Lão hóa mắt: Nguyên nhân, phương pháp điều trị và cách phòng ngừa

Để hiểu được vì sao lại mắt lại bị lão hóa cũng như cách chăm sóc bảo vệ mắt, phòng ngừa nguy cơ mắc bệnh mắt và mù lòa từ sớm, hãy cùng tham khảo bài viết dưới đây.

Lão hóa mắt là gì?

Quá trình lão hóa mắt là sự rối loạn việc tổng hợp protein của thủy tinh thể, võng mạc. Theo thời gian, tế bào biểu mô sắc tố võng mạc (RPE) bị thoái hóa dần, chức năng bị suy giảm, không còn được bù trừ bởi các tế bào còn lại.

Cùng với sự thoái hóa tự nhiên của các bộ phận trong cơ thể, từ sau 30 tuổi, mắt cũng bắt đầu có dấu hiệu lão hóa. Tình trạng mắt bị nhức, mỏi, khô, mắt kéo màng hay nhìn mờ có thể xuất hiện. Những triệu chứng lão hóa ở mắt này sẽ đến từ từ và tăng dần lên theo độ tuổi. 

Nguyên nhân khiến mắt bị lão hóa 

Nguyên nhân dẫn tới tình trạng lão hóa ở mắt thì có rất nhiều. Thông thường mắt sẽ bắt đầu lão hóa từ tuổi 40. Nhưng đến 50 hay 60 thì đã có triệu chứng suy giảm khả năng nhìn cho dù chỉnh kính tối đa. Đó là do tình trạng rối loạn trong quá trình tổng hợp protein của thủy tinh thể, cũng như võng mạc. Đặc biệt, là tế bào biểu mô sắc tố võng mạc bị thoái hóa dần theo tuổi tác. 

Thời gian và tuổi tác sẽ làm cho chúng ta bị lão hóa mắt

Nhiều nghiên cứu khoa học đã cho thấy những triệu chứng suy giảm thị lực ngày càng đến sớm hơn. Nguyên nhân do thường xuyên tiếp xúc với ánh sáng xanh và môi trường độc hại. Tiếp xúc thường xuyên với ánh sáng xanh làm biến đổi các men nhạy cảm nhiệt bảo vệ protein của thủy tinh thể. Vì vậy làm mất dần protein, dẫn tới tình trạng đục thủy tinh thể. Ánh sáng xanh còn làm đảo chiều phản ứng quang hóa của Rhodopsine, sắc tố thị giác của tế bào quang cảm thụ, làm tiêu hao tế bào này, ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng nhìn rõ của mắt.

Không khí ô nhiễm từ khí thải nhà máy, phương tiện giao thông, khói thuốc lá,... cũng là những tác nhân gây nên tình trạng lão hóa ở mắt. Khi chúng ta hít thở, không khí ô nhiễm đi qua phổi, vào máu và tích tụ thành các chất oxy hóa độc hại có khả năng lấy đi âm điện tử của protein tế bào, làm biến đổi cấu trúc và tỷ lệ thành phần protein của thủy tinh thể khiến cấu trúc này trở nên mờ đục. Các chất oxy hóa độc hại gây tổn thương cho võng mạc làm cho các tế bào chết đi.

Điều trị lão thị như thế nào?

Bác sĩ mới là người đủ chuyên môn để xác định mắt bị lão hóa hay các bệnh lý khác dựa trên các triệu chứng lâm sàng. 

Nếu bệnh nhân bị lão hóa ở mắt, có thể khắc phục điều trị bằng những phương pháp như sau.

Đeo kính lão thị hỗ trợ thị lực

Sử dụng kính lão thị giúp giải quyết tình trạng suy giảm thị lực do mắt bị lão hóa, thường áp dụng khi bệnh nhân chưa có điều kiện hoặc không thể phẫu thuật. Nếu thị lực của người bệnh trước khi bị lão thị tốt, đeo kính sẽ giúp cải thiện thị lực triệt để.

Có thể dùng kính hai tròng lão thị, loại cơ bản là loại có đường kẻ ngang nhìn thấy, loại cải tiến không có đường kẻ ngang. Thị lực sẽ thay đổi dần khi được đeo kính từ mức nhìn xa ngang tầm mắt đến nhìn gần khi người bệnh cần đọc. Kính ba tròng dùng cho người bệnh không còn hoặc mất gần hết khả năng hội tụ. Mục đích đeo kính để bệnh nhân có thể điều chỉnh để nhìn gần, nhìn trung bình hoặc nhìn xa mà không cần phải thay nhiều kính.

Đeo kính lão thị giúp hỗ trợ thị lực cho những người mắc chứng lão hóa ở mắt

Loại kính áp tròng mono giải quyết nhu cầu thẩm mỹ vì không đeo kính mà vẫn có thể đảm bảo được chức năng nhìn gần và nhìn xa. Kính áp tròng mono ở mắt thuận có thể điều chỉnh thị lực nhìn xa và mắt không thuận được điều chỉnh thị lực nhìn gần. Thời gian đầu bệnh nhân chưa quen do mắt hơi bị lóa khi chuyển từ nhìn gần sang nhìn xa, song khi quen sẽ không còn cảm giác khó chịu này. Đối với kính áp tròng hai tròng không gây cảm giác lóa khi chuyển nhìn hình ảnh ở gần hay xa, do đó nhiều bệnh nhân lựa chọn loại này để sử dụng.

