Khô hạn sau sinh: Nguyên nhân và cách điều trị hiệu quả

Sau quá trình sinh nở, cơ thể phụ nữ có nhiều biến chuyển. Khô hạn sau sinh là vấn đề khiến nhiều mẹ bỉm gặp khó khăn trong sinh hoạt hằng ngày và phiền muộn bởi tự ti. Tìm hiểu nguyên nhân, tác hại và cách điều trị hiệu quả để giúp cải thiện sức khỏe phụ nữ sau khi sinh là điều rất cần thiết.

Nguyên nhân mẹ bỉm bị khô hạn sau sinh

Sau sinh con, cơ thể người mẹ trải qua nhiều thay đổi lớn về cả thể chất lẫn tinh thần. Sự thay đổi này có thể dẫn đến tình trạng khô hạn âm đạo - một vấn đề phổ biến và có thể gây không ít phiền toái trong đời sống hàng ngày:

Thay đổi hormone

Sau khi sinh, mức hormone estrogen trong cơ thể phụ nữ giảm đáng kể. Estrogen là hormone quan trọng giúp duy trì độ ẩm và đàn hồi của niêm mạc âm đạo. Khi hormone này giảm, âm đạo dễ bị khô và dễ tổn thương hơn. Sự thiếu hụt estrogen này thường là nguyên nhân chính khiến phụ nữ sau sinh cảm thấy khô rát và khó chịu trong quan hệ vợ chồng.

Trong quá trình cho con bú, cơ thể mẹ sản sinh hormone prolactin để kích thích tuyến sữa. Tuy nhiên, prolactin lại có tác dụng phụ là làm giảm sản xuất estrogen, khiến âm đạo trở nên khô hơn. Điều này giải thích tại sao nhiều bà mẹ nuôi con bằng sữa mẹ gặp tình trạng khô hạn trong suốt thời gian nuôi con bú.

Mệt mỏi và stress sau sinh

Chăm sóc con nhỏ đòi hỏi rất nhiều thời gian và công sức, khiến người mẹ dễ rơi vào tình trạng mệt mỏi, thiếu ngủ và căng thẳng. Stress cũng có thể làm giảm ham muốn tình dục và ảnh hưởng đến lưu thông máu tới vùng âm đạo, gây nên tình trạng khô hạn sau sinh.

Bên cạnh đó trong quá trình sinh nở, đặc biệt là sinh thường, có thể làm giãn cơ âm đạo và thay đổi cấu trúc của niêm mạc âm đạo. Từ đó vùng kín dễ tổn thương hơn. Khi âm đạo chịu tổn thương, nó có thể mất đi một số khả năng tiết dịch tự nhiên, dẫn đến khô hạn kéo dài.

Tác dụng phụ của một số loại thuốc

Một số bà mẹ có thể được bác sĩ kê đơn thuốc sau khi sinh, ví dụ như thuốc chống trầm cảm, thuốc giảm đau hoặc các loại thuốc nội tiết. Những loại thuốc này có thể ảnh hưởng đến độ ẩm tự nhiên của âm đạo và làm tình trạng khô hạn trở nên nghiêm trọng hơn.

Tác hại của khô hạn sau sinh

Tình trạng khô hạn sau khi sinh không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất của phụ nữ mà còn gây ra những tác động tiêu cực về tinh thần và mối quan hệ vợ chồng:

• Nguy cơ nhiễm trùng cao hơn: Niêm mạc âm đạo khi bị khô sẽ trở nên dễ tổn thương và dễ bị vi khuẩn tấn công. Điều này làm tăng nguy cơ nhiễm trùng âm đạo, viêm nhiễm và thậm chí có thể dẫn đến nhiễm trùng đường tiểu.
• Đau đớn và khó chịu khi quan hệ: Khi âm đạo khô hạn, lớp niêm mạc mất đi độ ẩm tự nhiên, dễ gây đau rát trong quá trình quan hệ. Điều này không chỉ làm giảm khoái cảm mà còn khiến nhiều phụ nữ trở nên lo lắng và ám ảnh khi nghĩ đến chuyện chăn gối.
• Ảnh hưởng đến tâm lý: Khô hạn khiến nhiều phụ nữ sau sinh cảm thấy thiếu tự tin và dễ rơi vào tình trạng tự ti. Ngoài ra, việc né tránh quan hệ do đau rát cũng có thể gây rạn nứt trong mối quan hệ vợ chồng, khi mà cả hai đều không tìm được tiếng nói chung trong đời sống tình dục.

Đối với nhiều phụ nữ, tình trạng khô hạn khiến họ cảm thấy ngứa ngáy, khó chịu, đặc biệt khi vận động mạnh hoặc làm việc trong thời gian dài. Điều này có thể làm giảm chất lượng cuộc sống và khiến người phụ nữ không thoải mái trong sinh hoạt.

