Stress là gì? Nguyên nhân và cách điều trị Stress

Stress là gì? 

Căng thẳng là phản ứng của cơ thể đối với các tình huống có hại - cho dù đó là thực tế hay cảm nhận. Khi cơ thể cảm thấy bị đe dọa, một phản ứng hóa học xảy ra trong cơ thể cho phép hành động để ngăn ngừa thương tích. Phản ứng này được gọi là "chiến đấu hoặc bỏ chạy" hoặc phản ứng căng thẳng. Trong phản ứng căng thẳng, nhịp tim tăng lên, thở nhanh, cơ thắt lại và huyết áp tăng. Đó là cách bạn tự bảo vệ mình.

Căng thẳng có nghĩa là những điều khác nhau đối với những người khác nhau. Điều gì gây ra căng thẳng ở một người có thể ít được người khác quan tâm. Một số người có khả năng xử lý căng thẳng tốt hơn những người khác. Và, không phải tất cả căng thẳng đều xấu. Với mức độ nhẹ, căng thẳng có thể giúp hoàn thành nhiệm vụ và ngăn bị thương. Đó là một điều tốt. Nhưng căng thẳng mãn tính, lâu dài sẽ gây ra hậu quả xấu.

Những dấu hiệu và triệu chứng của Stress

Các triệu chứng cảm xúc của căng thẳng

• Dễ bị kích động, thất vọng và ủ rũ;
• Cảm thấy choáng ngợp, mất kiểm soát hoặc cần kiểm soát;
• Có một khoảng thời gian khó khăn để thư giãn và tĩnh tâm;
• Cảm thấy tồi tệ về bản thân (lòng tự trọng thấp) và cảm thấy cô đơn, vô giá trị và chán nản;
• Tránh những người khác.

Các triệu chứng thể chất của căng thẳng

• Đau đầu;
• Bụng khó chịu, bao gồm tiêu chảy, táo bón và buồn nôn;
• Đau, nhức và căng cơ;
• Đau ngực và tim đập nhanh;
• Mất ngủ;
• Thường xuyên bị cảm lạnh và nhiễm trùng;
• Mất ham muốn và/ hoặc khả năng tình dục;
• Lo lắng và run rẩy, ù tai, tay chân lạnh hoặc đổ mồ hôi;
• Khô miệng và khó nuốt;
• Nghiến hàm và nghiến răng.

Các triệu chứng nhận thức của căng thẳng

• Liên tục lo lắng;
• Ý nghĩ hoang tưởng;
• Hay quên và vô tổ chức;
• Không có khả năng tập trung;
• Phán xét tệ;
• Bi quan hoặc chỉ nhìn thấy mặt tiêu cực;

Các triệu chứng hành vi của căng thẳng

• Thay đổi cảm giác thèm ăn - không ăn hoặc ăn quá nhiều;
• Chần chừ và trốn tránh trách nhiệm;
• Sử dụng nhiều rượu, ma túy hoặc thuốc lá;
• Có nhiều hành vi lo lắng hơn, chẳng hạn như cắn móng tay, bồn chồn và đi nhanh.

Tác động của Stress đối với sức khỏe

Nhưng căng thẳng mãn tính kéo dài có thể gây ra hoặc làm trầm trọng thêm nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, bao gồm:

Các vấn đề về sức khỏe tâm thần, chẳng hạn như trầm cảm, lo âu và rối loạn nhân cách;

Bệnh tim mạch, bao gồm bệnh tim, huyết áp cao, nhịp tim bất thường, đau tim và đột quỵ;

Béo phì và các rối loạn ăn uống khác;

Rối loạn kinh nguyệt;

Rối loạn chức năng tình dục, chẳng hạn như bất lực và xuất tinh sớm ở nam giới và mất ham muốn tình dục ở nam giới và phụ nữ;

Các vấn đề về da và tóc, chẳng hạn như mụn trứng cá, bệnh vẩy nến và bệnh chàm, rụng tóc vĩnh viễn;

Các vấn đề về đường tiêu hóa, chẳng hạn như GERD, viêm dạ dày, viêm loét đại tràng và ruột kết kích thích.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu có bất kỳ dấu hiệu của stress xảy ra, bạn nên liên hệ ngay với bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn. Chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giảm nguy cơ tăng nặng của bệnh và giúp bạn mau chóng hồi phục sức khỏe.

Nguyên nhân dẫn đến Stress

Nguyên nhân của căng thẳng trong công việc bao gồm:

• Không hài lòng với công việc;
• Khối lượng công việc nặng hoặc quá nhiều trách nhiệm;
• Làm việc liên tục;
• Làm việc trong điều kiện nguy hiểm;

Những căng thẳng trong cuộc sống cũng có thể có tác động lớn. Ví dụ về những căng thẳng trong cuộc sống là:

• Sự ra đi của người thân;
• Ly hôn;
• Mất việc làm;
• Tăng nghĩa vụ tài chính;
• Kết hôn;
• Bệnh mãn tính hoặc chấn thương;
• Các vấn đề về cảm xúc (trầm cảm, lo lắng, tức giận, đau buồn, cảm giác tội lỗi, lòng tự trọng thấp);
• Chăm sóc người già hoặc người ốm trong gia đình;
• Sự kiện đau buồn, chẳng hạn như thiên tai, trộm cắp, hiếp dâm hoặc bạo lực đối với bản thân hoặc người thân;