Khi đeo loại kính lão mono cải tiến, bệnh nhân có thể nhìn xa bằng cả hai mắt, khi đọc, khi nhìn gần chỉ dùng một mắt. Nếu không sử dụng kính lão thị tình trạng giảm thị lực vẫn xảy ra. Vì vậy bệnh nhân cần đeo kính thường xuyên.

Phẫu thuật mắt

Phương pháp phẫu thuật để điều trị mắt bị lão hóa sẽ giải quyết triệt để, giúp cho bệnh nhân có thị lực bình thường, có thể nhìn gần hoặc nhìn xa.

Phương pháp phẫu thuật Near Vision CK có vai trò tạo hình giác mạc, bệnh nhân sẽ được điều chỉnh đơn thị, nghĩa là một mắt chuyên nhìn gần và một mắt chuyên nhìn xa. Phương pháp này hỗ trợ cho bệnh nhân lão thị khá tốt, nhưng hiệu quả sẽ giảm dần theo thời gian.

Phẫu thuật đặt kính nội nhãn đa tiêu sẽ được đặt trong mắt bệnh nhân, phương pháp này bệnh nhân có thể nhìn tốt được ở mọi cự ly.

Phẫu thuật PresbyLASIK là phương pháp điều trị lão thị mới, đã được thử nghiệm tại Mỹ song chưa phổ biến trên thế giới. Kết quả thử nghiệm khá khả quan, sau khi các vòng đa tiêu được tạo trên bề mặt giác mạc người bệnh, họ có thể nhìn rõ ở cả cự ly xa lẫn gần.

Tuy nhiên, những phẫu thuật này có thể giải quyết triệt để hoặc một phần tình trạng lão thị, nhưng theo thời gian thị lực vẫn tiếp tục lão hóa. 

Cách phòng ngừa và làm chậm quá trình lão hóa mắt

Mỗi người sẽ có quá trình lão hóa nhanh hay chậm khác nhau, tùy thuộc vào sự quan tâm chăm sóc mắt. Dù không thể ngăn lão hóa ở mắt một cách triệt để nhưng bạn cũng có thể làm chậm quá trình lão hóa ở mắt bằng một số cách. 

Bảo vệ mắt khỏi ánh sáng mặt trời như sử dụng kính râm có quét lớp chống tia cực tím, tránh đi ra ngoài đường vào thời điểm nắng nhất trong ngày: từ 10 giờ sáng đến 3 giờ chiều. Đây là một cách ngăn chặn quá trình lão hóa ở mắt tốt nhưng không phải ai cũng thực hiện được.

Dùng kính râm để bảo vệ mắt trước tác động của ánh nắng mặt trời giúp ngăn ngừa quá trình lão hóa ở mắt

Chăm sóc và bảo vệ mắt đúng cách như không đọc sách ở trên phương tiện giao thông, không đọc sách quá gần. Cần có thời gian nghỉ 5-10 phút sau mỗi 50 phút sử dụng máy tính, chơi game, điện thoại… 

Hút thuốc lá cũng là vấn đề cần phải giảm vì hút thuốc lá làm suy yếu hệ tuần hoàn của cơ thể, làm giảm lượng máu đến mắt.

Cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng cần thiết như kẽm, vitamin B2, lutein, zeaxanthin giúp nuôi dưỡng tế bào mắt khỏe mạnh, ngăn ngừa lão hóa. Vitamin B2 (riboflavin) và kẽm có vai trò quan trọng trong cơ thể, tham gia vào sự trao đổi sắc tố ở võng mạc mắt. Nếu thiếu vitamin B2, kẽm có thể gây tình trạng mỏi mắt, mờ mắt, đỏ mắt, mẫn cảm.

Các loại vitamin E và vitamin C là những chất chống oxy hóa rất quan trọng, giúp bảo vệ tế bào và các mô của mắt khỏi bị tấn công bởi các phân tử gốc tự do. Các loại vitamin này có nhiều trong dầu thực vật, các hạt ngũ cốc, mầm lúa mì và các quả hạch, cam chanh,… Vitamin A có vai trò quan trọng, là những chất chống oxy hóa giúp duy trì sự hoạt động của nhiều mô và màng của mắt, tăng cường thị lực cho mắt. Vitamin B2 có trong gan, sữa, trứng, rau quả, giúp khôi phục chức năng thị giác, bảo vệ giác mạc, ngăn ngừa lão hóa ở mắt. 

Ngoài ra, việc sử dụng những sản phẩm thuốc bổ chống lão hóa mắt cũng vô cùng cần thiết trong công cuộc ngăn ngừa và làm chậm quá trình mắt bị lão hóa.

Lão hóa mắt là một phần của quy luật tự nhiên rất khó tránh khỏi. Tuy nhiên, chúng ta hoàn toàn có thể làm chậm và giảm thiểu tác hại của quá trình này bằng những biện pháp thiết thực ngay từ bây giờ.

Tuệ Nhi

Nguồn tham khảo: Tổng hợp