Giải đáp: Uống ARV bao lâu thì bị kháng thuốc?

Tình trạng kháng thuốc ARV xảy ra khá phổ biến ở bệnh nhân nhiễm HIV. Để ngăn chặn và phát hiện kịp thời vấn đề này, người bệnh cần thường xuyên theo dõi sức khỏe bản thân và đi khám định kỳ để kịp thời phát hiện gen kháng thuốc sớm, từ đó có phương án đổi thuốc, thay thế thuốc thích hợp. 

Bệnh nhân HIV kháng thuốc gì và uống ARV bao lâu thì bị kháng thuốc? 

Bệnh nhân HIV kháng thuốc hay uống ARV bao lâu thì bị kháng thuốc là tình trạng khá phổ biến, khi người bệnh không còn tiếp nhận thuốc điều trị nữa, thuốc bị ức chế nên sử dụng thuốc nhưng số lượng vi rút vẫn không ngừng tăng lên, thậm chí là tăng nhanh chóng, khó kiểm soát khiến bệnh trở nặng hoặc diễn biến xấu đến sức khỏe. 

Nguyên nhân phổ biến nhất trong trường hợp này là do vi rút đột biến không còn tiếp nhận thuốc điều trị cũ nữa nên bị kháng thuốc, tuy nhiên trên thực tế, không phải tất cả trường hợp đột biến vi rút HIV đều gây nên phản ứng kháng thuốc. 

Thuốc ARV điều trị HIV được sử dụng thường xuyên và là loại thuốc phổ biến nhất với bệnh nhân HIV nhiều giai đoạn. Thuốc ARV có khả năng kiểm soát số lượng vi rút trong cơ thể ở một mức nhất định. Tuy nhiên không phải thuốc ARV có tác dụng mãi mãi. Khi vi rút đã có đề kháng với hoạt chất của thuốc thì tình trạng kháng thuốc ARV xảy ra, khiến số lượng vi rút không còn được kiểm soát nữa nên nhân lên nhanh chóng. Có nhiều kiểu kháng thuốc HIV, điển hình như: 

• Kháng thuốc lâm sàng: Là tình trạng số lượng vi rút nhân lên nhanh qua từng ngày và người bệnh vẫn đang uống thuốc ARV.
• Kháng thuốc kiểu hình: Là hiện tượng thực hiện kháng thuốc trong ống nghiệm, người nghiên cứu sẽ tiến hành tiêm thuốc vào ống nghiệm có chứa vi rút HIV nhưng kết quả cho thấy số lượng vi rút vẫn tăng lên như bình thường.
• Kháng thuốc kiểu gen: Là khi vi rút có dấu hiệu kháng thuốc do biến đổi gen. 

Vậy uống ARV bao lâu thì bị kháng thuốc? Theo nhiều bác sĩ và chuyên gia cho biết, việc uống ARV bao lâu thì bị kháng thuốc còn phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố khác nhau như tình trạng sức khỏe của bệnh nhân, giai đoạn phát triển bệnh, thời gian dùng thuốc và thực hiện uống thuốc đều đặn, đúng với chỉ định của bác sĩ. 

Vì vậy mà để biết được uống ARV bao lâu thì kháng thuốc là việc tương đối khó dự đoán, chính vì thế mà bệnh nhân cần thường xuyên kiểm tra sức khỏe định kỳ để bác sĩ tiện theo dõi diễn biến bệnh và khi có dấu hiệu bị kháng thuốc sẽ có phương án thay thế kịp thời, thích hợp, ngăn chặn sự nhân lên của vi rút. 

Biểu hiện khi bị kháng thuốc ARV

Ngoài tìm hiểu uống ARV bao lâu thì bị kháng thuốc thì nhận biết sớm dấu hiệu kháng thuốc cũng là điều mà bệnh nhân HIV cần lưu ý bởi khi phát hiện kháng thuốc sớm, phương án thay thế sẽ hiệu quả hơn, hạn chế tốt đa tình trạng bệnh diễn biến xấu do số lượng vi rút tăng nhanh chóng. 

