được sử dụng trong sản khoa là chính để giúp quan sát được toàn diện tình trạng của bé.
• Kiểu Doppler: Chùm siêu âm khi phát đi và gặp vật sẽ phản hồi tần số, âm. Khi tần số của chùm siêu âm phản hồi thay đổi tần số chùm phát đi, tần số siêu âm sẽ tăng nếu như khoảng cách giảm và ngược lại. Hình ảnh siêu âm thu được kiểu này có 4 dạng là: Xung, màu, năng lượng và liên tục. Máy siêu âm cho hình ảnh kiểu Doppler được ứng dụng trong siêu âm tim, mạch máu, phát hiện u hoặc cả trong sản khoa.

Mỗi kiểu máy và hình thức hiển thị hình ảnh siêu âm sẽ được ưu tiên ứng dụng trong từng trường hợp khác nhau để đem đến hiệu quả chữa bệnh tốt nhất. Cho nên bạn sẽ không còn băn khoăn khi khám bệnh tại các khoa khác nhau mà gặp các dạng máy siêu âm không giống nhau.

Máy siêu âm thực sự là công cụ đắc lực không thể thiếu của các y bác sĩ trong quá trình khám chữa bệnh. Bài viết trên đây của Long Châu chắc hẳn đã giúp bạn giải đáp các thắc mắc về hoạt động và công dụng của loại máy này. Hãy tiếp tục theo dõi Long Châu để cập nhật thêm nhiều thông tin hữu ích nhé!

Nguyễn Khuyên

Nguồn tham khảo: Tổng hợp