Hiện tượng mật ong kết tinh và quan niệm sai lầm thường gặp

Mật ong kết tinh đã từng được xem là một hiện tượng khiến nhiều người hoài nghi rằng đây là một dấu hiệu của mật ong kém chất lượng. Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá sự thật và giải đáp về hiện tượng mật ong kết tinh và quan niệm sai lầm thường gặp của nó.

Hiện tượng mật ong kết tinh là gì?

Khi mật ong được bảo quản ở nhiệt độ từ 6 - 20 độ C, hiện tượng kết tinh sẽ xảy ra và nó không ảnh hưởng tới sức khỏe và chất lượng của mật ong.

Khi kết tinh, mật ong chuyển từ dạng lỏng sang hạt với kích thước từ mịn đến to, thô. Hiện tượng này có thể xảy ra ở nhiều vị trí trên miệng chai, phần đáy đến toàn bộ chai. Thành phần chính của mật ong là Fructozơ (khoảng 38,5%) và Glucozơ (31%) mà Glucozơ là thành phần dễ bị tách nước và tạo thành dạng tinh thể, góp phần vào quá trình kết tinh của mật ong từ dạng lỏng sang mịn phù sa, sau đó chuyển tiếp thành dạng hạt.

Nguyên nhân mật ong kết tinh?

Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến quá trình kết tinh của mật ong:

• Nhiệt độ đóng vai trò quan trọng trong quá trình kết tinh, với mật ong dễ kết tinh ở mức 6 - 20 độ C và không kết tinh ở dưới 5 độ C hoặc trên 27 độ C.
• Nguồn mật hoa cũng ảnh hưởng đến quá trình kết tinh, với từng loại hoa có thể tác động nhanh hay chậm tới hiện tượng mật ong kết tinh.
• Hàm lượng nước cũng ảnh hưởng đến độ đặc của mật ong và hiện tượng kết tinh, với mật ong có hàm lượng nước càng thấp thì càng dễ kết tinh.
• Hàm lượng đường Glucozơ cũng đóng vai trò quan trọng, với tỷ lệ Glucozơ cao sẽ khiến mật ong kết tinh nhanh hơn.
• Phấn hoa và các tạp chất trong mật ong cũng có thể tạo nền tảng cho quá trình kết tinh.
• Mật ong có thể không kết tinh hoặc kết tinh rất chậm khi hàm lượng Fructozơ cao, như mật hoa vải hay mật hoa nhãn.

Mật ong để được bao lâu?

Để đảm bảo chất lượng và an toàn sức khỏe cho người dùng, thời gian sử dụng mật ong là vấn đề cần quan tâm. Theo khuyến cáo của các chuyên gia, trung bình mật ong nên được sử dụng trong vòng 2 - 3 năm sau khi khai thác.

Đối với mật ong rừng do tiếp xúc với phấn hoa dễ lên men và gây chua, vì thế chỉ nên dùng trong 2 năm. Trong khi đó, mật ong nuôi có thể sử dụng đến 3 năm, sau đó bạn không nên dùng tiếp. Nếu mua các loại mật ong không rõ ngày lấy mật, bạn nên sử dụng nhanh để tránh mật ong bị hư và không còn đảm bảo chất lượng. Chú ý đảm bảo mật ong được bảo quản ở nhiệt độ và điều kiện khô ráo để tránh bị nấm mốc và oxy hóa.

Để bảo đảm chất lượng và an toàn cho sức khỏe, việc sử dụng mật ong cần tuân thủ một số nguyên tắc, bạn nên mua lượng mật ong đủ dùng trong thời gian ngắn và cần sử dụng nhanh để tránh tình trạng mật ong bị hư, không thể sử dụng được.

Mật ong kết tinh và quan niệm sai lầm thường gặp

Cho ong ăn đường làm cho mật kết tinh

Để nuôi ong hiệu quả kinh tế, người nuôi ong cho ong ăn đường trong thời vụ khó khăn khi thiếu hoặc ít có cây nguồn mật nở hoa. Nếu ong không được cho ăn đường trong thời vụ khó khăn này, chúng sẽ không tồn tại được. Khi ong được cho ăn đường mía (Saccarozơ), men tiêu hóa của chúng sẽ chuyển hóa thành đường Glucozơ và Fructozơ với tỷ lệ bằng nhau và không ảnh hưởng tới việc kết tinh của mật ong. Việc cho ong ăn đường không phải là nguyên nhân chính dẫn đến kết tinh của mật ong.

Mật ong có cho ăn đường sẽ có hàm lượng đường Saccarozơ cao không đủ tiêu chuẩn xuất khẩu. Vì đến 85% mật ong của Việt Nam được xuất khẩu cho thị trường Mỹ và EU, mật ong phải được kiểm tra rất chặt chẽ bằng cách kiểm tra đường Saccarozơ và đồng vị các bon C13. Nếu phát hiện mật ong đã cho ăn đường, dù ít, nó sẽ bị xem là mật giả và phải trả về. Do đó, người nuôi ong không nên cho ong ăn đường trong vụ mật, và thậm chí phải dừng cho ong ăn đường ít nhất là 1 tháng trước khi đưa chúng vào vụ mật.

Mật ong kết tinh là mật ong giả

Hiện nay, nhiều người làm giả mật ong bằng cách nấu nước đường với phèn chua và pha thêm một ít mật ong để có mùi thơm. Tuy nhiên, mật giả thường loãng nên không kết tinh. Hoặc nếu làm giả mật ong với tỉ lệ đặc hơn thì lớp kết tinh chỉ lắng xuống đáy chai một lớp mỏng rất cứng, khó hòa tan. Ngược lại, mật ong tự nhiên thường kết tinh mềm, dễ tan.

Ở một số vùng cao như Sa Pa, Đồng Văn, Mù Căng Chải, người tiêu dùng thường dùng mật kết tinh do ảnh hưởng nhiệt độ tại đây và xem đó là dấu hiệu của mật ong chất lượng cao. Việc mật ong kết tinh không ảnh hưởng đến chất lượng của nó và ngược lại, nhiều người còn cho rằng mật ong không kết tinh là mật kém chất lượng. Tuy nhiên, hiện tượng mật ong kết tinh không chỉ do chất lượng mật ong mà còn do cách bảo quản và sử dụng chúng. Để tránh mua phải mật ong giả, người tiêu dùng cần phải mua mật ong từ nguồn tin cậy và đảm bảo rằng nó được sản xuất và bảo quản đúng cách.

Bảo quản mật ong trong tủ lạnh

Mật ong chất lượng tốt và nguyên chất có thể sử dụng được trong khoảng 2 - 3 năm ở nhiệt độ phòng. Tuy nhiên, bảo quản mật ong trong tủ lạnh không phải là lựa chọn tốt, vì chỉ cần nhiệt độ thấp hơn 20 độ C thì mật ong sẽ kết tinh và có hiện tượng nổi bọt nhỏ trên bề mặt. Điều này làm cho mật ong khó dùng và không còn hương vị tốt như ban đầu. Do đó, để bảo quản mật ong tốt nhất, bạn nên để nó ở nhiệt độ phòng và không cho vào tủ lạnh.

Với những thông tin về hiện tượng mật ong kết tinh và quan niệm sai lầm thường gặp, hy vọng bạn đọc sẽ có được cái nhìn tổng quan và rõ ràng hơn về vấn đề này. Hãy lựa chọn mật ong chất lượng và bảo quản mật ong đúng cách để tận hưởng những lợi ích tuyệt vời mà loại thực phẩm này mang lại cho sức khỏe.

Quỳnh Hương

Nguồn tham khảo: Tổng hợp