Hướng dẫn cách lấy mẫu xét nghiệm

Lấy mẫu xét nghiệm là kỹ thuật lấy một lượng máu, chất thải, dịch tiết hoặc tổ chức mô của bệnh nhân và chuyển đến phòng xét nghiệm. Kết quả xét nghiệm rất quan trọng để chẩn đoán và điều trị trong chăm sóc bệnh nhân. Bài viết dưới đây nhà thuốc Long Châu sẽ hướng dẫn bạn cách lấy mẫu xét nghiệm, cùng theo dõi nhé!

Nguyên tắc lấy mẫu bệnh phẩm

Việc lấy mẫu xét nghiệm là vô cùng quan trọng, nó quyết định chất lượng của mẫu bệnh phẩm trong xét nghiệm giải phẫu bệnh và tế bào, ảnh hưởng lớn đến kết quả chẩn đoán. Dù là mẫu tế bào, mẫu dịch cơ thể hay mẫu mô thì khi lấy mẫu bệnh phẩm cần đảm bảo các yếu tố sau: Lấy đúng và đủ mẫu.

• Lấy đúng: Lấy bệnh phẩm đúng vùng tổn thương.
• Lấy đủ: Lấy đủ thành phần, đủ cỡ mẫu chẩn đoán.

Các mẫu thường được sử dụng bao gồm máu, dịch mũi, dịch mũi họng, dịch hầu họng, dịch rửa mũi, dịch súc họng, dịch phế quản, dịch phế nang, đờm, dịch não tủy, dịch nội khí quản, phết trực tràng, phân, tinh dịch, nước tiểu, nước bọt, mụn nước, mảng sinh thiết da.

Riêng đối với các bệnh xét nghiệm vi sinh, có một số nguyên tắc bổ sung:

• Lấy mẫu xét nghiệm đúng thời điểm;
• Đảm bảo mẫu xét nghiệm vô trùng;
• Lấy mẫu trước khi dùng kháng sinh;
• Đưa bệnh phẩm đến phòng xét nghiệm càng sớm càng tốt trong vòng 2 giờ.

Việc lấy mẫu xét nghiệm đúng là vô cùng quan trọng

Quy trình lấy mẫu xét nghiệm

Độ chính xác của kết quả xét nghiệm phần lớn phụ thuộc vào quy trình thu thập, lưu trữ và vận chuyển mẫu bệnh phẩm. Vì vậy cần lưu ý và tuân thủ phương pháp lấy mẫu, quy trình xử lý mẫu xét nghiệm để có được kết quả xét nghiệm chính xác nhất.

Lấy mẫu máu

Đối với các mục đích xét nghiệm như hóa sinh, huyết học hoặc cấy máu, cần có các hộp đựng mẫu và ống mẫu riêng biệt.

Ví dụ, lấy máu để xét nghiệm công thức máu thì cần lấy vào ống tím có chất chống đông EDTA, xét nghiệm hóa sinh và miễn dịch thì cần dùng ống chống đông Heparin, còn cấy máu tìm vi khuẩn thì cần lấy máu vào chai cấy máu chuyên biệt.

Lấy mẫu dịch tỵ hầu

• Bước 1: Cho bệnh nhân ngồi yên, mặt hơi hướng lên trên.
• Bước 2: Người lấy bệnh phẩm nghiêng đầu bệnh nhân ra sau khoảng 70 độ, đỡ gáy bệnh nhân.
• Bước 3: Tay còn lại nhẹ nhàng đưa tăm bông vào trong hốc mũi, đồng thời đẩy nhẹ và xoay tăm bông khoảng 1/2 chiều dài từ cánh mũi đến dái tai cùng bên. Giữ tăm bông trên vị trí lấy mẫu trong 5 giây để lấy đủ dịch thấm tối đa.
• Bước 4: Rút tăm bông ra. Đặt tăm bông đã ngâm vào tuýp có 3 ml môi trường vận chuyển và đem đi bảo quản.