Đôi khi căng thẳng đến từ bên trong hơn là bên ngoài. Tất cả những yếu tố này có thể dẫn đến căng thẳng:

• Sợ hãi và không chắc chắn;
• Thái độ và nhận thức;
• Kỳ vọng không thực tế: Không ai là hoàn hảo. Nếu luôn mong đợi làm mọi thứ ổn thỏa, sẽ cảm thấy căng thẳng khi mọi thứ không diễn ra như mong đợi;
• Thay đổi: Bất kỳ thay đổi lớn nào trong cuộc sống đều có thể gây căng thẳng - thậm chí là một sự kiện hạnh phúc như đám cưới hoặc thăng chức. Những sự kiện khó chịu hơn, chẳng hạn như ly hôn, thất bại lớn về tài chính, hoặc sự mất mát trong gia đình có thể là những nguồn căng thẳng đáng kể.

Mức độ căng thẳng sẽ khác nhau dựa trên tính cách và cách phản ứng với các tình huống. Một số người để mọi thứ lăn ra sau lưng họ. Đối với họ, áp lực công việc và áp lực cuộc sống chỉ là những va chạm nhỏ trên đường. Những người khác thực sự lo lắng bản thân bị ốm.

Những ai có nguy cơ mắc phải Stress?

Ngày nay, tỷ lệ người stress và gặp các vấn đề sức khỏe thể chất về tinh thần do stress tăng cao bởi áp lực công việc, gia đình. Tỷ lệ này tăng cao ở người trẻ những năm gần đây.

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc phải Stress

Một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc Stress, bao gồm:

• Gánh nặng tài chính;
• Thiếu người chia sẻ;
• Áp lực từ gia đình về công việc, kết hôn.

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán Stress

Căng thẳng là cảm giác chủ quan - không thể đo lường bằng được. Chỉ người trải qua nó mới có thể xác định liệu nó có hiện diện hay không và cảm giác nghiêm trọng như thế nào. 

Có thể sử dụng bảng câu hỏi để đánh giá căng thẳng và sự ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày.

Nếu bị căng thẳng mãn tính, có thể đánh giá các triệu chứng do căng thẳng. Ví dụ, huyết áp cao có thể được chẩn đoán và điều trị.

Phương pháp điều trị Stress hiệu quả

Không thể tránh khỏi căng thẳng, nhưng có thể làm giảm căng thẳng bằng cách:

• Tập thể dục khi cảm thấy có triệu chứng căng thẳng. 
• Vào cuối mỗi ngày, hãy dành một chút thời gian để nghĩ về những gì đã hoàn thành - chứ không phải những gì chưa làm được.
• Đặt mục tiêu cho ngày, tuần và tháng. 
• Cân nhắc chia sẻ với bạn bè hoặc bác sĩ tâm lý về những lo lắng để có cách giải quyết thích hợp.

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của Stress

Chế độ sinh hoạt:

• Tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ trong việc điều trị. 
• Duy trì lối sống tích cực, hạn chế sự căng thẳng.
• Liên hệ ngay với bác sĩ khi cơ thể có những bất thường trong quá trình điều trị.
• Thăm khám định kỳ để được theo dõi tình trạng sức khỏe, kiểm tra mức độ stress, diễn tiến của bệnh và để bác sĩ tìm hướng điều trị phù hợp trong thời gian tiếp theo nếu bệnh chưa có dấu hiệu thuyên giảm.
• Bệnh nhân cần lạc quan, tâm lý có ảnh hưởng rất lớn đến điều trị, hãy nói chuyện với những người đáng tin cậy, chia sẻ với những thành viên trong gia đình, nuôi thú cưng hay đơn giản là đọc sách, làm bất cứ thứ gì khiến bạn thấy thoải mái.

Chế độ dinh dưỡng:

• Bổ sung đầy đủ dinh dưỡng.

Phương pháp phòng ngừa Stress hiệu quả

Để phòng ngừa bệnh hiệu quả, bạn có thể tham khảo một số gợi ý dưới đây:

• Hãy thử các hoạt động thư giãn, chẳng hạn như thiền, yoga, thái cực quyền, các bài tập thở và thư giãn cơ.
• Ăn uống đúng cách, tập thể dục và ngủ đủ giấc sẽ giúp cơ thể xử lý căng thẳng tốt hơn rất nhiều.
• Hãy tích cực và làm những điều tốt đẹp trong cuộc sống.
• Chấp nhận rằng không thể kiểm soát mọi thứ. Tìm cách loại bỏ lo lắng về những tình huống không thể thay đổi.
• Học cách nói “không” với những trách nhiệm bổ sung khi quá bận rộn hoặc căng thẳng.
• Chia sẻ và tham khảo tư vấn ý kiến người thân, bạn bè, hoặc bác sĩ tâm lý.

Xem thêm:

• Stress tuổi dậy thì là gì? Làm thế nào để cải thiện?
• Đau bụng do stress có phải biểu hiện của bệnh lý?
• Những cách giảm stress trong công việc hiệu quả