Tuy nhiên trên thực tế cho thấy, rất khó để nhận biết dấu hiệu kháng thuốc ARV bằng mắt thường, chỉ có phương pháp xét nghiệm mới cho kết quả chính xác nhất nên việc thường xuyên đi kiểm tra sức khỏe định kỳ, uống thuốc đúng chỉ định sẽ giúp bệnh nhân HIV/AIDS sớm nhận biết kháng thuốc ARV. 

Các xét nghiệm mà bệnh nhân HIV cần làm thường xuyên gồm có:

• Xét nghiệm đo tải lượng vi rút có trong cơ thể: Xét nghiệm này cho thấy tải lượng vi rút hiện có trong cơ thể bệnh nhân và đây cũng là dấu hiệu nhận biết kháng thuốc ARV khá tốt. Nếu kết quả xét nghiệm cho thấy tải lượng vi rút đang ở mức thấp hoặc rất thấp có nghĩa là thuốc đang hoạt động khá tốt, tác dụng của thuốc vẫn còn. Ngược lại, khi tải lượng vi rút tăng nhanh, tăng cao hơn so với trước đó thì đây có thể là dấu hiệu cho thấy bệnh nhân bị kháng thuốc ARV. 

• Kiểm tra số lượng tế bào CD4: Xét nghiệm kiểm tra số lượng tế bào CD4 giúp nhận biết sớm tình trạng kháng thuốc. Nếu số lượng tế bào CD4 có nhiệm vụ chống lại vi rút HIV giảm sút thì có nghĩa là vi rút HIV đang chiếm lợi thế và tăng nhanh số lượng. 
• Xác định gen kháng thuốc: Đây là xét nghiệm cho thấy rõ nhất tình trạng số lượng vi rút có tăng lên không, vi rút có đột biến kháng thuốc hay không. 

Bên cạnh đó, ngoài việc uống ARV bao lâu thì bị kháng thuốc thì dấu hiệu nhận biết cơ thể kháng thuốc là rất khó. Theo nhiều nghiên cứu cho thấy, có đến 10% người bệnh HIV bị kháng thuốc và có thể kháng 1 hoặc thậm chí là nhiều loại ARV. Vì vậy mà uống ARV bao lâu thì bị kháng thuốc còn tùy thuộc vào cơ địa tiếp nhận điều trị của bệnh nhân, không thể dự đoán chính xác thời gian kháng thuốc.

Có cách nào giảm nguy cơ kháng thuốc không? 

Uống ARV bị kháng thuốc thì có cách nào để giảm nguy cơ, hạn chế tình trạng kháng thuốc hay không? Đây là câu hỏi của rất nhiều người khi biết được uống ARV có thể bị kháng thuốc và cần đổi sang loại thuốc mới có tác động mạnh hơn để ức chế được vi rút đã đột biến, thích nghi với loại thuốc cũ. 

Theo nhiều chuyên gia chia sẻ cũng như dựa trên những nghiên cứu khoa học cho thấy, việc kháng thuốc ARV có thể ngăn chặn bằng cách uống ARV liều cao. Ngoài ra, các bác sĩ cũng cho biết nếu bệnh nhân sử dụng thuốc không đều đặn, uống bỏ thuốc hoặc uống sai cách cũng sẽ làm nguy cơ kháng thuốc tăng cao. 

Thuốc điều trị HIV phổ biến nhất hiện nay là thuốc ARV, tuy nhiên lại ghi nhận rất nhiều trường hợp bị kháng thuốc ARV. Vậy phải làm sao? Khi xác định bệnh nhân bị kháng thuốc ARV, bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra tình trạng bệnh và kê đơn thuốc tác dụng mạnh hơn để thay thế cho đơn thuốc cũ, giúp kiểm soát số lượng vi rút kịp thời. 

Mong rằng những thông tin trên đã giúp bạn giải đáp thắc mắc uống ARV bao lâu thì bị kháng thuốc. Tình trạng kháng thuốc hiện khá phổ biến và lời khuyên cho bệnh nhân HIV là cần đi khám thường xuyên, uống thuốc đúng, đủ theo hướng dẫn của bác sĩ, đồng thời xây dựng lối sống lành mạnh, ăn uống khoa học cũng rất cần thiết. 

Hồng Nhung

Nguồn tham khảo: Tổng hợp