Điều trị và phòng ngừa khô hạn sau sinh thế nào?

Để điều trị và phòng ngừa tình trạng khô hạn sau khi sinh, các bà mẹ có thể áp dụng một số phương pháp từ tự nhiên đến y khoa. Các biện pháp này giúp duy trì độ ẩm tự nhiên cho âm đạo và nâng cao chất lượng đời sống cá nhân:

Tham khảo phương pháp điều trị nội tiết

Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể khuyến nghị sử dụng hormone thay thế nếu tình trạng khô hạn kéo dài và ảnh hưởng nhiều đến chất lượng cuộc sống. Các loại kem chứa estrogen hoặc liệu pháp hormone thay thế có thể giúp bổ sung estrogen cho cơ thể và cải thiện tình trạng bệnh:

• Viên đặt âm đạo chứa Estradiol: Loại thuốc này giúp kích thích sự phát triển của niêm mạc âm đạo, làm tăng độ ẩm tự nhiên và thúc đẩy sản sinh Glycogen và Acid lactic. Nhờ đó chúng hỗ trợ cải thiện tình trạng khô rát âm đạo và giảm nguy cơ viêm nhiễm.
• Vòng âm đạo chứa Estrogen: Một vòng mềm dẻo được đặt vào âm đạo nhằm cung cấp Estrogen trực tiếp cho mô khu vực này. Vòng sẽ được thay mới mỗi 3 tháng để duy trì hiệu quả.
• Kem bôi Estrogen: Bôi kem mỗi ngày liên tục trong khoảng 1-2 tuần đầu, sau đó duy trì tần suất 1-3 lần mỗi tuần để hỗ trợ giảm triệu chứng khô âm đạo.

Sử dụng gel bôi trơn âm đạo

Gel bôi trơn là giải pháp tức thì giúp giảm bớt đau rát và khó chịu khi quan hệ. Có nhiều loại gel bôi trơn tự nhiên, không chứa hoá chất độc hại, an toàn cho bà mẹ sau sinh. Tuy nhiên, hãy lựa chọn sản phẩm không chứa các thành phần dễ gây kích ứng hoặc làm khô niêm mạc.

Thực hiện bài tập Kegel

Bài tập Kegel giúp cải thiện độ săn chắc và đàn hồi của cơ sàn chậu, từ đó giúp âm đạo co thắt tốt hơn và tăng cường khả năng tiết dịch tự nhiên. Phụ nữ có thể tập Kegel hàng ngày bằng cách siết chặt cơ âm đạo trong vài giây, sau đó thả lỏng, lặp lại nhiều lần trong ngày.

Thư giãn và giảm căng thẳng

Stress là một trong những yếu tố góp phần làm khô hạn âm đạo. Do đó, việc dành thời gian để thư giãn, chăm sóc bản thân và nghỉ ngơi là rất quan trọng. Các phương pháp thư giãn như thiền, yoga, hoặc đi dạo ngoài trời cũng có thể giúp giảm căng thẳng và cải thiện tuần hoàn máu, từ đó cải thiện tình trạng khô hạn.

Ngoài ra, một số sản phẩm chăm sóc cá nhân như xà phòng, dung dịch vệ sinh có thể chứa hóa chất gây kích ứng và làm khô âm đạo. Do đó, mẹ bỉm nên chọn các sản phẩm nhẹ nhàng, không chứa chất tạo mùi mạnh hoặc cồn để bảo vệ độ ẩm tự nhiên của niêm mạc âm đạo.

Bổ sung estrogen

Một số thực phẩm như đậu nành, hạt lanh, hạt chia chứa nhiều phytoestrogen, một hợp chất tự nhiên có tác dụng tương tự như estrogen trong cơ thể. Bổ sung các thực phẩm này vào chế độ ăn uống hàng ngày có thể giúp cân bằng hormone và giảm tình trạng khô hạn sau sinh.

Nước là thành phần quan trọng giúp duy trì độ ẩm cho toàn bộ cơ thể, bao gồm cả niêm mạc âm đạo. Ngoài ra, bổ sung đầy đủ chất xơ, vitamin và khoáng chất từ rau xanh, trái cây sẽ giúp cơ thể khỏe mạnh, cân bằng hormone và giảm tình trạng khô hạn.

Khô hạn sau sinh là một tình trạng phổ biến nhưng hoàn toàn có thể điều trị và cải thiện. Bằng cách hiểu rõ nguyên nhân và áp dụng các phương pháp điều trị, phòng ngừa phù hợp, phụ nữ có thể lấy lại sự tự tin, thoải mái trong cuộc sống. Ngoài ra sức khoẻ vùng kín giúp xây dựng lại sự gần gũi với bạn đời của bạn. Đừng ngần ngại chia sẻ với bác sĩ nếu gặp phải khó khăn kéo dài, vì sức khỏe và hạnh phúc của mẹ bỉm là điều quan trọng nhất.