Lấy mẫu dịch nội khí quản

• Bước 1: Chỉ dành áp dụng cho bệnh nhân đặt nội khí quản và đang thở máy.
• Bước 2: Dùng ống hút dịch đặt theo đường nội khí quản, đồng thời dùng bơm tiêm hút dịch trong khí quản ra ngoài theo đường ống đã đặt.
• Bước 3: Chuyển dịch trong khí quản vào tuýp nhựa có chứa môi trường vận chuyển virus.

Lấy mẫu phân và trực tràng

• Bước 1: Yêu cầu bệnh nhân nằm nghiêng trái, co đùi sát bụng.
• Bước 2: Thấm ướt tăm bông bằng nước muối vô trùng, đưa tăm bông vào cơ vòng hậu môn và xoay nhẹ.
• Bước 3: Rút tăm bông ra và kiểm tra xem đầu tăm bông có dính phân hay không. Nếu phân nhớt lấy khoảng 4 - 5 g (bằng đầu ngón tay cái), nếu lỏng lấy khoảng 5 ml.
• Bước 4: Đặt tăm bông vào ống có môi trường vận chuyển và bảo quản. Nhớ bẻ đầu tăm bông ra để không chạm vào ống và vặn chặt nút.

Quy trình lấy mẫu xét nghiệm phân và trực tràng

Lấy mẫu nước tiểu

• Bước 1: Cung cấp cho bệnh nhân các hướng dẫn cụ thể về cách lấy mẫu nước tiểu. Trước khi lấy mẫu, bệnh nhân nên rửa sạch cơ quan sinh dục ngoài bằng xà phòng, nước muối sinh lý hoặc nước.
• Bước 2: Sử dụng ống đựng nước tiểu và lấy nước tiểu chỉ vài giây sau khi bắt đầu. Bệnh nhân đi tiểu trực tiếp vào lọ nhựa, tránh chạm vào thành trong hoặc miệng lọ nhựa.
• Bước 3: Nhân viên y tế dán nhãn hộp đựng nước tiểu. Đưa mẫu nước tiểu đi xét nghiệm.

Lấy mẫu xét nghiệm Covid như thế nào?

Ngoại trừ việc xét nghiệm kháng thể yêu cầu sử dụng mẫu máu thì quy trình lấy mẫu xét nghiệm Covid tuân theo các bước sau:

• Bước 1: Các vật dụng xét nghiệm được nhân viên y tế chuẩn bị bao gồm kit xét nghiệm, tăm bông và ống dịch.
• Bước 2: Người làm xét nghiệm cần nghiêng cổ khoảng 70 độ. Nhân viên y tế sẽ đưa tăm bông vào sâu trong mũi cho đến mức vạch trên que thì dừng lại. Sau đó nhẹ nhàng xoay que vài lần để chất lỏng được thấm đầy bông. Quá trình này sẽ khiến bạn cảm thấy khó chịu, chảy nước mắt, ù tai… Tuy nhiên, bạn không phải lo lắng vì bước này có thể thực hiện nhanh chóng, có thể thực hiện trong vòng chưa đầy một phút.
• Bước 3: Sau khi tăm bông chứa đầy chất lỏng, nhân viên y tế sẽ nhẹ nhàng rút que ra và cho vào ống dịch đã chuẩn bị sẵn, đồng thời lắc nhẹ.
• Bước 4: Sau đó nhỏ các mẫu đã được tách chiết trong tuýp vào giếng của thiết bị xét nghiệm.
• Bước 5: Đọc và ghi lại kết qua sau thời gian quy định.

Lấy mẫu xét nghiệm Covid

Trên đây là những chia sẻ của Nhà thuốc Long Châu về lấy mẫu xét nghiệm. Việc lấy mẫu xét nghiệm đúng cách ảnh hưởng rất lớn đến kết quả của bạn. Hy vọng những chia sẻ trên đã giúp bạn biết được cách lấy mẫu xét nghiệm đúng.

Nguyễn Nhung

Nguồn tham khảo: Tổng hợp