Giáo dục ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần như thế nào?

Trình độ học vấn cao hơn có liên quan đến sức khỏe tâm thần tốt hơn. Các mối quan hệ nhân quả nổi tiếng là khó thiết lập vì nhiều yếu tố. Tuy nhiên, giáo dục đã được chứng minh là một trong những chỉ số rõ ràng nhất về kết quả cuộc sống như việc làm, thu nhập và địa vị xã hội. Do đó, nó là một yếu tố dự báo mạnh mẽ cho việc cải thiện sức khỏe và hạnh phúc.

Trong khi đó, trình độ học vấn thấp hơn có liên quan đến tình trạng kinh tế xã hội thấp hơn. Nhưng không có chiến lược đơn giản nào để cải thiện sức khỏe và sự thành công về kinh tế của một quốc gia. Trước đây, luật bắt buộc đi học, quy định nghĩa vụ pháp lý đối với trẻ em phải ở lại trường lâu hơn, được cho là dẫn đến những kết quả có hại về sức khỏe tâm thần.

Bài viết này xem xét các mối liên hệ giữa giáo dục và sức khỏe tâm thần, mối liên hệ với tình trạng kinh tế xã hội và các yếu tố khác như tuổi tác và giới tính, và những phức tạp chính trị liên quan đến việc giảm bớt các vấn đề cho các thế hệ tương lai.

Các nhà nghiên cứu đang tìm hiểu mối liên hệ giữa giáo dục và các vấn đề sức khỏe tâm lý

Trình độ học vấn và sức khỏe tâm lý

Trình độ học vấn cao hơn có liên quan đến sức khỏe tâm thần tốt hơn. Các lý do được đưa ra là những người có trình độ học vấn có nhiều lựa chọn hơn và do đó có nhiều quyền kiểm soát hơn đối với cuộc sống của họ và an ninh tốt hơn. Những người được giáo dục đại học có trách nhiệm kiếm được nhiều tiền hơn trong suốt cuộc đời của họ.

Ngược lại, mức độ hài lòng về công việc ở những người có trình độ học vấn lại thấp một cách đáng ngạc nhiên và người ta cho rằng điều này có thể là do nguyện vọng cao đôi khi được chứng minh là không khả thi. Tương tự, mức độ hài lòng về cuộc sống cũng có thể thấp hơn trong nhóm nhân khẩu học này.

Trong khi đó, trình độ học vấn thấp có liên quan đến việc thiếu ý thức kiểm soát và khả năng phục hồi. Hệ quả của trình độ học vấn thấp có thể làm giảm địa vị kinh tế xã hội. Trình độ học vấn thấp hơn có liên quan đến “việc thiếu các nguồn lực tâm lý xã hội” (Neimeyer, H. và cộng sự, 2020) – chẳng hạn như cảm giác kiểm soát, khả năng phục hồi, khả năng trì hoãn sự hài lòng và tiếp cận với các hoạt động văn hóa – và tiếp xúc với nhiều tác nhân gây căng thẳng hàng ngày. Những yếu tố tiêu cực này có mối tương quan chặt chẽ với sự khởi phát của bệnh trầm cảm.

Trình độ học vấn và tình trạng kinh tế xã hội

Nhiều yếu tố có thể góp phần vào mối liên hệ giữa tình trạng kinh tế xã hội và sức khỏe tâm thần. Bất chấp những thách thức, nghiên cứu đã phát hiện ra mối tương quan giữa tình trạng kinh tế xã hội bị suy giảm và các vấn đề về sức khỏe tâm thần. Một độ dốc về sức khỏe tâm thần đã được tìm thấy trong các phân tích về các chỉ số độc lập về nghề nghiệp, thu nhập và giáo dục và điều này diễn ra liên tục trong suốt cuộc đời.

Đã có những cố gắng thiết lập mối quan hệ nhân quả giữa tình trạng kinh tế xã hội và sức khỏe tâm thần. Hai mô hình khác nhau đã được sử dụng để đánh giá mối quan hệ này:

Lựa chọn mô hình

Giải thích sự khác biệt về độ dốc xã hội theo hướng đi xuống của từng cá nhân sau khi các vấn đề sức khỏe tâm thần bắt đầu xảy ra.

Mô hình nguyên nhân

Giả định các yếu tố liên quan đến tình trạng kinh tế xã hội góp phần vào việc khởi phát các vấn đề sức khỏe tâm thần ngay từ đầu.

Các kết quả nghiên cứu về bệnh trầm cảm không nhất quán. Nhưng ngày càng có nhiều sự đồng thuận ủng hộ mô hình nhân quả. WHO khuyến nghị rằng các nhà nghiên cứu nên cân bằng các nỗ lực nghiên cứu của họ bằng cách xem xét cả sức khỏe tâm thần tích cực (PMH) – bao gồm sức khỏe tình cảm, tâm lý và xã hội. Hiện có một số ít các nghiên cứu lựa chọn phân tích một trong hai mô hình – lựa chọn xã hội hoặc nhân quả – trong bối cảnh của PMH.

Trình độ học vấn cao hơn có liên quan đến sức khỏe tâm thần tốt hơn

Giới tính và tuổi tác cũng rất quan trọng

Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra giới tính và tuổi tác là những yếu tố xã hội học quan trọng trong các nghiên cứu xem xét trình độ học vấn đi đôi với tình trạng kinh tế xã hội có liên quan đến các kết quả tiêu cực về sức khỏe tâm thần. Phụ nữ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn nam giới (9,9% so với 4,2%). Rủi ro đối với các thành viên trong nhóm dân số trẻ cũng lớn hơn nhiều so với những người lớn tuổi.

Những người lớn tuổi đã nghỉ hưu có trình độ học vấn cao hơn cùng với thái độ sống tích cực đối với việc giải trí đã được phát hiện là có mức độ hạnh phúc tốt hơn, cuộc sống xã hội tốt hơn và chức năng nhận thức tốt hơn.

Tham gia vào các hoạt động giải trí giúp bù đắp những căng thẳng chính liên quan đến việc già đi như mất người thân và những lo lắng liên quan đến sức khỏe về khuyết tật và bệnh tật. Trình độ học vấn cao hơn cũng có liên quan đến nhận thức tốt hơn về những thay đổi liên quan đến tuổi – thể chất, cuộc sống và nghề nghiệp.

Chỉ giáo dục những người muốn được giáo dục

Những người có trình độ học vấn cao có xu hướng sống hạnh phúc hơn

Với những phát hiện trên, giáo dục nhiều hơn luôn luôn cải thiện sức khỏe tâm thần. Nghiên cứu đã chứng minh rằng điều này không nhất thiết phải như vậy. Ở nhiều người, việc học hành có thể có những tác động xấu đến sức khỏe tâm thần. Các nhà nghiên cứu đã nghiên cứu vấn đề này sau khi cải cách giáo dục ở Anh vào đầu những năm 1970, khuyến nghị nâng độ tuổi tối thiểu để rời trường học từ 15 lên 16 tuổi.

Mặc dù cải cách đã cải thiện một cách đáng kể trình độ học vấn và nâng cao mức độ truyền cảm hứng, nó không có tác động đến tính di chuyển xã hội. Thay vào đó, các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra những cải cách bắt buộc làm tăng nguy cơ mắc bệnh trầm cảm và các vấn đề sức khỏe tâm thần khác ở tuổi trưởng thành.

Các kết quả không cho thấy rằng hành động thể chất ở lại trường là vấn đề. Thay vào đó, những phát hiện này là kết quả của việc buộc những thanh thiếu niên có thành tích thấp phải ở trong một môi trường tập trung vào học tập mà theo đó chúng không phát triển được. Các nhà nghiên cứu cho rằng những cải cách có thể dẫn đến những hậu quả không mong muốn về lâu dài đối với sức khỏe tâm thần.

Giáo dục ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần như thế nào? Mặc dù trình độ học vấn tốt hơn có liên quan rõ ràng đến kết quả sức khỏe tâm thần của cá nhân tốt hơn, nhưng vẫn có sự khác biệt về tuổi tác và giới tính. Hơn nữa, cải thiện sức khỏe tinh thần của quốc gia không chỉ đơn giản là chỉ định các cơ hội tốt hơn để cải thiện giáo dục như những nỗ lực trước đây để làm như vậy đã được tiết lộ. Giáo dục ở trình độ cao không phù hợp với tất cả. Thay vào đó, các nhà nghiên cứu đã bắt đầu tìm kiếm các giải pháp và can thiệp để giải quyết các bất bình đẳng đang tồn tại và hiện nay cần có thêm nhiều nghiên cứu như vậy.

Bảo Hân

Nguồn tham khảo: News Medical